Nhờ sự khéo léo của người chế biến mà các món ăn dân dã của xứ Nghệ khiến ai đã một lần ăn sẽ nhớ mãi
Từ xa xưa, ông cha ta có câu ca dao tục ngữ: 'Dưa La, cà Láng, nem Báng, tương Bần'. Với hương vị đậm đà thơm ngọt đặc trưng, tương làng Bần hay tương Bần đã trở thành trở thành thứ nước chấm không thể thiếu trong mâm cơm nhiều gia đình Việt.
Gần hai mươi năm, mẹ không còn trên thế gian này nữa. Mẹ như làn mây trắng, như vòm trời râm mát trên cao chở che cho con những khi nắng nôi, gió bão. Mẹ như vầng trăng sáng hiền dịu mỗi khi con yếu mềm, trên con đường trơn số phận. Tôi nhớ tất cả những gì khi còn mẹ, từ tuổi ấu thơ cho đến lúc đủ lông, đủ cánh làm con chim tự do vụt bay lên bầu trời. Tám tuổi tôi vẫn còn được mẹ cõng đi học. Mấy bà hàng xóm mỗi lần bắt gặp hay buông lời trêu trọc tôi:
Cách trung tâm Hà Nội khoảng 20km, làng cổ Cự Đà (huyện Thanh Oai, Hà Nội) vẫn hội tụ nhiều nét đặc trưng của làng quê Bắc Bộ. Không chỉ có vậy, Cự Đà còn nức tiếng xa gần bởi nghề làm miến và tương nếp truyền thống.
Xã Liên Chung (Tân Yên - Bắc Giang) có đặc sản nem và tương nếp là những sản phẩm nổi tiếng. Người dân một số làng trong xã tự hào về nghề làm tương đã có từ nhiều đời nay với câu ca danh truyền 'Nem làng Hương, tương làng Sấu'. Làng Sấu xưa nhà nào cũng có chum tương để ăn quanh năm thì nay, tương được sản xuất với quy mô lớn hơn, trở thành hàng hóa cung ứng ra thị trường, tăng thu nhập cho nhiều hộ dân.
Xứ Nghệ nổi tiếng với nhiều đặc sản được nhiều người ưa thích như cháo lươn, cam Xã Đoài, bánh đa Đô Lương… Ngoài ra, xứ Nghệ có hai món ăn bình dị, gần gũi đã lưu truyền vào dân gian bao nhiêu đời nay, đó là nhút Thanh Chương, tương Nam Đàn - 'Ai về ăn nhút Thanh Chương, dừng chân nếm thử vị tương Nam Đàn'.
Không chỉ mang hương vị truyền thống đặc trưng của vùng thôn quê, nước 'Tương Xuân Phả' của cơ sở sản xuất Xuân Dũng ở thôn 1, xã Xuân Trường (Thọ Xuân) đang dần khẳng định chất lượng trên thị trường, được người tiêu dùng đón nhận.
Không chỉ nổi tiếng với Trò Xuân Phả truyền thống, xã Xuân Trường, huyện Thọ Xuân còn được nhắc đến với nghề làm tương truyền thống. Thứ nước chấm ở đây nổi tiếng bởi vị ngọt thơm đặc trưng từ ngô, đậu trồng từ bãi bồi Sông Chu, và đã trở thành sản phẩm OCOP.
Nhút Thanh Chương, tương Nam Đàn được chế biến từ nguyên liệu chính là hạt đậu tương, quả mít non, cái chất dân dã của món ăn này khiến không chỉ người xứ Nghệ, mà bất kỳ ai đã một lần nếm thử sẽ nhớ mãi.
Trong văn hóa ẩm thực Việt Nam từ xa xưa, bên cạnh những món ăn 'sơn hào hải vị' đắt tiền, hiếm có được dùng để cung tiến vua chúa thì cũng có rất nhiều sản vật địa phương dân dã, bình dị nhưng không kém phần đặc sắc đã được người dân lựa chọn làm sản vật cung tiến Vua. Trong đó, cà dầm tương – món ăn 'mặn chát', dân dã, mộc mạc nhưng chứa đựng nét quê tưởng như thất truyền ở Phúc Thọ (Hà Nội) cũng là một trong những sản vật như thế.