Đánh giá rõ tác động ngân sách đối với các chính sách ưu đãi cho Đà Nẵng

Thí điểm lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng

Tại dự thảo Nghị quyết, theo tờ trình của Chính phủ, quy định 2 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù với 30 cơ chế, chính sách cụ thể. Trong đó, nhiều chính sách tương tự các địa phương khác đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại các nghị quyết đặc thù, chỉ một số chính sách đề xuất mới theo thực tế của thành phố.

Khu thương mại tự do Đà Nẵng là khu chức năng, có ranh giới địa lý xác định, do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập. Chủ trương đầu tư các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng các khu chức năng được phân cấp cho UBND thành phố.

Cơ chế chính sách ưu đãi đầu tư về thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn giảm tiền thuê đất và các ưu đãi khác tại Khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng như Khu kinh tế. Các doanh nghiệp trong Khu thương mại tự do được áp dụng chế độ ưu tiên về thủ tục hải quan.

Trong các chính sách mới, có chính sách về thí điểm thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Trên cơ sở nghiên cứu một số mô hình khu thương mại tự do thành công trên thế giới và kết hợp hài hòa với các mô hình kinh tế tương đồng đã có sẵn khung cơ chế, chính sách trong hệ thống pháp luật Việt Nam, dự thảo Nghị quyết quy định thí điểm thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng gắn với Cảng biển Liên Chiểu để thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách nhằm mục tiêu thu hút đầu tư.

Ngoài ra, Chính phủ cũng đề xuất các chính mới cho Đà Nẵng gồm: được thực hiện thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội đối với dự án trung tâm logistics; phát triển lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo; đầu tư, quản lý, khai thác và xử lý tài sản kết cấu hạ tầng, trang thiết bị phục vụ phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo…

Phiên họp của UBTVQH chiều 14/5

Thẩm tra các nội dung này, Ủy ban Tài chính, Ngân sách (UBTCNS) cơ bản nhất trí song cũng lưu ý một số vấn đề. Đặc biệt là phải đánh giá rõ tác động đối với ngân sách nhà nước (NSNN) của nhiều chính sách ưu đãi, chủ yếu liên quan đến thuế, để làm căn cứ trình Quốc hội.

Cụ thể như các chính sách ưu đãi thuế; ưu đãi, thời gian miễn, giảm tiền thuê đất đối với dự án đầu tư thuộc Khu thương mại tự do. “Thường trực UBTCNS cơ bản nhất trí với chính sách ưu đãi thuế cho khu thương mại tự do. Tuy nhiên, đề nghị đánh giá cụ thể hơn về tác động của chính sách đến thu NSNN, sự cần thiết, tính hiệu quả chính sách mang lại, đặc biệt khi Nghị quyết 07-NQ/TW của Bộ Chính trị có quy định yêu cầu bảo đảm tính trung lập của chính sách thuế” - Chủ nhiệm UBTCNS Lê Quang Mạnh nêu rõ.

Đối với chính sách ưu tiên thủ tục, kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của các doanh nghiệp có dự án đầu tư trong khu thương mại tự do, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ sự cần thiết, tính hiệu quả và khả năng kiểm soát của nhà nước khi thực hiện chính sách này, đặc biệt trong bối cảnh đang tạo môi trường cạnh tranh, bình đẳng giữa các doanh nghiệp.

Liên quan đến chính sách phát triển lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, đa số ý kiến trong UBTCNS lưu ý cân nhắc quy định “hỗ trợ không quá 5% tổng chi phí mua thiết bị hỗ trợ cho doanh nghiệp đối với các dự án đầu tư mới… trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn trí tuệ nhân tạo ”.

Theo cơ quan thẩm tra, việc ưu đãi thuế cho lĩnh vực đổi mới sáng tạo, bán dẫn... cần được đặt trong bối cảnh áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu để bảo đảm tính khả thi, tuân thủ các cam kết quốc tế. Đồng thời, hạn chế tạo sự khác biệt quá lớn trong áp dụng chính sách thuế giữa các đối tượng, giữa vùng miền.

Ngoài ra, rà soát để quy định việc miễn thuế thu nhập cá nhân chỉ áp dụng đối với khoản thu nhập có được từ hoạt động đổi mới sáng tạo, hoạt động trong lĩnh vực thiết kế, sản xuất, đóng gói, kiểm thử vi mạch bán dẫn, không phải miễn thuế cho tất cả thu nhập từ lương, tiền công của chuyên gia, nhà khoa học...

Theo Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh: “cần làm rõ cơ sở, tiêu chí, điều kiện, kết quả của chính sách, trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền, tránh lợi dụng, tùy tiện gây thất thoát, lãng phí NSNN”.

Tương tự, đối với ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư, UBTCNS cho rằng đối tượng thu hút là các dự án quy mô vốn trung bình, lĩnh vực, phạm vi ưu tiên thu hút rộng, trong khi điều kiện cần đáp ứng khá đơn giản. Do vậy, cơ quan soạn thảo cần đánh giá tác động thận trọng, đặc biệt tác động đối với NSNN, đưa ra dự ước cụ thể.

Cân nhắc việc miễn trừ trách nhiệm đối với thử nghiệm công nghệ mới

Tại tờ trình, Chính phủ cũng đề xuất quy định về miễn trừ trách nhiệm với việc thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh

UBTCNS đề nghị cân nhắc các quy định này bởi HĐND không có thẩm quyền trong việc cho phép miễn trừ áp dụng một số quy định của pháp luật. Nội dung miễn trừ quy định không rõ ràng, có thể dẫn đến tùy tiện, trục lợi trong áp dụng và tổ chức thực hiện pháp luật.

Hơn nữa, việc miễn trừ áp dụng quy định của pháp luật liên quan đến trách nhiệm pháp lý về hình sự, dân sự, không thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết này. Do đó, đề nghị bỏ quy định trên và các quy định về miễn trừ trách nhiệm pháp lý của UBND, của cơ quan hướng dẫn kiểm soát quá trình thử nghiệm và tổ chức, doanh nghiệp thử nghiệm.

Trường hợp cần quy định nội dung việc thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới tại dự thảo Nghị quyết này, cơ quan thẩm tra đề nghị cần quy định rõ về nội hàm chính sách, giới hạn về phạm vi cho phép miễn trừ áp dụng một số quy định của pháp luật, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc thử nghiệm có kiểm soát này, bảo đảm công khai, minh bạch.

Đối với quy định HĐND được ban hành về tiêu chí, điều kiện lựa chọn, trình tự, thủ tục đăng ký, thẩm định, cấp phép thực hiện thử nghiệm có kiểm soát, UBTCNS đề nghị làm rõ khả năng thực thi của HĐND trong việc thẩm định, cấp phép việc thực hiện thử nghiệm có kiểm soát và tính khả thi trong việc thực hiện./.

Hoàng Yến