Xe tăng hạng nặng T-10M 'hàng hiếm' của Nga đã có mặt tại chiến trường

Hình ảnh chiếc xe tăng hạng nặng T-10M được đưa ra tiền tuyến vừa xuất hiện trên báo chí Nga, đây là động thái gây bất ngờ cực lớn.

Khác với T-54/55 hay T-62 còn rất nhiều trong kho dự trữ thì xe tăng T-10M hiện chỉ được nhìn thấy trong bảo tàng, hơn nữa loại đạn pháo 122 mm của chúng cũng là "hàng hiếm", bởi vậy động thái trên của Nga gây ra rất nhiều thắc mắc.

Việc sử dụng cỗ chiến xa này trong vai trò phương tiện yểm trợ hỏa lực hay pháo tự hành bị nhận xét là quá "cồng kềnh" và không cần thiết, sẽ cần thêm thời gian để xem chiếc xe tăng hạng nặng nói trên đóng vai trò đặc biệt nào.

Cần nhắc lại, khái niệm về xe tăng hạng nặng (ban đầu gọi là IS-5) được trình bày bởi nhà thiết kế Joseph Kotin vào năm 1944. Tuy nhiên giới chức quân sự Liên Xô đã nghiêng về các mẫu khác là IS-6 và IS-7.

Nhưng sau vài năm, Quân đội Liên Xô quay trở lại thiết kế của Kotin, vào cuối những năm 1940, quá trình hoàn thiện bắt đầu diễn ra với tên gọi IS-8. Ngày 15/12/1953, tên gọi T-10 đã được Bộ Quốc phòng Liên Xô chấp nhận.

Ban đầu, ý tưởng là phát triển từ các mẫu IS-3 và IS-4 nhằm nâng cao độ tin cậy và tăng cường khả năng bảo vệ của vỏ giáp, cũng như mức độ việt dã và cơ động.

Việc chế tạo vỏ giáp cho xe tăng được thực hiện theo nguyên tắc dốc hợp lý của các tấm giáp, mức độ bảo vệ tăng lên do vị trí của đạn dự tính bị nghiêng một góc so với đường bay ước tính.

Phần phía trước của thân xe được chế tạo theo sơ đồ "mũi cọc", các đường viền của tháp pháo được tối ưu hóa cho điều kiện lan truyền sóng xung kích nhằm chống lại vụ nổ bom nguyên tử.

Vũ khí chính của xe tăng hạng nặng T-10 là pháo 122 mm D-25TA. Cơ cấu hỗ trợ nạp đạn giúp tăng tốc độ bắn lên 3 hoặc 4 viên mỗi phút, trong khi ở các xe tăng dòng IS trước đây, con số là 2 hoặc 3 viên.

Xe tăng hạng nặng T-10 cho thấy nó có tiềm năng hiện đại hóa rất lớn, do đó một số mẫu đã được cải tiến trong quá trình chế tạo hàng loạt từ năm 1954 đến năm 1966.

Phiên bản T-10A nhận được khẩu pháo với bộ ổn định theo chiều dọc, thiết bị ngắm mới và kính nhìn đêm. Trong khi T-10B là sự phát triển xa hơn, được phân biệt bởi bộ ổn định hai mặt phẳng và kính ngắm tiên tiến hơn.

T-10BK là biến thể xe tăng chỉ huy, phiên bản này lắp đặt thêm một đài phát thanh và động cơ điện phụ trợ, khoảng không gian cho khí tài có được bằng cách tiết giảm số lượng đạn mang theo.

Thay đổi lớn nhất là ở T-10M là nó nhận được khẩu pháo M-62-T2 mới với thiết bị ổn định hai mặt phẳng 2E12 Liven. Thay vì khẩu DShK 12,7 mm, súng máy KPVT 14,5 mm đã được lắp đặt.

Bên cạnh đó, giáp tháp pháo của xe tăng T-10M dày hơn 250 mm ở phía trước. Tất cả kíp xe, ngoại trừ lính nạp đạn đều được trang bị kính nhìn đêm.

Tổng cộng hơn 1.500 xe tăng T-10 đã xuất xưởng, cỗ chiến xa này có thể duy trì sức cạnh tranh cho đến cuối những năm 1980, với điều kiện phải trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực mới và bổ sung giáp phản ứng nổ. Chiếc T-10 cuối cùng ngừng hoạt động vào năm 1993.

Một sự thật thú vị đó là những chiếc xe tăng hạng nặng này chưa bao giờ tham gia vào một cuộc chiến thực sự, cho dù T-10 đã được điều động góp mặt trong vài chiến dịch do Quân đội Liên Xô tiến hành. Tuy nhiên rất có thể sang thế kỷ 21, nó sẽ lần đầu thực chiến.