Xu hướng mới của giới trẻ Mỹ: muốn làm 'thợ' hơn ngồi bàn giấy

Tanner Burgess, 20 tuổi, có bố mẹ là nhân viên công nghệ, đang theo đuổi nghề thợ hàn. Ảnh: WSJ

Hình ảnh những nghề “lấm len” đã thay đổi

Nước Mỹ từ lâu chứng kiến khủng hoảng thiếu lao động trong các ngành nghề đòi hỏi kỹ năng kỹ thuật một phần vì định kiến đây là những công việc lấm len, cấp thấp. Nhưng lương tăng và công nghệ mới đang giúp thay đổi hình ảnh trong các lĩnh vực từ hàn đến gia công cơ khí. Bên cạnh đó, sự hoài nghi ngày càng tăng về lợi ích của giáo dục đại học với chi phí tăng vọt trong những thập niên gần đây, đang làm tăng thêm sức hấp dẫn của các lĩnh vực này.

Tại Mỹ, số lượng tuyển sinh của các chương trình đào tạo nghề đang tăng lên, trong khi tổng số tuyển sinh vào các trường đại học 4 năm đang giảm. Số sinh viên đăng ký vào các trường đại học cộng đồng chuyên đào tạo nghề với chương trình kéo dài 2 năm tăng 16% vào năm ngoái. Con số này ghi nhận mức cao nhất kể từ khi dữ liệu được thống kê vào 2018. Số sinh viên theo học nghề xây dựng tăng 23% trong thời gian đó. Các chương trình đào tạo bảo dưỡng và sửa chữa ô tô cũng như hệ thống sưởi ấm, thông gió và điều hòa không khí (HVAC) ghi nhận số lượng sinh viên tăng 7%.

“Đó là một con đường nghề nghiệp thực sự khôn ngoan dành cho những bạn trẻ không háo hức vào đại học”, Tanner Burgess (20 tuổi), người đã tốt nghiệp chương trình đào tạo kỹ thuật hàn kéo dài 9 tháng vào mùa thu năm ngoái chia sẻ.

Ban đầu, Burgess nghĩ sẽ theo học đại học. Nhưng anh bắt đầu nhận thấy con đường này kém hấp dẫn hơn khi chứng kiến bố mẹ đều là nhân viên công nghệ và nhìn chằm chằm vào máy tính cả ngày trong thời kỳ đại dịch Covid-19. Kể từ đó, anh không còn hào hứng với việc vào đại học, để rồi suốt đời ngồi trước màn hình máy tính.

Sau khi nghiên cứu các nghề kỹ thuật, Burgess quyết định theo đuổi nghề hàn. “Tôi nghĩ công việc này thật tuyệt vời vì phát ra rất nhiều tia lửa. Tôi cảm thấy thật mãn nguyện vào cuối ngày với cảm giác hoàn thành một công việc cụ thể”, Burgess nói.

Điều quan trọng hơn, anh nhận thấy nghề thợ hàn có triển vọng thu nhập tăng trưởng đều đặn. Dựa vào dữ liệu trong ngành anh ước tính, sau 5 năm mức nhập hàng năm của nghề hàn sẽ lên mức sáu con số.

Sinh viên thực hành kỹ năng sửa chữa và bảo dưỡng ô tô tại Viện Kỹ thuật Universal ở bang Arizona, Mỹ. Ảnh: WSJ

Thu hút thanh niên nhờ lương tăng

Tại Mỹ, đội ngũ thợ lành nghề đang thiếu hụt ra khi thế hệ thợ điện, thợ ống nước, thợ hàn và thợ mộc lớn tuổi nghỉ hưu. Điều này đẩy chi phí lao động trong các lĩnh vực này tăng mạnh.

Theo dữ liệu từ nhà cung cấp dịch vụ trả lương ADP, mức lương trung bình để tuyển dụng công nhân xây dựng mới tăng 5,1% lên 48.089 đô la Mỹ/năm vào năm ngoái. Ngược lại, những người mới được tuyển dụng trong lĩnh vực dịch vụ chuyên nghiệp kiếm được 39.520 đô la/năm, tăng 2,7% so với năm 2022.

Nhu cầu thực tập sinh ở các nghề kỹ thuật bùng nổ trong những năm gần đây ở Mỹ. Điều này cho phép thanh niên Mỹ tích lũy kinh nghiệm làm việc thông qua một khóa đào tạo thường được nhà tuyển dụng chi trả.

Trong một cuộc khảo sát với những người ở độ tuổi trung học và đại học cộng đồng do hãng phần mềm Jobber thực hiện năm ngoái, 75% cho biết sẽ quan tâm đến các trường dạy nghề cung cấp chương trình đào tạo tại chỗ (đào tạo trực tiếp dựa trên công việc thực tế tại nơi làm việc) có trả lương.

Sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh đang thay đổi các cân nhắc nghề nghiệp của nhiều thanh niên Mỹ. Phần lớn những người được Jobber khảo sát cho rằng, nhờ sự phát triển của AI, công việc “cổ cồn xanh” (chủ yếu làm việc tay chân ở các không gian ngoài trời) mang lại sự đảm bảo thu nhập tốt hơn so với công việc “cổ cồn trắng” (chủ yếu làm việc trên máy tính ở văn phòng).

Gần 80% số người được hỏi trong khảo sát của Jobber cho biết, bố mẹ muốn họ vào đại học. Những nghề nghiệp đòi hỏi trình độ đại học thường kiếm được thu nhập cao hơn theo thời gian. Hiện nay, những người làm trong lĩnh vực dịch vụ chuyên nghiệp và kinh doanh kiếm được trung bình 78.500 đô la Mỹ/năm so với 69.200 đô la trong lĩnh vực xây dựng.

Theo Steve Schneider, cố vấn tại một trường trung học ở bang Wisconsin, trong nhiều năm, học sinh xem lớp học nghề là nơi quy tụ những thanh niên ăn chơi và gây rối. Ngoài ra, các thiết bị gia công kim loại và gỗ lạc hậu thường thấy ở các lớp học cũng làm giảm sức hấp dẫn. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, các doanh nghiệp đã gây quỹ và tặng thiết bị mới, bao gồm cả cánh tay robot cho các trường nghề.

“Vẫn tồn tại giả định rằng đại học 4 năm là tiêu chuẩn vàng, nhưng hiện nay không cần tốn nhiều công sức để thuyết phục mọi người tin tưởng vào các lựa chọn giáo dục khác”, Schneider nói.

Những người làm trong ngành nhìn chung có quan điểm tích cực về nghề nghiệp của họ. Một cuộc khảo sát năm ngoái với những người lao động kỹ thuật lành nghề cho thấy 94% sẽ khuyến khích con cái nối nghiệp họ.

Xu hướng trẻ hóa đội ngũ “thợ”

Michael McGraw, CEO của Hiệp hội các nhà thầu thiết bị điều hòa ở bang Pennsylvania (PAPHCC) cho biết, tại Pennsylvania, các ngành nghề kỹ thuật tiếp nhận một lượng lớn lao động kể từ sau đại dịch. Cách đây 5 năm, sinh viên tốt nghiệp trường nghề do PAPHCC điều hành kiếm được 35.000 đô la/năm. Hiện tại, mức lương đó đã lên tới mức 60.000 đô la/năm. Số lượng sinh viên đăng ký vào các trường nghề của PAPHCC, nơi học phí khoảng 3.000 đô la/ một năm,đang tăng lên nhanh chóng.

“Sau đại dịch Covid, có vẻ như nhiều người nhận ra nghề kỹ thuật là một con đường sự nghiệp ổn định. Điều này được xác nhận khi các doanh nghiệp khác đóng cửa trong thời kỳ dịch bệnh, các công việc kỹ thuật có tay nghề cao vẫn có nhu cầu lớn và được trả lương cao”, McGraw nói .

Trong nhiều nghề kỹ thuật ở Mỹ, số lượng lao động đang tăng lên trong khi độ tuổi trung bình của họ giảm xuống.

Theo Michael Krupnicki, Chủ tịch Hiệp hội hàn Mỹ (AWS), nhiều trường nghề chứng kiến số lượng tuyển sinh đầy đủ trong các chương trình dạy hàn. Một nghiên cứu mới của Công ty phân tích lao động Burning Glass Institute và Strada Education Foundation cho thấy, khoảng một nửa số sinh viên tốt nghiệp đại học ở Mỹ đang làm những công việc không cần bằng cử nhân. Trong khi đó, nhiều sinh viên tốt nghiệp phổ thông trung học nói rằng, họ không muốn gánh nợ để theo đuổi con đường đại học.

“Không phải ai cũng cần bằng cấp đại học và bằng cấp sẽ không còn giá trị nếu ai cũng có”, George Belcher (18 tuổi) học sinh trung học cuối cấp ở thành phố Houston nói.

Belcher từ lâu vẫn nghĩ rằng anh sẽ bước vào trường đại học. Nhưng gần đây, anh ngày càng tò mò về lĩnh vực dầu mỏ, nơi bố anh làm việc. Mùa thu này, Belcher sẽ đăng ký vào trường nghề với chi phí 14.000 đô cho chương trình học hai năm. Anh dự định sẽ làm việc trên một giàn khoan dầu ngoài khơi sau khi tốt nghiệp.

Peter Callan, CEO của Công ty dịch vụ năng lượng Lantern Energy ở bang Connecticut cho biết, trong năm qua, ông chứng kiến càng nhiều người nộp đơn xin việc làm kỹ thuật viên. Tổng số đơn xin việc mà công ty nhận được tăng gấp 3 lần trong 5 năm qua.

Trong khi đó, Ashley Brown, giám đốc tuyển dụng của Rust Belt Recruiting, chuyên tuyển dụng các kỹ thuật viên lành nghề ghi nhận, việc tuyển dụng các vai trò như thợ máy, thợ hàn và một số kỹ thuật viên bảo trì đã trở nên dễ dàng hơn trong một năm rưỡi qua.

Số lượng thợ mộc ở Mỹ đã tăng lên trong thập niên qua, trong khi độ tuổi trung bình của họ giảm từ 42,2 xuống 40,9. Điều này cũng tương đồng với thợ điện khi số lượng nhân công tăng thêm 229.000 người trong cùng giai đoạn và độ tuổi trung bình của họ giảm 2,9 tuổi. Các nghề kỹ thuật khác, chẳng hạn như thợ sửa ống nước, hệ thống sưởi, thông gió và điều hóa không khí, cũng có xu hướng trẻ hóa.

Brown cho biết, hiện tại những công việc đòi hỏi tay nghề cao khó tuyển dụng nhất là những công việc yêu cầu bằng đại học. Chẳng hạn như kỹ sư điều khiển, một vai trò đòi hỏi kiến thức sản xuất cũng như kỹ năng lập trình robot, cùng với kinh nghiệm thực tế phong phú.

Theo WSJ

Lê Linh