Vai trò của tiền điện tử trong cuộc chiến Israel - Hamas

Các cơ quan thực thi pháp luật của Israel đã ra lệnh đóng hàng chục tài khoản tiền điện tử (crypto) và thu giữ số tiền điện tử trị giá hàng triệu USD khi họ đẩy mạnh nỗ cắt đứt liên kết giữa thị trường tiền điện tử và Hamas.

Mối quan hệ giữa tiền điện tử và các nhóm vũ trang đang ngày càng lớn. Ảnh: Shutterstock

Dòng tài chính từ tiền ảo

Theo báo Financial Times, hơn 100 tài khoản trên Binance - sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới - đã bị Israel yêu cầu phong tỏa kể từ khi cuộc tấn công của Hamas bắt đầu vào ngày 7 tháng 10. Nhà chức trách Israel cũng đã yêu cầu thông tin về khoảng 200 tài khoản tiền điện tử khác, hầu hết trong số đó được đăng ký trên Binance.

Về phần mình, Binance xác nhận họ đã “chặn” một “số lượng nhỏ” tài khoản kể từ mùa hè và nói thêm rằng họ “tuân theo các quy tắc trừng phạt được quốc tế công nhận”. Trong khi đó, Tom Alexandrovich, Giám đốc điều hành của Tổng cục Mạng Quốc gia Israel cho biết: “Số lượng [quỹ tiền điện tử] đã tăng siêu tốc kể từ khi cuộc tấn công của Hamas bắt đầu”.

Một nguồn tin thân cận với chính quyền Israel nói với Financial Times rằng khoảng 150 sáng kiến quyên góp liên kết với Hamas và các nhóm khác đã được xác định kể từ ngày 7 tháng 10. Tuần trước, lực lượng cảnh sát Israel cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội rằng họ đã đóng băng một số tài khoản không xác định được Hamas sử dụng cho các hoạt động gây quỹ.

Hôm thứ Hai, Tether - token kỹ thuật số được sử dụng rộng rãi cho giao dịch tiền điện tử, xác nhận họ đã đóng băng nhiều địa chỉ chứa hàng trăm nghìn USD mà họ cho rằng có liên quan đến các nhóm chiến binh Hồi giáo ở Trung Đông. Các cơ quan quản lý tài chính Mỹ cũng đã cáo buộc rằng một lượng tiền lớn trên Binance đã có liên kết với Hamas trong quá khứ.

Vì sao lại là crypto?

Những năm gần đây, nhiều chính phủ và cơ quan quản lý tài chính thế giới đã cảnh báo trong nhiều năm rằng các tổ chức khủng bố có thể sử dụng thị trường tiền điện tử được quản lý lỏng lẻo để nhận và chuyển tiền.

Bất kỳ ai cũng có thể thiết lập địa chỉ ví tiền điện tử mà không cần phải trải qua các cuộc kiểm tra như ngân hàng. Các địa chỉ đều có biệt danh - chỉ được gắn nhãn bằng một chuỗi chữ cái và số - có nghĩa là mọi người có thể gửi và nhận tiền điện tử mà không tiết lộ danh tính của họ.

Công nghệ blockchain làm nền tảng cho tiền điện tử hoạt động kỹ thuật số, xuyên biên giới, nghĩa là nó có thể hoạt động như một hệ thống thanh toán tức thời. Tiền điện tử phải tuân theo các quy định ít cụ thể hơn trên toàn cầu so với tài chính truyền thống, mặc dù các quy tắc mới đang được đưa ra ở một số khu vực .

Lực lượng Đặc nhiệm Hành động tài chính (FATF), cơ quan toàn cầu chịu trách nhiệm giải quyết vấn đề rửa tiền và tài trợ khủng bố - do đó đã cảnh báo rằng tài sản tiền điện tử “có nguy cơ trở thành nơi trú ẩn an toàn cho các giao dịch tài chính của tội phạm và khủng bố”.

Bộ Tài chính Mỹ, trong một báo cáo năm ngoái, cho biết những lỗ hổng trong kiểm soát tội phạm tài chính tại các sàn giao dịch tiền điện tử có thể cho phép các nhóm khủng bố lạm dụng chúng, đồng thời lưu ý rằng các tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và Al Qaeda cũng đã nhận được tiền quyên góp bằng tiền điện tử.

Sau chiến dịch hồi tháng 6 nhằm thu giữ tiền điện tử của Hezbollah, Bộ trưởng Quốc phòng Israel, Yoav Gallant cũng nhận định, việc sử dụng tiền kỹ thuật số đang khiến công việc ngăn chặn tài trợ khủng bố trở nên phức tạp hơn bao giờ hết. “Đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng,” ông Gallant nói.

Có bao nhiêu tiền điện tử đã tới tay Hamas?

Theo nghiên cứu của một công ty phần mềm và phân tích tiền điện tử BitOK có trụ sở tại Tel Aviv, các ví được kết nối với Hamas đã nhận được khoảng 41 triệu USD trong khoảng thời gian từ tháng 8 năm 2021 đến tháng 6 năm nay.

Còn công ty nghiên cứu tiền điện tử hàng đầu Elliptic cho biết, Phong trào Thánh chiến Hồi giáo Palestine (PIJ), một nhóm vũ trang khác tại Dải Gaza, thậm chí còn nhận được tới 93 triệu USD tiền điện tử trong khoảng thời gian tương tự.

Các chiến binh Hamas sử dụng tiền điện tử để phục vụ cho việc trang bị các loại vũ khí hạng nặng. Ảnh: Reuters

Nhưng trên thực tế, không thể xác định liệu số tiền điện tử mà Hamas hay PIJ nhận được có được sử dụng trực tiếp để tài trợ cho vụ tấn công vào Israel hay không. Người ta cũng không thể xác định chính quyền Israel đã thu giữ bao nhiêu tiền điện tử từ các ví kể trên, và những gì Israel tịch thu có thể chỉ là một tỷ lệ nhỏ trong tổng số tiền chảy qua các ví của Hamas hay PIJ.

Hamas đã công khai tìm cách gây quỹ bằng tiền điện tử ít nhất là từ năm 2019, khi Lữ đoàn Al-Qassam, nhánh vũ trang của phong trào này, bắt đầu yêu cầu những người ủng hộ trên kênh Telegram của họ quyên góp bitcoin. “Thực tế của thánh chiến là sự tiêu tốn công sức và năng lượng, và tiền là xương sống của chiến tranh”, Al-Qassam viết trong một bài đăng, đính kèm địa chỉ ví đã nhận được khoảng 30.000 USD bitcoin vào năm đó.

Phân tích của Elliptic chỉ ra rằng các nhóm chiến binh không chỉ gây quỹ thông qua tiền điện tử mà còn sử dụng crypto để chuyển tiền trong tổ chức của họ. Công ty nghiên cứu có trụ sở tại London phát hiện ra rằng các nhóm riêng biệt cũng đang chuyển tiền giữa các ví của nhau, trong đó PIJ đã gửi hơn 12 triệu USD tiền điện tử cho Hezbollah kể từ năm 2021.

Theo Ari Redbord, cựu quan chức cấp cao của Bộ Tài chính, hiện là người đứng đầu chính sách toàn cầu tại TRM Labs, một công ty tình báo theo dõi về blockchain, Hamas một trong những nhóm chiến binh sử dụng tiền điện tử tinh vi nhất. Nhóm này hiện đã ngừng công bố địa chỉ quyên góp của mình để bảo vệ danh tính của các nhà tài trợ sau khi bị Israel và Mỹ theo dõi các giao dịch trên blockchain - sổ cái công khai đối chiếu dữ liệu về tất cả các giao dịch tiền kỹ thuật số.

Phát biểu với Wall Street Journal, Matthew Price, cựu điều tra viên của Cơ quan Thuế vụ Mỹ, hiện đang lãnh đạo hoạt động phối hợp giữa Elliptic với các cơ quan thực thi pháp luật, cho biết: tiền điện tử vẫn sẽ là kênh quan trọng để Hamas tìm kiếm tài trợ bởi nó “dễ dàng hơn nhiều so với việc mang lậu tiền mặt qua biên giới Ai Cập vào Dải Gaza”.

Khánh Nguyễn