Tình cũ là kẻ ám sát vua Philip II

Tạo hình vua philip trong phim Alexander (2004). Ảnh: Intermedia Films.

Kẻ đã ám sát Vua Philip tên là Pausanias, xuất thân từ một gia đình quý tộc tại Orestis thuộc vùng miền núi Macedonia. Hắn ta vào làm tiểu đồng trong cung điện của Vua Philip và sớm nhận được sự yêu quý của nhà vua nhờ sắc đẹp. Nhưng khi vẻ đẹp thời niên thiếu nhường chỗ cho sự trưởng thành, nhà vua không còn hứng thú với người tình trẻ này nữa mà dành sự chú ý cho một cận thần trẻ tuổi khác, cũng tên là Pausanias.

Người tình cũ ghen tức và lên kế hoạch bôi nhọ tình địch của mình. Hắn rỉ tai với mọi người rằng người tình mới của nhà vua là một tên ái nam ái nữ vô sỉ và dâm đãng, sẵn sàng trao thân cho bất kỳ ai.

Tuy nhiên, sự thật thì Pausanias, người đến sau, là một chiến binh dũng cảm và một con người trọng danh dự, không thể chịu đựng những lời phỉ báng đó. Không lâu sau, khi đang cùng nhà vua chiến đấu trên tiền tuyến trong trận đấu chống lại người Illyria, Pausanias đã chủ tâm lao mình vào cuộc chiến đẫm máu, dùng chính tính mạng để chứng tỏ lòng dũng cảm và khí khái đàn ông của mình.

Thật không may cho người tình cũ, tình địch đã chết của hắn là bạn hữu của Attalus, một trong những vị tướng giỏi nhất của Vua Philip và là chỉ huy lực lượng tiến công được cử đến vùng Tiểu Á để dọn đường cho nhà vua chinh phạt Ba Tư.

Attalus là chú của Cleopatra, người vợ mới nhất của Vua Philip và là một cận thần đắc lực của nhà vua trong tầng lớp quý tộc Macedonia. Khi ông nghe tin bạn hữu của mình đã hy sinh tính mạng để chứng minh danh dự trước những tin đồn được lan truyền bởi Pausanias nọ, ông bèn lập kế hoạch trả thù mang đậm nét Macedonia dành cho kẻ vu khống.

Attalus mời Pausanias đến dùng bữa tối, chiêu đãi hắn ăn uống theo lối hoàng gia. Người Macedonia thường pha nước vào rượu trong các bữa tiệc, nhưng Attalus lại liên tục rót đầy ly cho hắn bằng rượu nguyên chất cho đến khi hắn bất tỉnh lăn ra ngủ trên chiếc ghế trường kỷ.

Ông bèn kê gian với hắn và mời gọi tất cả vị khách trong bữa tối hôm đó làm điều tương tự. Sau đó, ông đưa Pausanias đến chỗ những người cưỡi la, những người hầu thấp kém nhất trong nhà ông để họ làm nhục hắn trong chuồng.

Khi Pausanias tỉnh dậy vào ngày hôm sau, hắn phát hiện mình đang là tâm điểm của những lời giễu cợt trong cung điện. Hắn chạy đến chỗ Vua Philip và đòi lại công bằng từ phía Attalus, song nhà Vua lại do dự.

Dù thực sự ghê tởm hành động vô liêm sỉ của vị tướng này nhưng ngài phải xem xét cục diện chung. Attalus đóng vai trò quan trọng trong những kế hoạch chinh phạt Ba Tư và là cận thần chủ chốt trao cho ngài sự ủng hộ lớn lao. Bạn hữu và gia đình ông ta có thể sẽ chỉ trích nhà vua nếu ngài ra lệnh trừng phạt.

Vì vậy, Vua Philip xoa dịu cơn giận của Pausanias bằng lời hứa hẹn sau này sẽ đòi lại công bằng cho hắn. Trong khoảng thời gian ấy, ngài cố gắng dỗ dành hắn bằng những món quà tuyệt đẹp và vị trí danh dự trong hàng cận vệ.

Nhưng Pausanias không dễ dàng nguôi ngoai như vậy. Hắn cố gắng thực hiện nhiệm vụ và bỏ ngoài tai những tiếng cười nhạo sau lưng khi thấy Vua Philip vẫn sủng ái Attalus và bất lực nhìn ông ta đến vùng Aegea cùng với nhà vua. Hắn tìm nguồn an ủi bằng cách tới nghe các bài giảng của thầy triết học người Hy Lạp Hermocrates.

Một ngày nọ, khi Hermocrates đang bàn luận về danh tiếng, Pausanias đã hỏi triết gia đâu là cách tốt nhất để có thể đạt được vinh quang muôn đời. Hermocrates trả lời rằng cách chắc chắn nhất để đạt được điều đó là giết chết một con người lẫy lừng. Và đó là tất cả những gì Pausanias cần. Attalus, kẻ hành hạ hắn đã đi đến Á châu xa xôi, nhưng còn nhà vua, người tình dĩ vãng đã từ chối đòi lại công lý cho hắn thì đang gần kề ngay bên.

Buổi sáng ngày diễn ra lễ cưới hoàng gia giữa Alexander xứ Epirus và con gái Vua Philip, Cleopatra, Pausanias đã chuẩn bị sẵn sàng. Hắn đã lên kế hoạch tẩu thoát cùng ba người bạn hữu đồng cảm với hắn và đều là thành viên đội cận vệ, với một con ngựa đang đứng đợi ở gốc cây ngay bên ngoài nhà hát.

Thế nên khi Pausanias thọc con dao găm vào tim Vua Philip và thấy ngài ngã xuống, hắn tự tin mình có thể tẩu thoát an toàn. Người Athens chắc chắn sẽ bất chấp lời hứa của mình với Vua Philip để chào đón nhân vật đã giết chết kẻ họ luôn căm thù. Toàn cõi Hy Lạp sẽ trỗi dậy và tuyên xưng tên tuổi hắn, các đền thờ sẽ được xây lên và có lẽ một tượng vàng cũng sẽ được dựng tại Delphi để tôn vinh hắn. Hắn sẽ thực sự sống mãi trong ký ức của những ai yêu chuộng tự do và công lý.

Thế nên Pausanias rất kinh ngạc khi mọi thứ đã xảy ra không như ý định của hắn một cách khủng khiếp. Ba người bạn hữu, thay vì giúp hắn trốn thoát, đã cầm kiếm truy đuổi khi hắn đang chạy ra khỏi nhà hát. Khi sắp tới chỗ con ngựa thì hắn vướng chân vào gốc cây nho rồi ngã xuống đất.

Trong nỗi hoang mang lo sợ, hắn bị các cận vệ của nhà vua giết chết ngay lập tức, tắt thở dưới những tán cây ở Vergina mà không nói được một lời nào. Xác hắn bị treo trên một cây thập tự như xác một tên nô lệ để mọi người có thể nhìn hắn với sự khinh miệt.

Philip Freeman/NXB Dân trí & Bách Việt