Xu hướng mới của tác phẩm văn học ngắn

Một bài đăng của Bigolas Dickolas vào đầu tháng 5 này trên Twitter về giới thiệu một cuốn sách đã thu hút được rất nhiều sự chú ý: “Hãy đọc cái này. Đừng tìm kiếm thêm thông tin nào về nó. Chỉ cần đọc thôi. Tác phẩm này chỉ dày 200 trang và khi tải xuống dưới dạng âm thanh, chỉ mất khoảng bốn giờ đọc. Hãy đọc ngay. Tôi nói rất nghiêm túc”.

Bài đăng này, thu được 145.000 lượt thích và hơn 20.000 lượt dẫn lại, đã giúp cuốn sách nó đề cập tới This Is How You Lose the Time War của Amal El-Mohar và Max Gladstone đứng thứ ba trên bảng xếp hạng của Amazon và đứng thứ 9 trong danh sách bán chạy nhất của New York Times. El-Mohtar chia sẻ: “Tôi không hiểu chuyện gì đang xảy ra nhưng tôi rất biết ơn Bigolas Dickolas”.

Có thể nói doanh thu của cuốn sách này là minh chứng cho một xu hướng đang lên hiện nay. Miwa Messer, nhà sáng tạo kiêm nhà sản xuất chương trình podcast Poured Over tại Barnes and Noble, cho biết: “200 trang rất phù hợp”.

Có nhiều yếu tố khiến sách mỏng, ngắn ngày càng được ưa chuộng. Ảnh: The Esquire.

Trước đây, giới học giả xuất bản thường cho rằng độc giả phổ thông không ưa chuộng sách quá dài hoặc quá ngắn. Nhưng hiện tại, sức mạnh của dòng tweet trên cho thấy mong muốn của khán giả hiện tại đối với những cuốn sách ngắn gọn và súc tích. Đồng thời, xu hướng trên đang tạo đà cho thể loại tiểu thuyết và phi hư cấu trong những năm gần đây.

Nhờ các yếu tố như thời gian tập trung của độc giả giảm dần, thời gian giải trí ít hơn và giá sách bìa mềm và bìa cứng tăng cao, các dạng sách ngắn như tiểu thuyết, truyện ngắn độc lập, tuyển tập thơ, vở kịch và các tác phẩm thử nghiệm đa thể loại ngày càng được ưa chuộng.

Các nhà xuất bản bắt kịp xu hướng

Bắt kịp nhu cầu này, ngày càng nhiều nhà xuất bản phát hành các loạt tiểu thuyết, truyện ngắn và tiểu luận độc lập.

Năm 2021, Gagosian ra mắt Picture Books, dòng ấn phẩm tập trung vào tiểu thuyết bìa cứng dưới 100 trang. Vào mùa thu năm ngoái, New Directions ra mắt tuyển tập truyện bìa cứng Storybooks.

Nhà văn kiêm dịch giả Gini Alhadeff, người đã mang ý tưởng về Storybooks đến New Directions chia sẻ: “Tôi nghĩ: 'Tại sao một người trưởng thành không thể có một cuốn sách đẹp với câu chuyện mà họ có thể đọc trong khoảng một tiếng rưỡi từ đầu đến cuối?’”.

Và sau đó, vào tháng 1, như để xác nhận rằng các tác phẩm ngắn thực sự là một xu hướng xuất bản, The Atlantic đã xuất bản loạt bài luận ngắn đầu tiên Atlantic Editions.

Trong hơn 1.5 năm qua, cũng đã có rất nhiều truyện ngắn và tiểu thuyết dài 60 trang, như câu chuyện Marigold and Rose của Louise Glück, tác phẩm rất ăn khách khi mức giá chỉ khoảng 20 USD cho một cuốn sách 60 trang bìa cứng. Hay như cuốn truyện bìa cứng This Is Pleasure của Mary Gaitskill, Recitatif của Toni Morrison và Fox 8 của George Saunders đều bán chạy.

Tại Books & Books, chuỗi cửa hàng sách độc lập ở Nam Florida, người phụ trách hạng mục mua sắm Gael LeLamer đang ghi danh sách rất nhiều tiểu thuyết ngắn, cùng với nhiều tuyển tập thơ và các vở kịch đoạt giải để đáp ứng nhu cầu từ khách hàng. “Chúng bán rất chạy. Danh mục này bán chạy hơn sách quà tặng”, Gael chia sẻ.

Sách ngắn phục vụ nhiều mục tiêu của độc giả

Đối với độc giả vốn thích những cuốn sách dày cộp, những cuốn sách ngắn cũng là một cách giúp tăng cường sự tự tin khi đọc và hiểu tác phẩm, một bài tập về quản lý thời gian và có thể giúp họ khám phá các phong cách viết phi truyền thống.

Các tác phẩm ngắn của nhà văn đoạt giải Nobel Annie Ernaux vừa củng cố niềm tin cho tác giả, vừa thu hút sự chú ý của độc giả. Ảnh: Sky News.

Karah Preiss, người đồng sáng lập câu lạc bộ sách Belletrist, cho biết: “Sự tự tin rất quan trọng đối với mọi người khi đọc sách. Mọi người đều muốn bắt đầu một cuốn sách và kết thúc nó một cách hợp lý, thay vì bị mắc kẹt giữa chừng khi khám phá một cuốn sử thi. Và đó là lý do những tác phẩm ngắn gọn, chặt chẽ về kiến thức như Bluets của Maggie Nelson và Autobiography of Red của Anne Carson luôn được yêu thích”.

Trong tháng 6 vừa qua, cuốn The Three of Us dài chưa đầy 200 trang của Ore Agbaje-Williams là lựa chọn của Belletrist để giới thiệu với độc giả. Preiss cho biết việc chọn một cuốn sách 500 trang lúc này thật khó và việc đọc một vài cuốn sách ngắn liên tiếp là đủ để khiến ai đó bắt đầu xác định bản thân là một độc giả.

Theo nhà phê bình văn học Maris Kreizman, cũng có một nhóm khán giả góp phần thúc đẩy xu hướng đọc tác phẩm ngắn. Họ là “các anh chàng công nghệ cũng như các quý cô Goodreads (thường đọc sách và chia sẻ trên mạng xã hội) Goodreads” cạnh tranh về số lượng tác phẩm đã đọc được cho tới cuối năm. Kreizman bày tỏ: “Để đọc được nhiều sách, sẽ dễ dàng hơn rất nhiều nếu bạn đọc những cuốn sách ngắn”.

Tại một câu lạc bộ sách gần đây, một thành viên đã chia sẻ cuốn The Jaguar Smile của Salman Rushdie và nói: “Tôi đã đọc một vài cuốn sách ngắn vì tôi đang cố gắng bắt kịp thử thách Goodreads. Thử thách này là về số lượng sách đã đọc và hiện tôi bị tụt lại phía sau”. Thành viên này còn chia sẻ thêm rằng một số người bạn khác đang theo dõi danh sách Những cuốn sách bạn có thể đọc trong một ngày của New York Times.

Cửa hàng Books & Books thì đánh giá thêm rằng xu hướng hiện tại cũng có thể phần nào liên quan đến giá sách vì một số cuốn sách bìa cứng phổ thông hiện có giá xấp xỉ 40 USD. Người sáng lập Books & Books Mitchell Kaplan cho biết: “Giá sách bìa mềm cũng đang tăng điên cuồng”.

Một chuyên gia khác cũng đánh giá thêm: “Giá của mọi cuốn sách đều tăng chóng mặt. Vì vậy, việc chi tối đa 20 USD cho một trải nghiệm đọc vừa phải nhưng thỏa mãn được đam mê có vẻ như là một món hời”.

Thành công lớn của các tác giả

Ngoài doanh thu lớn của các tác phẩm mỏng như Mouth to Mouth của Antoine Wilson, Couplets của Maggie Millner hay The Employees của Olga Ravn, giải Nobel của Annie Ernaux vào mùa thu năm ngoái cũng là “một chiến thắng lớn cho dòng sách mỏng”. Những tác phẩm nổi tiếng nhất của Ernaux cũng đều dưới 200 trang, một số dưới 100 trang.

“Gần đây chúng tôi đã gặt hái được nhiều thành công với một số tiểu thuyết ngắn hơn”, biên tập viên Katie Raissan của Grove Atlantic cho biết, trích dẫn tác phẩm đầu tay Open Water của Caleb Azumah Nelson, và Small Things Like These và Foster của Claire Keegan.

Độc giả khi đọc những cuốn sách này đều yêu thích chúng. Chúng cũng nhận được sự hoan nghênh của giới phê bình và được xem xét trong các giải thưởng. Raissan nói: “Những cuốn sách này làm được cả 3 mục tiêu như vậy là khá hiếm. Chưa kể, cuốn Foster còn được chuyển thể thành phim tại Ireland và đã được đề cử Giải Oscar cho Phim nước ngoài hay nhất. Cả Open Water và Small Things Like These cũng đều đang trong quá trình chuyển thể”.

Kleeman, tác giả của You Too Can Have a Body Like Mine, cũng nói rằng giải Nobel của Ernaux “cũng củng cố thêm niềm tin cho các tác giả khi viết những tập sách mỏng hoặc chọn viết những câu chuyện ngắn hơn”. Bà Kleeman cũng đang trong quá trình viết năm tiểu thuyết có thể được xuất bản riêng lẻ hoặc cùng nhau.

Bà Kleeman bày tỏ: “Độc giả ở khắp mọi nơi, mệt mỏi vì nền kinh tế khó khăn, cuối cùng cũng chú ý tới các tác phẩm ngắn. Thay vì coi nhẹ chúng, chúng ta có thể đánh giá cao sự cô đọng và súc tích của chúng”.

Minh Hoa