WTO, WIPO, WHO chung tay giúp thu hẹp khoảng cách về tiếp cận vắc xin COVID-19

"Chúng tôi sẽ triển khai một nền tảng chung về hỗ trợ công nghệ 3 bên cho các nước liên quan tới nhu cầu của họ đối với công nghệ y khoa liên quan tới COVID-19" - Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng giám đốc WIPO Daren Tang và Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala nêu rõ trong tuyên bố chung.

Theo đó, nền tảng này sẽ hỗ trợ các quốc gia trong việc tiếp cận và ưu tiên hóa những nhu cầu chưa được đáp ứng đối với vắc xin ngừa COVID-19, thuốc điều trị và các công nghệ có liên quan khác. Nền tảng này cũng sẽ giúp các nước tận dụng mọi sự lựa chọn sẵn có để tiếp cận những công cụ như vậy, trong đó thông qua hợp tác với các nước cũng đang đối mặt với những thách thức tương tự.

Theo thống kê, gần 2,8 tỉ liều vắc xin ngừa COVID-19 đã được sử dụng ở ít nhất 216 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Ở những nước có thu nhập cao nhất theo phân loại của Ngân hàng Thế giới (WB), cứ 100 dân thì có 76 liều vắc xin được sử dụng. Trong khi đó, ở 29 quốc gia có thu nhập thấp nhất, tỉ lệ này là 1 liều/100 dân.

Trong bối cảnh đó, các chuyên gia lại cảnh báo đã xuất hiện một biến thể mới của SARS CoV-2 là Delta Plus, được đánh giá còn nguy hiểm hơn các biến thể trước đó. Sau khi xác định những ca nhiễm Delta Plus đầu tiên ở Maharashtra, Kerala và Madhya Pradesh ở Ấn Độ, Bộ Y tế nước này khuyến cáo 3 bang trên tăng cường các biện pháp ngăn chặn ở những khu vực bị ảnh hưởng, trong đó bao gồm cấm tụ tập đông người, xét nghiệm trên diện rộng, truy dấu thần tốc cũng như ưu tiên triển khai tiêm vắc xin. Nhưng biến thể mới cũng đã sớm được phát hiện ở nhiều bang khác như Punjab, Andhra Pradesh, Karnataka, Tamil Nadu và Jammu & Kashmir.

INSACOG, một mạng lưới gồm 28 phòng thí nghiệm tham gia công việc giải trình tự gene, đã có thông báo sơ bộ rằng biến thể Delta Plus có 3 đặc điểm đáng lo ngại: khả năng truyền nhiễm cao hơn, bám chặt hơn vào các thụ thể của tế bào phổi và làm giảm khả năng đáp ứng của kháng thể đơn dòng.

Theo các chuyên gia, Delta Plus có một đột biến gọi là K417N - lần đầu tiên được phát hiện trong biến thể Beta (nguồn gốc từ Nam Phi - cũng là một biến thể gây lo ngại). Điều đó, cùng với thực tế là Delta Plus cũng sở hữu tất cả các đặc tính khác của Delta, có thể làm cho biến thể mới nhất này trở nên dễ lây nhiễm hơn nhiều.

Giám đốc Viện khoa học y tế toàn Ấn (AIIM) Randeep Guleria đánh giá Delta Plus dễ lây đến mức chỉ cần đi cạnh một bệnh nhân nhiễm biến thể này không đeo khẩu trang thì cũng có thể bị mắc COVID-19. Ông Guleria đồng thời lưu ý, mặc dù việc tuân thủ các quy định về phòng chống COVID-19 sẽ hỗ trợ đáng kể trong đối phó với biến thể mới, nhưng giới chức Ấn Độ lo ngại Delta Plus có cơ chế lẩn tránh hệ miễn dịch cũng như có khả năng chống lại các kháng thể đơn dòng.

Hiện có rất ít dữ liệu về Delta Plus và biến thể này cũng mới chỉ xuất hiện ở 9 quốc gia khác gồm Mỹ, Anh, Bồ Đào Nha, Thụy Sĩ, Nhật Bản, Ba Lan, Nepal, Nga và Trung Quốc.

Tiến sĩ A.Fathahudeen, người đã điều trị cho hàng nghìn bệnh nhân COVID-19, đánh giá các loại vắc xin hiện tại dường như có tác dụng đối với các biến thể đã biết, nhưng không có gì đảm bảo những vắc xin này sẽ có tác dụng đối với các biến thể mới. Có nhiều trường hợp bị nhiễm bệnh dù đã được tiêm phòng COVID-19, nhất là những người mới chỉ tiêm 1 mũi đầu tiên. Tiến sĩ Fathahudeen cho rằng, có thể ngăn chặn bùng phát dịch với biến thể này bằng các biện pháp thích hợp như giải trình tự để theo dõi các đột biến gene và thực thi nghiêm ngặt các quy định an toàn trong phòng chống COVID-19.

Hà Anh

(Theo WHO)