VKSQS Quân khu 5: Một số giải pháp trong xử lý đối với tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ
Khi thực hành quyền công tố (THQCT) nói chung và THQCT đối với tội 'Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ' (TGGTĐB) nói riêng, VKSQS Quân khu 5 đã nắm, quản lý tốt, đầy đủ nguồn tin về tội phạm; tăng cường THQCT ngay từ khâu tiếp nhận, giải quyết nguồn tin và trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, bảo đảm không để xảy ra oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm và người phạm tội.
Thực hiện chủ trương “tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra”, khi thực hành quyền công tố (THQCT) nói chung và THQCT đối với tội "Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ" (TGGTĐB) nói riêng, Viện kiểm sát quân sự (VKSQS) Quân khu 5 đã nắm, quản lý tốt, đầy đủ nguồn tin về tội phạm; tăng cường THQCT ngay từ khâu tiếp nhận, giải quyết nguồn tin và trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, bảo đảm không để xảy ra oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm và người phạm tội.
Khám nghiệm hiện trường một vụ tai nạn giao thông. Ảnh minh họa của Phan Hồng Quang
Để nâng cao chất lượng THQCT tội Vi phạm quy định về TGGTĐB, VKSQS Quân khu 5 đã đề ra một số giải pháp:
Một là, cần hoàn thiện và tăng cường hướng dẫn các quy định của pháp luật hình sự có liên quan đến tội Vi phạm quy định về TGGTĐB.
Trong Bộ luật Hình sự (BLHS), hành vi quy định tại Điều 139 BLHS gây tổn hại về sức khỏe từ 31% trở lên, còn hành vi vi phạm quy định tại Điều 260 BLHS (thực chất là cấu thành riêng của Điều 139) phải gây tổn hại sức khỏe 61% trở lên mới cấu thành tội phạm. Vì vậy, trong thực tế, hành vi vi phạm Điều 260 BLHS gây tổn hại sức khỏe từ 31% đến 60% thì có bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 139 hay không đang chưa được nhận thức và áp dụng thống nhất. Ngoài ra, một số tình tiết định khung hình phạt căn cứ vào hậu quả của hành vi được quy định tại các điểm trong khoản 1, 2 của Điều luật hiện còn nhiều bất cập.
Chẳng hạn, trường hợp hậu quả thiệt hại làm chết 1 người, bị thương 2 người, tổng tỉ lệ thương tích là 122 %, nếu áp dụng điểm a khoản 1 Điều 260 BLHS để truy cứu trách nhiệm hình sự thì bỏ lọt hành vi gây thương tích, nếu áp dụng điểm e khoản 2 Điều 260 BLHS để truy cứu thì bỏ lọt hành vi làm chết người nhưng lại không thể áp dụng cả khoản 1 và khoản 2 trong khởi tố, truy tố, xét xử.
Ngoài ra, tình tiết định khung quy định tại điểm b khoản 2 của Điều luật lại điều chỉnh nội dung còn mâu thuẫn với nội dung của Luật chuyên ngành (khoản 8 Điều 8 Luật Giao thông đường bộ; khoản 1 Điều 35 Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia).
Hai là, cần có hướng dẫn cụ thể tình tiết “có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả...” quy định tại khoản 4 Điều 260 BLHS vì đây là yếu tố định tính và có thể tùy vào ý thức chủ quan của các cơ quan, người tiến hành tố tụng khi áp dụng nếu không có hướng chung dẫn cụ thể, rõ ràng.
Ba là, chú trọng và đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho cán bộ, Kiểm sát viên. Cán bộ, Kiểm sát viên phải luôn nắm vững các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, đi đôi với việc rèn luyện ý thức chính trị là rèn luyện về phẩm chất đạo đức, người cán bộ kiểm sát phải “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”. Mỗi cán bộ, Kiểm sát viên của VKSQS Quân khu 5 phải không ngừng học tập, nâng cao trình độ, nhận thức về pháp luật và trau dồi các kỹ năng nghiệp vụ để hoàn thành tốt nhiệm vụ; phải tự xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho các Kiểm tra viên, cán bộ Kiểm sát, đây cũng được xem là một giải pháp tự đào tạo tại chỗ đối với những Kiểm sát viên tương lai.
Bốn là, cần tăng cường mối quan hệ chế ước và phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng. Đối với các CQĐT hình sự trong quân đội, mối quan hệ giữa VKSQS Quân khu 5 và CQĐT là sự phối hợp và chế ước của Viện kiểm sát với CQĐT cùng cấp trong tiếp nhận, giải quyết nguồn tin và điều tra tội phạm. Đối với các CQĐT và VKSND bên ngoài đứng chân trên địa bàn, mối quan hệ với VKSQS Quân khu 5 là quan hệ phối hợp trong trao đổi thông tin và trong tiến hành một số hoạt động kiểm tra, xác minh ban đầu khi giải quyết đối với các vụ tai nạn giao thông xảy ra trên địa bàn.
Hai cấp VKSQS Quân khu 5 cần tiếp tục tăng cường việc xây dựng Quy chế phối hợp liên ngành trong tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố theo Thông tư liên tịch số 01/2017 ngày 29/12/2017. Hoạt động phối hợp liên ngành phải được thực hiện ngay từ giai đoạn tiếp nhận, giải quyết nguồn tin và trong suốt quá trình khởi tố, điều tra, truy tố. Định kỳ cần tổ chức các buổi họp liên ngành để sơ, tổng kết công tác phối hợp, thông qua đó nhìn nhận, đánh giá kết quả hoạt động, hiệu quả trong công tác phối hợp giữa các cơ quan, từ đó kịp thời nắm bắt được những vấn đề vướng mắc và cùng nhau đưa ra các biện pháp tháo gỡ để ngày càng đáp ứng được mục đích chung trong công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm trên địa bàn.
Đối với Tòa án quân sự, hai cấp VKSQS Quân khu 5 cần tiếp tục phối hợp với các Tòa án cùng cấp trong việc tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm, đáp ứng theo yêu cầu của tinh thần cải các tư pháp; cùng với CQĐT và Tòa án tổ chức hợp liên ngành để phối hợp trong xác định đường lối, hướng xử lý đối với các vụ án, tội phạm phức tạp, được dư luận quan tâm hoặc gây hậu quả rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, trong đó có tội Vi phạm quy định về TGGTĐB.
Năm là, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra công tác thực hành quyền công tố. Để thực hiện tốt chức năng THQCT đối với tội Vi phạm quy định về TGGTĐB, hai cấp VKSQS Quân khu 5 trong quá trình thực hiện chức năng nhiệm vụ phải luôn gắn với sự lãnh đạo của Đảng ủy Bộ Tư lệnh Quân khu 5, sự chỉ đạo về nghiệp vụ của VKSQS Trung ương; phải xác định rõ rằng hoạt động chuyên môn, trong đó có công tác THQCT phải luôn gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị của quân đội và lực lượng vũ trang Quân khu. VKSQS Quân khu 5 phải là cơ quan nòng cốt trong tham mưu cho các cấp ủy Đảng trong Bộ Tư lệnh những vấn đề về pháp chế, về đấu tranh phòng, chống tội phạm, trong đó có tội Vi phạm quy định về TGGTĐB.
Kiểm sát viên VKSQS thực nghiệm hiện trường vụ tai nạn giao thông đường bộ. (Ảnh minh họa Phạm Khắc Hoan).
Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng thì vai trò của người đứng đầu, của Viện trưởng là rất quan trọng. Viện trưởng VKSQS Quân khu phải là người lãnh đạo, chỉ đạo và chịu trách nhiệm chung về toàn bộ hoạt động của ngành KSQS Quân khu. Tăng cường vai trò lãnh đạo của Viện trưởng các VKSQS là yêu cầu khách quan, xuất phát từ nguyên tắc tổ chức và hoạt động của ngành được quy định trong Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức VKSND năm 2014 và BLTTHS, trước yêu cầu nâng cao chất lượng công tác THQCT đối với tội Vi phạm quy định về TGGTĐB, đòi hỏi người đứng đầu hai cấp VKSQS Quân khu 5 cần thực hiện tốt các nội dung sau:
Thứ nhất, phải tham gia trực tiếp vào những hoạt động THQCT quan trọng, có tính phức tạp nhằm bảo đảm các quyết định tố tụng, hành vi tố tụng được ban hành và thực hiện có căn cứ, đúng quy định.
Thứ hai, phải tăng cường và nâng cao hơn nữa chất lượng công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành trong THQCT đối với tội Vi phạm quy định về TGGTĐB. Trong phân công nhiệm vụ phải rõ ràng, phân công, phân việc phải đúng với năng khiếu, sở trường của từng cán bộ, Kiểm sát viên và luôn tạo điều kiện thuận lợi nhất để Kiểm sát viên thực hiện nhiệm vụ. Phải thường xuyên kiểm tra việc thực hiện quy chế nghiệp vụ của Kiểm sát viên, từ đó kịp thời có những chỉ đạo giải quyết những khó khăn, vướng mắc cũng như chấn chỉnh khắc phục sai sót của Kiểm sát viên trong quá trình thực hiện chức năng THQCT khi giải quyết vụ án.
Thứ ba, định kỳ thường xuyên tổ chức các buổi sơ kết, tổng kết kết quả hoạt động THQCT nói chung, trong đó có nội dung về THQCT đối với tội Vi phạm quy định về TGGTĐB. Qua đó, tạo điều kiện để các VKSQS trong Quân khu chia sẽ những cách làm hay, những bài học kinh nghiệm thực tiễn, góp phần nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác này. Bên cạnh đó cũng kịp thời chấn chỉnh, khắc phục các sai sót trong công tác THQCT để tổ chức rút kinh nghiệm chung cho toàn ngành trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
Thứ tư, tăng cường kiểm tra, giám sát nghiệp vụ THQCT đối với tội phạm nói chung và THQCT đối với tội Vi phạm quy định về TGGTĐB nói riêng của VKSQS Quân khu đối với các VKSQS cấp Khu vực, đảm bảo trong năm mỗi VKSQS Khu vực đều phải được kiểm tra. Việc ban hành Kết luận kiểm tra phải chỉ ra được những ưu điểm, khuyết điểm, sai sót cụ thể về từng mặt công tác, nhất là công tác THQCT, ngoài ra thông qua công tác kiểm tra, giám sát cũng phát hiện được những cách làm mới, hay để tuyên truyền, rút kinh nghiệm trong toàn ngành.
Thứ năm, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật trong quá trình thao tác nghiệp vụ. Hoạt động THQCT cần được trang bị đầy đủ các trang thiết bị, công cụ, phương tiện cần thiết để phục vụ trực tiếp trong quá trình tố tụng như: máy ảnh, máy ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh; máy in, máy scan...
