Thuốc điều trị phì đại tiền liệt tuyến

1. Các thuốc dùng trong điều trị phì đại tiền liệt tuyến

1. 1. Nhóm thuốc chẹn Alpha - 1

Tác dụng: Các thuốc nhóm này giúp thư giãn cổ bàng quang và cơ trong đường tiết niệu nhằm giúp việc tiểu tiện dễ dàng hơn. Thuốc thường dùng là prazosin, alfuzosin, terazosin, doxazosin, tamsulosin và silodosin.

Các tác dụng phụ thường gặp là chóng mặt, nhức đầu, mệt mỏi, ngủ gà, phù nề, lo âu. Thuốc có thể gây hạ huyết áp tư thế đứng.

Lưu ý: Không dùng thuốc này cho bệnh nhân suy tim sung huyết.

Bệnh nhân bị phì đại tiền liệt tuyến cần được bác sĩ chuyên khoa khám và tư vấn dùng thuốc.

1.2. Thuốc ức chế 5 alpha - reductase

Tác dụng: Các thuốc này giúp giảm kích thước tuyến tiền liệt. Một số loại thường dùng như: Dutasteride, finasteride. Một số tác động dựa trên sự ức chế của enzyme 5 alpha-reductase khu trú nội bào, chịu trách nhiệm tổng hợp 5 alpha-dihydrotestosterone (DHT) từ testosterone. DHT sẽ đóng một vai trò trong sự phát triển của cả hai tuyến tiền liệt mở rộng và di truyền nội sinh rụng tóc.

Tác dụng phụ: Thuốc cũng có thể làm giảm số lượng tinh trùng, khối lượng tinh dịch và khả năng di chuyển của tinh trùng.

Lưu ý: Nhóm thuốc này là thuốc hấp thu qua da nên phụ nữ, trẻ em và trẻ vị thành niên tránh tiếp xúc với viên nang bị vỡ. Rửa tay với xà phòng và nước nếu tiếp xúc với viên nang bị vỡ. Thuốc có thể gây hại cho thai nhi.

Bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định và hướng dẫn dùng thuốc của bác sĩ.

1.3. Thuốc kháng muscarinic

Tác dụng:Thuốc kháng thụ thể muscarinic sẽ làm giảm co thắt của cơ chóp bàng quang, qua đó giảm triệu chứng tiểu nhiều lần ở bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt. Loại thường dùng là oxybutynin.

Tác dụng phụ: Khi dùng chung oxybutynin với các thuốc có tác dụng kháng muscarinic như amantadin, thuốc kháng histamin H1, thuốc an thần kinh dẫn xuất phenothiazin, thuốc chống trầm cảm 3 vòng... làm tăng tần suất và mức độ nghiêm trọng của phản ứng có hại như khô miệng, táo bón, ngủ gà. Ngoài ra, do ức chế nhu động của đường tiêu hóa, oxybutynin có thể làm thay đổi sự hấp thu của một số thuốc khi dùng đồng thời.

Lưu ý: Tránh dùng đồng thời thuốc với rượu. Có thể uống cùng hoặc không cùng với thức ăn.

1.4. Thuốc đồng vận beta-3

Tác dụng: Thuốc đồng vận beta-3 được dùng trong điều trị bàng quang hoạt động quá mức (OAB) với các triệu chứng tiểu không tự chủ, tiểu gấp và tần suất tiểu. Thuốc thường dùng là mirabegron. Thuốc giúp kích thích chọn lọc thụ thể beta 3-adrenergic có tác dụng làm giãn cơ trơn bàng quang.

Tác dụng phụ: Thuốc có thể gây một số tác dụng phụ: Tăng huyết áp, viêm mũi họng, nhiễm trùng đường tiết niệu và đau đầu.

Lưu ý: Không dùng cho những người mẫn cảm với các thành phần của thuốc, người có tiền sử mắc bệnh tim mạch (nhồi máu cơ tim, nhịp tim không đều), người mắc bệnh Raynaud, phụ nữ mang thai và cho con bú, người có tiền sử mắc bệnh thận…

Bệnh nhân phì đại tiền liệt tuyến nên tập thể dục thường xuyên.

1. 5. Thuốc ức chế phosphodiesterase type 5 (PDE5)

Tác dụng: Cơ chế tác dụng của thuốc là làm tăng nồng độ men GMP vòng trong huyết thanh và cơ trơn gây giãn cơ trơn cổ bàng quang và tuyến tiền liệt. Thuốc này cũng giúp làm giãn cơ trơn trong đường tiểu dưới, từ đó giảm các triệu chứng đi tiểu khó hay bí tiểu. Thuốc phổ biến là tadalafil.

Tương tác thuốc: Có thể xảy ra tương tác với một số thuốc sau khi sử dụng cùng lúc. Nguy cơ gây ra tình trạng hạ huyết áp khi phối hợp đồng thời với các thuốc điều trị bệnh lý tăng huyết áp (thuốc chẹn thụ thể angiotensin II, doxazosin).

Tác dụng phụ: Tác dụng không mong muốn của nhóm này bao gồm: Đau đầu, khó tiêu, trào ngược dạ dày - thực quản, đỏ bừng, đau lưng, đau mỏi cơ, xung huyết mũi, đau chân tay.

Lưu ý: Không nên phối hợp đồng thời tadalafil với các chất ức chế PDE5 khác hoặc các liệu pháp để điều trị rối loạn cương dương vì tính an toàn và hiệu quả khi phối hợp các thuốc này chưa được nghiên cứu.

2. Lưu ý khi dùng thuốc điều trị phì đại tiền liệt tuyến

Để dùng thuốc an toàn, nên thực hiện:

- Không được tự ý sử dụng thuốc khi chưa có sự tư vấn của bác sĩ.

- Hạn chế sử dụng chất lỏng vào buổi tối trước khi đi ngủ.

- Không sử dụng cùng cà phê, rượu, bia và các loại chất kích thích, vì có thể kích thích bàng quang, khiến các triệu chứng bệnh thêm nặng.

- Không nhịn tiểu: Nhịn tiểu quá lâu có thể làm cho căng cơ bàng quang và gây tổn thương bàng quang tăng nguy cơ sỏi đường tiết niệu.

- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Nên ăn những thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây... hạn chế sử dụng đồ ăn chiên rán, dầu mỡ...

- Tăng cường vận động: Việc tập thể dục thường xuyên cũng có thể giúp làm giảm nguy cơ phát triển phì đại tuyến tiền liệt có triệu chứng.

- Thăm khám định kỳ: Nên thăm khám đúng theo chỉ dẫn để được theo dõi tiến triển của bệnh và điều chỉnh phù hợp.

Cụ ông 98 tuổi được phẫu thuật u tuyến tiền liệt bằng kỹ thuật mới.

BS. Đặng Xuân Thắng