Là món đồ chơi mang đậm hồn quê, không còn gói gọn trong vùng đồng bằng Bắc Bộ, ngày nay tò he (con giống bột) đã có mặt khắp mọi miền đất nước. Vẫn là thứ bột nặn dân dã nhiều màu sắc ấy, dẫu trải qua năm tháng theo nhịp sống hiện đại, món đồ chơi ấy vẫn cứ lôi cuốn trẻ con thích thú và cũng là miền ký ức đẹp đẽ của nhiều thế hệ.
Vào mỗi dịp cuối tuần, du khách thong thả dạo bước trên các tuyến phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm sẽ khó quên hình ảnh những chiếc sạp nhỏ bày biện đủ hình thù các con vật nhiều màu sắc.
Vào mỗi dịp cuối tuần, tại không gian phố đi bộ hồ Gươm, những sạp tò he của những nghệ nhân làng Xuân La, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên lại trở thành một điểm nhấn văn hóa dân gian độc đáo, thu hút sự quan tâm của rất nhiều người dân Hà Nội và du khách. Khi được trải nghiệm tự tay làm ra những con giống ngộ nghĩnh, bất kỳ ai, đặc biệt là các em nhỏ đều cảm thấy rất hào hứng, thích thú.
Trong số 14 tiến sĩ được ghi danh trên bia đá ở Văn miếu Xuân La, có tới 7 tiến sĩ ở làng Lê Xá, xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy, Tp.Hải Phòng.
Trong ký ức của biết bao thế hệ người Việt Nam, tò he luôn là một món đồ chơi đặc biệt bởi nét tạo hình độc đáo và sắc màu rực rỡ. Tò he không chỉ đơn thuần là đồ chơi mà còn lưu giữ nét văn hóa dân gian từ xa xưa.
Tò he là sản phẩm đồ chơi dân gian giản dị như lời ru của mẹ, tích tụ trí tuệ qua nhiều đời. Những sản phẩm ấy thể hiện một ngôn ngữ giàu tính biểu cảm, tính nhịp điệu mang nét gợi nhớ ký ức tuổi thơ…
Từng may mắn đi qua không ít làng nghề, tôi nghiệm ra rằng hiếm có nơi nào lại có lịch sử thăng trầm, biến thiên kỳ lạ như làng tò he ở Xuân La (xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, Hà Nội). Nói vậy là bởi làng nghề nơi đây đã từng truân chuyên, có giai đoạn tưởng như mai một nhưng qua những sóng gió, tò he lại vươn lên mạnh mẽ, tên tuổi được khắp xa gần biết đến.
Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc diễn ra ngày 24/11/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có bài phát biểu, trong đó nhấn mạnh một số nhiệm vụ trọng tâm để tiếp tục xây dựng, gìn giữ, chấn hưng và phát triển nền văn hóa của dân tộc.
Khi xưa, những con giống nhỏ xinh làm bằng bột được bày bán khắp Hà Nội và nhiều tỉnh đồng bằng Bắc bộ. Đây là món đồ chơi được trẻ em yêu thích, thường chỉ xuất hiện trong các mâm cỗ trông trăng.
Miệt mài đóng góp bảo tồn nghề truyền thống, nét đẹp văn hóa của quê hương, nghệ nhân Đặng Văn Hậu đang đưa tò he - đồ chơi truyền thống vượt khỏi 'lũy tre làng'...
Làng Xuân La, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên (Hà Nội) từ lâu nổi tiếng với nghề truyền thống nặn tò he. Thế nhưng, giữa những biến thiên của thời cuộc, tò he đã từng có giai đoạn tưởng chừng mai một. May mắn thay, nơi đất nghề vẫn còn những nghệ nhân thủy chung, họ âm thầm gìn giữ và từng bước làm hồi sinh tò he.
Có người nói hiện giới trẻ không còn mặn mà với trung thu, nhưng năm nào cũng vậy, trước trung thu chừng một tháng thì không khí đã rộn rã ở nhiều phố phường. Dễ thấy nhất là những cửa hàng bánh trung thu được trang hoàng đẹp đẽ, những hiệu bán đồ chơi thu hút trẻ em. Đặc biệt về các làng nghề làm đồ chơi trung thu truyền thống để thấy một trung thu đậm tinh thần Việt vẫn hiện hữu…
Trong ký ức trẻ thơ của biết bao thế hệ người Việt, tò he là món đồ chơi gắn liền với tuổi thơ của nhiều người trên mọi miền Tổ quốc. Nhìn những hình thù ngộ nghình, nhiều màu sắc, bất chợt trong ai mọi ký ức thơ ngây chợt ùa về!
Nằm trong khuôn khổ các hoạt động dịp Tết Trung thu, mới đây, Ban quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội phối hợp với các nghệ nhân làng nghề giới thiệu và hướng dẫn trẻ em Thủ đô cách tạo ra một con giống bột tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Phố cổ Hà Nội.
Không gian gia đình Hà Nội đón Tết Trung thu xưa được tái hiện tại Ngôi Nhà Di sản, số 87 phố Mã Mây (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) hiện đang thu hút nhiều du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm.
Từ hoạt động làm bánh trung thu cổ truyền, làm đồ chơi truyền thống qua 'Lớp học Tò he', 'Lồng đèn đón trăng', phục dựng mẫu đèn cổ xưa, làm mặt nạ giấy bồi,… đã đưa những món đồ chơi, trò chơi Trung thu truyền thống xưa cũ tiếp cận gần hơn với cuộc sống hiện đại.