Cha mẹ đăng ảnh lên mạng, hủy hoại con không hay

Hình ảnh cắt từ video trên Tik Tok

Cụ thể, trong clip được đăng tải lên mạng xã hội là một bé gái, khoảng chừng ba tuổi, với hình ảnh mặc bộ đồ lông thỏ trắng được quay từ phía sau lưng. Video này thoạt đầu được lan truyền vì sự đáng yêu, dễ thương. Sau đó, tất cả mọi người đều dồn sự chú ý vào những bình luận. Điều khiếp sợ là những bình luận này có nội dung đồi trụy hoặc khiếm nhã, hoặc có dấu hiệu của những “kẻ ấu dâm".

Đây chỉ là một trong rất nhiều ví dụ điển hình về hệ lụy vô tình mà cha mẹ chia sẻ hình ảnh của con mình trên mạng xã hội. Hầu hết không ai có thể kiểm soát tốc độ lan truyền (viral) của một hình ảnh/video, cũng không ai có thể kiểm soát các lượt chia sẻ và bình luận về nội dung đó trên không gian thiếu kiểm duyệt chặt chẽ là các kênh mạng xã hội.

Từ những câu chuyện có thật trên mạng xã hội

Daddy OFive là một kênh Youtube khá phổ biến với khoảng 750.000 lượt theo dõi. Nội dung của kênh Youtube này là đăng các video cuộc sống thường ngày của gia đình 5 người với trò đùa nhắm vào người trẻ nhất trong gia đình là Cody.

Tuy nhiên, những trò đùa này có xu hướng lạm dụng, biến nỗi đau của con cái để đổi lấy lượt xem. Hành vi hiển thị trên kênh Youtube này đã khiến cộng đồng mạng phẫn nộ và khiến Trung tâm Dịch vụ Bảo vệ Trẻ em Mỹ phải vào cuộc. Cody đã bị ép buộc, bị bắt nạt, bị quấy rối cảm xúc chỉ vì những video "câu view" giúp thu về hàng triệu đô la cho bố mẹ.

Cody bị người cha ném đồ chơi và mắng mỏ to tiếng. Hình ảnh cắt từ video trên kênh Youtube.

Sau đó, Cody tiếp tục bị anh trai trêu trọc, ném đồ chơi, cậu bé đã gần như bật khóc. Hình ảnh cắt từ video trên kênh Youtube.

CNIL là một tổ chức hoạt động tại Pháp với nhiệm vụ bảo vệ thông tin và quyền lợi của các tổ chức/cá nhân về bảo mật quyền riêng tư hình ảnh. Theo tổ chức này cho biết, có rất nhiều trẻ em đã nộp đơn vào CNIL xóa ảnh, video hay bản ghi âm mà cha mẹ của chúng đã đăng lên mạng xã hội.

Năm 2023, dựa trên báo cáo của Đài quan sát Pháp về nuôi dạy con cái và kỹ thuật số, có 53% phụ huynh chia sẻ nội dung về con cái trên mạng xã hội.
Năm 2020, trung bình một phụ huynh tại Vương Quốc Anh đăng 1.500 bức ảnh con mình lên mạng trước 5 tuổi.
55% phụ huynh nói rằng chưa bao giờ nghĩ đến việc xin phép con mình trước khi đăng ảnh và không quan tâm đến hậu quả.

Các chuyên gia nói rằng việc đăng ảnh lên phương tiện truyền thông xã hội của trẻ em có thể tạo ra danh tính kỹ thuật số cho trẻ em, tạo điều kiện cho hành vi trộm cắp danh tính và phát tán hình ảnh của trẻ cho các bên không mong muốn.

Tiến sĩ Valesca Ber - Đại học Edith Cowan Úc

"Rất nhiều phụ huynh không biết rằng khi họ đăng ảnh hoặc thông tin nhận dạng, ví dụ như đồng phục học sinh, họ đang tạo ra một danh tính kỹ thuật số cho con cái họ. Ngay cả khi họ đăng về việc mang thai hoặc dự đoán sự ra đời của đứa trẻ, họ cũng cung cấp dữ liệu nhận dạng. Và điều đó tạo ra một danh tính kỹ thuật số khi em bé chưa sinh ra.

Đến những rủi ro khó kiểm soát

Video và hình ảnh được đăng trên mạng xã hội có thể bị chiếm đoạt bởi các cá nhân có ý định xấu. Một số cha mẹ đăng ảnh khỏa thân/bán khỏa thân của con cái họ (ví dụ như khi chúng đang chơi trong bồn tắm hoặc mặc đồ bơi). Những "kẻ săn mồi" trên Internet chiếm đoạt những bức ảnh này để tạo hồ sơ giả mạo, chia sẻ chúng với những người lạ khác hoặc phát tán chúng trên các mạng khiêu dâm trẻ em.

Những cá nhân có ý định xấu này có thể truy xuất hình ảnh mà không cần phải là bạn bè bạn, vì bạn đã chia sẻ ở chế độ công khai hoặc vì một trong những liên hệ của bạn đã chia sẻ chúng công khai hoặc với những vòng "bạn bè" khác.

Leah Plunkett, một tác giả dạy làm cha mẹ, nói rằng "một số hình ảnh khiêu dâm trẻ em là hình ảnh của những đứa trẻ thực sự được chụp ngoại tuyến và photoshop hoặc chỉnh sửa theo cách khác."

Kể từ khi Internet ra đời, những "tên trộm" ngày càng dễ dàng thực hiện hành vi trộm cắp danh tính hơn. Trên thực tế, theo McAfee, ước tính có khoảng 15 triệu người Mỹ đã bị đánh cắp danh tính vào năm 2021. Tin tặc và kẻ trộm có kinh nghiệm chỉ cần tên, ngày sinh và quê quán của một đứa trẻ, để hack vào các cơ sở dữ liệu khác nhau và tìm hiểu mọi thứ cần biết về con bạn và gia đình bạn. Khi bạn chia sẻ hình ảnh của con bạn trên mạng xã hội, bạn có thể vô tình chia sẻ thông tin cá nhân này, dẫn đến việc kẻ trộm lấy tín dụng giả dưới tên của con bạn.

Việc "khoe con" trên mạng xã hội không chỉ mang lại những rủi ro bên ngoài mà còn có tác động xấu đến thái độ và phong cách sống khi đứa trẻ lớn lên. Có thể con bạn sẽ trở lên coi trọng ngoại hình hơn những điều khác do ảnh hưởng từ sự hoàn hảo trong các bức ảnh. Chúng sẽ có xu hướng chuộng hình thức bên ngoài, tìm cách làm đẹp cho mọi thứ chỉ để chụp được một bức ảnh hoàn hảo và đăng lên mạng.

Lời khuyên dành cho cha mẹ

Ảnh và video của con bạn là dữ liệu cá nhân. Hãy nhớ rằng con bạn dưới 18 tuổi có quyền kỹ thuật số đối với dữ liệu của chúng. Chúng thậm chí còn được hưởng lợi từ việc tăng cường bảo vệ.

Để bảo vệ hiệu quả sự ngây thơ của trẻ em trên môi trường trực tuyến:

1. Hạn chế chia sẻ: Hãy chọn lọc về những gì bạn chia sẻ và với ai. Cân nhắc sử dụng các tùy chọn chia sẻ riêng tư hoặc giới hạn đối tượng của bạn ở gia đình và bạn bè thân thiết.

2. Tránh thông tin nhận dạng: Không chia sẻ thông tin nhận dạng như tên đầy đủ, trường học hoặc vị trí của trẻ.

3. Giáo dục và có được sự đồng ý: Khi trẻ lớn lên, hãy giáo dục chúng về những rủi ro trực tuyến và tìm kiếm sự đồng ý của chúng trước khi đăng hình ảnh.

4. Kiểm tra cài đặt quyền riêng tư: Thường xuyên xem lại và cập nhật cài đặt quyền riêng tư trên các nền tảng truyền thông xã hội để kiểm soát ai có thể xem bài đăng của bạn.

5. Hình ảnh hình mờ: Xem xét hình ảnh watermark để khiến người khác khó lạm dụng chúng hơn.

6. Giám sát sự hiện diện trực tuyến: Thường xuyên tìm kiếm tên và hình ảnh của con bạn trên mạng xã hôịt để xác định các vấn đề tiềm ẩn và giải quyết chúng kịp thời.

7. Khuyến khích các hoạt động ngoại tuyến: Khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động ngoại tuyến và trân trọng những khoảnh khắc mà không cần phải ghi lại mọi thứ trên phương tiện mạng xã hội.

8. Dẫn dắt bằng ví dụ: Hãy chú ý đến những gì bạn chia sẻ về con cái và bản thân bạn trên mạng, làm gương tích cực cho chúng noi theo.

9. Báo cáo lạm dụng: Nếu bạn gặp trường hợp lạm dụng hoặc khai thác hình ảnh, hãy báo cáo cho nền tảng truyền thông xã hội tương ứng hoặc các cơ quan chức năng thích hợp.

Bằng cách chủ động và có trách nhiệm trong cách chia sẻ hình ảnh của con cái mình trên mạng xã hội nhằm bảo vệ sự ngây thơ của con trẻ và đảm bảo một môi trường kỹ thuật số an toàn hơn cho chúng.

Minh Phú