Ngày 24-12-1979, Liên Xô đưa quân vào Afghanistan để hậu thuẫn cho Chính phủ Cộng hòa dân chủ Afghanistan chống lại lực lượng Mujahideen (chiến binh thánh chiến Hồi giáo). Đến ngày 15-2-1989, quân đội Liên Xô rút lui trong bối cảnh một số tay súng do Mohammed Omar lãnh đạo tách khỏi Mujahideen để 5 năm sau đó, trở thành Taliban. Việc lột xác ấy sẽ khó xảy ra nếu Mujahideen không được sự yểm trợ của Cơ quan tình báo trung ương Mỹ (CIA) thông qua Gustav Avrakotos trong 'Chiến dịch Cyclone…
Ngày 15-8-2021, Taliban đã tiến vào Kabul mà không phải chịu bất cứ sự chống trả nào khi mà thủ đô này bị lãnh đạo chính phủ và hầu hết các lực lượng an ninh bỏ rơi. Trong 4 tháng đầu tiên nắm quyền, nhóm nổi dậy đã cố gắng hoạt động theo các đường nét của một nhà nước hiện đại, không quá khác biệt so với nhà nước mà nó đã lật đổ - ít nhất là ở vẻ bên ngoài.
Phụ nữ Afghanistan hiện đang phải trả giá cho sự lên nắm quyền của Taliban. Nhiều người trong số họ bị ép phải kết hôn với các chiến binh Taliban và chịu cảnh bạo hành trong gia đình, kể cả cưỡng hiếp.
Khác với dự đoán, phó thủ lĩnh Taliban Baradar chỉ giữ chức Phó Thủ tướng lâm thời Afghanistan thay vì đứng đầu, lý do của việc này là dường như ông bất đồng với mạng lưới Haqqani, một nhánh Hồi giáo cực đoan và thiện chiến của Taliban.
Trung Quốc hôm 8-9 cho biết sẵn sàng duy trì liên lạc với các nhà lãnh đạo Taliban và gọi việc thành lập chính quyền mới của lực lượng này là bước đi cần thiết trong quá trình tái thiết Afghanistan.
Mullah Abdul Ghani Baradar, nhân vật quan trọng số 2 của lực lượng Taliban có khả năng trở thành người đứng đầu chính quyền mới ở Afghanistan.
Nhân việc Taliban vừa hứa hẹn sẽ theo đuổi hòa bình, ân xá, và không trả thù, chúng ta cùng ngược dòng thời gian xem họ đã hứa hẹn những gì vào năm 1996 khi họ lần đầu lên nắm quyền ở Afghanistan.
Khi lần lượt chiếm đóng các khu vực trên khắp Afghanistan, Taliban thu giữ không ít trang thiết bị quân sự Mỹ trị giá hàng trăm triệu thậm chí hàng tỉ USD từng thuộc về quân đội Afghanistan.
Afghanistan quay trở lại sự thống trị của Taliban đã là điều chắc chắn, nhưng họ điều hành đất nước như thế nào trở thành vấn đề quốc tế quan tâm. Liệu có phải Taliban đã thay đổi như Trung Quốc tuyên bố?
Sự sụp đổ chóng vánh của chính quyền Afghanistan thân phương Tây khiến thế giới choáng váng và được coi là thất bại ê chề cho các cơ quan tình báo cũng như phân tích của Mỹ.
Trong gian 5 năm cầm quyền từ năm 1996-2001, Taliban áp đặt những quy định Hồi giáo hà khắc dẫn đến bạo lực và bất ổn khắp Afghanistan.
Mullah Baradar, người đồng sáng lập kiêm phó thủ lĩnh Taliban, đồng thời là gương mặt đại diện cho Taliban trong các cuộc đàm phán quốc tế, đã trở lại Afghanistan khi lực lượng này chuẩn bị thành lập chính quyền mới.