Bén duyên cùng Dự án EU - MUTRAP
Việt Nam đã ký nhiều FTA đa phương, song phương, trong đó có các FTA thế hệ mới, nhưng FTA EU - Việt Nam (EVFTA) có nét riêng. Đó không chỉ vì nội hàm của hiệp định này mà song hành với lộ trình đám phán, có Dự án 'Hỗ trợ chính sách thương mại và đầu tư của châu Âu (EU - MUTRAP)' do EU tài trợ và Bộ Công Thương thực hiện, khởi động từ cuối năm 2012, kết thúc sau 5 năm (năm 2017), khi hoàn tất việc đàm phán.
Thành tố quan trọng của EVFTA
Dự án EU - MUTRAP kế thừa và phát huy những thành quả của Dự án hỗ trợ chính sách thương mại đa biên trước đó trong khuôn khổ Chương trình hỗ trợ kỹ thuật liên quan đến thương mại lớn nhất và dài nhất mà phía EU dành cho Việt Nam (2001 - 2012).
Dự án chuẩn bị những tiền đề để chủ động triển khai khi EVFTA có hiệu lực. EVFTA là hệ quả tất yếu của quan hệ hợp tác hữu nghị giữa EU cách xa vạn dặm với Việt Nam, được khởi phát từ nhiều thế kỷ trước cho tới ngày nay, nên EVFTA còn được xem như "gạch nối" giữa quá khứ với tương lai, trong đó, Dự án EU - MUTRAP là một trong những thành tố quan trọng. Việc được tham gia viết về dự án chỉ như nét mờ trong bức trường họa, nhưng với tôi, rất ấn tượng.
Dự án EU-MUTRAP hỗ trợ đào tạo cho lực lượng quản lý thị trường về thực thi quyền sở hữu trí tuệ
Một ngày đầu năm 2015, ông Bùi Huy Sơn – lúc bấy giờ là Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, kiêm Giám đốc điều hành Dự án Mutrap (hiện làm Tham tán Công sứ, Thương mại tại Hoa Kỳ) - hẹn gặp tôi tại Hà Nội. Có mặt tại cuộc hẹn, còn có ông Bùi Đức Khiêm – nguyên Tổng Biên tập Báo Công Thương. Chúng tôi được đề nghị nhận lời viết bài tuyên truyền dự án đăng trên Báo Công Thương.
Thầm nghĩ, với nhà văn, nhà báo Bùi Đức Khiêm, nhận việc này hẳn nhẹ tênh, song với tôi là quá sức. Tôi vốn tập tành viết lâu nay, song đề tài thường tùy hứng, nay phải viết theo đề bài "đặt hàng", kèo kẽo suốt năm, thấy ngợp, nhất là liên quan đến nước ngoài. Khi Tòa soạn Báo Công Thương gợi ý chuỗi đề tài, kèm mốc thời gian, "diện tích" mỗi bài, nhẩm tính cả một "rừng" chữ, phải đọc cả "núi" tư liệu, càng ngợp. Thôi thì, bút đã sa vào hợp đồng, cũng đành…
Nhờ trời phù hộ, bài đầu trót lọt. Khi nhận Báo Công Thương số 17 ngày 9/2/2015 đăng bài "Thương mại Việt Nam - EU phát triển cả bề rộng và chiều sâu", rành rành tên mình, ríu cả mắt. Bài phủ gần hết trang 15, trang trọng, sáng, đẹp. Đã nhiều năm trường mặt trên các mặt báo, kể cả những báo lớn, khi ở trang nhất, tít đậm, nhưng chưa khi nào tôi có được xúc cảm này. Bám sát chủ đề, khai thác tối đa tài liệu, nên dù các lĩnh vực thương mại - đầu tư - hội nhập, từng được nhiều tác giả thể hiện, các chuyên gia bình phẩm, nhưng bài viết của tôi vẫn được dự án duyệt, đăng đúng lịch trình. Tới hạn, tôi đã hoàn thành hợp đồng với 18 bài, mỗi bài từ 1.000 - 1.500 chữ.
Cơ duyên mới lại đến
Đầu năm 2016, Bộ Công Thương phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức "Giải báo chí kỷ niệm 65 năm thành lập ngành Công Thương (14/5/1951 - 14/5/2016)". Được khích lệ, tôi lục lọi trong 18 bài viết nói trên, trích xuất bài "Hợp sức đưa miền núi, hải đảo phát triển bền vững", gửi dự thi. Sở dĩ tôi chọn bài này vì đây là một trong những vấn đề nóng hổi không chỉ của ngành Công Thương mà của cả nước, lại được Dự án EU - Mutrap quan tâm bằng các hoạt động hỗ trợ thiết thực, có hiệu quả cho miền núi, hải đảo nước ta. Bài đạt giải B. Niềm sung sướng được nhân lên!
Đầu năm 2017, ông Bùi Huy Sơn cho biết: Dự án vừa "nộp quyển" các báo cáo khuyến nghị với phía Việt Nam về những lĩnh vực chủ yếu đề cập trong Hiệp định EVFTA. Dự án muốn giới thiệu các nghiên cứu đó trên mặt báo, Báo Công Thương lại được "gửi gắm" và tôi được "chấm" viết bài. Tôi lại được dịp vùi đầu vào đống tư liệu, trong đó có 15 báo cáo nghiên cứu của dự án...
Trong loạt bài viết này, bên cạnh các vấn đề "dễ nhằn" như sản xuất, xuất khẩu nông - thủy sản, đồ gỗ…, còn có những nội dung khá "hóc" như tài chính, bảo hiểm, tiền tệ, bưu chính viễn thông, môi trường, lao động. Bài đầu ra đời suôn sẻ với nhan đề "Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU: Triển vọng cho dịch vụ viễn thông tại Việt Nam". Cuối năm 2017, khi dự án kết thúc, bài thứ 7 - bài cuối được đăng với tiêu đề "Hiệp định EVFTA: Tạo đột phá để phát triển môi trường".
Đợt viết này không dài, nhuận bút cũng chẳng "ngắn", nhưng bội thu tư liệu về Hiệp định EVFTA thì không đo được. Tới khi hiệp định được ký, phê duyệt và có hiệu lực, không bỏ lỡ cơ hội, tôi viết một loạt bài về EVFTA góp vào "chiến dịch" tuyên truyền sự kiện này, được nhiều báo đăng, cá biệt, có câu lạc bộ còn mời mạn đàm. Với tôi, EVFTA nói riêng, EU nói chung là đề tài tình cờ, nhiều duyên nợ, cần tiếp tục khám phá.
