Việt Nam-New Zealand: Những 'thời cơ thú vị' của quan hệ Đối tác chiến lược tương lai

Thủ tướng Jacinda Ardern đón Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trong chuyến thăm chính thức New Zealand tháng 3/2018. (Nguồn: TTXVN)

Quan hệ Việt Nam-New Zealand thời gian qua đã có bước phát triển như thế nào, đặc biệt là sau chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tới New Zealand vào tháng 3/2018, thưa Đại sứ?

Những năm qua, quan hệ hợp tác New Zealand và Việt Nam đã có bước phát triển lớn mạnh và đều khắp trên nhiều lĩnh vực: từ chính trị, kinh tế cho đến thương mại, đầu tư, giáo dục… Các cấp lãnh đạo, từ Thủ tướng cho đến Bộ trưởng Ngoại giao hai nước thường xuyên tiến hành trao đổi cấp cao.

Với những bước phát triển mạnh mẽ trong quan hệ song phương, tôi có thể khẳng định rằng, hai nước chúng ta sẽ sớm công bố nâng cấp quan hệ từ Đối tác toàn diện lên Đối tác chiến lược trong thời gian tới.

Hợp tác thương mại giữa hai nước ngày càng phát triển, đồng nghĩa với sự kết nối giao lưu giữa nhân dân hai nước cũng ngày càng thắt chặt. Chúng ta có thể thấy được điều đó qua sự phát triển mạnh mẽ trong hợp tác du lịch và giáo dục.

Trong lĩnh vực quốc phòng, hai nước có rất nhiều chương trình hợp tác tích cực giúp cho quan hệ hai nước ngày một bền chặt.

Điều tôi muốn nhấn mạnh rằng hai nước chúng ta thực sự đồng điệu, và điều đó có ý nghĩa vô cùng quan trọng khi quan hệ song phương giữa hai nước đang ngày một nở rộ.

Ngoài ra, New Zealand và Việt Nam là hai quốc gia đang kiểm soát rất tốt dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid-19. Đây sẽ là tiền đề rất tốt để hai nước cùng hợp tác phát triển quan hệ song phương toàn diện cũng như hỗ trợ các nước trong khu vực vượt qua đại dịch lần này.

Nếu để chọn ba “điểm nhấn” trong quan hệ hợp tác Việt Nam-New Zealand, Đại sứ sẽ “nhắm” lĩnh vực nào?

Tôi muốn chọn ba lĩnh vực quan trọng giúp đưa mối quan hệ lên một tầm cao mới, đó là hợp tác thương mại - vốn đã có nhiều thành công từ cả hai phía; hợp tác giáo dục - thể hiện sự kết nối giao lưu giữa nhân dân hai nước; và hợp tác nông nghiệp - lĩnh vực thế mạnh mà cả hai nước chúng ta đều tự hào.

Trong bối cảnh dịch Covid-19, liệu mục tiêu nâng kim ngạch thương mại song phương lên 1,7 tỷ USD trong năm nay có khả thi?

Trong những năm vừa qua, chúng ta đã thấy kim ngạch thương mại hai chiều tăng mạnh. Xuất khẩu giữa hai nước khá cân bằng, mặc dù các mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam sang New Zealand có nhỉnh hơn đôi chút, nhưng nhìn chung kim ngạch thương mại hai chiều luôn tăng cao đều đặn.

Tính đến cuối tháng 3/2020, tổng kim ngạch thương mại hàng hóa và dịch vụ hai chiều đã tăng 12% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt mức hơn 1,8 tỷ NZD (gần 1,1 tỷ USD).

Dưới sự ảnh hưởng của dịch Covid-19, hợp tác kinh tế- thương mại giữa hai nước cũng chịu tác động đáng kể, nhưng thương mại hàng hóa và dịch vụ hai chiều vẫn tiếp tục giữ mức tăng trưởng ổn định, con số tăng trưởng trong thương mại hàng hóa vẫn khá khả quan.

Trong bối cảnh cả hai nước đều buộc phải đóng cửa biên giới vì dịch bệnh mà thương mại hàng hóa vẫn giữ mức tăng trưởng ổn định, tôi tin rằng hợp tác thương mại sẽ tăng trưởng cao trở lại khi chúng ta mở cửa biên giới.

Đại sứ New Zealand tại Việt Nam Wendy Matthews.

Hợp tác nông nghiệp đang là một dấu ấn trong quan hệ Việt Nam-New Zealand. Lĩnh vực này sẽ tiếp tục được phía New Zealand quan tâm và thúc đẩy như thế nào?

Cả hai nước chúng ta đều có nền nông nghiệp phát triển. Nếu như điểm mạnh của Việt Nam là các mặt hàng như gạo, cà phê và các loại quả nhiệt đới thì lợi thế của New Zealand là các sản phẩm từ sữa, thịt, táo, kiwi… Vì vậy, nền kinh tế của hai nước chúng ta mang tính tương hỗ chứ không hề cạnh tranh.

Tôi cho rằng nền nông nghiệp của Việt Nam đang đứng trước thời cơ thú vị. Ngành nông nghiệp của các bạn đang trong giai đoạn chuyển mình, hướng tới thương mại hóa các sản phẩm nông nghiệp, mở rộng thị trường xuất khẩu tới những nước có giá trị xuất khẩu cao. Phát triển nông nghiệp chất lượng cao sẽ là trọng tâm mà New Zealand có thể hỗ trợ Việt Nam một cách thực tiễn nhất.

Là một nước xuất khẩu nông nghiệp chất lượng cao, New Zealand tập trung phát triển các sản phẩm có giá trị cao thay vì tập trung sản xuất với số lượng lớn. Chúng tôi tập trung phát triển toàn diện từng khâu trong chuỗi giá trị sản phẩm, từ tập trung nghiên cứu giống cây trồng phù hợp, áp dụng cách canh tác phù hợp, đăng ký bản quyền giống, đảm bảo an toàn giống cây trồng tới tiếp thị sản phẩm.

Thông qua chương trình Viện trợ phát triển New Zealand cho Việt Nam, cũng như những hợp đồng thương mại, chúng tôi kỳ vọng có thể đem chuyên môn của New Zealand kết hợp cùng những nhà sản xuất nông nghiệp của Việt Nam để tạo ra sản phẩm có giá trị kinh tế cao, điều mà rất nhiều các doanh nghiệp Việt Nam hiện đang hướng tới.

Một ví dụ điển hình của hợp tác trong nông nghiệp là dự án xây dựng giống thanh long mới cho Việt Nam tại tỉnh Tiền Giang. Chúng tôi đã hợp tác cùng các nhà khoa học Việt Nam để nghiên cứu, tạo ra giống thanh long mới, có khả năng chống chịu bệnh cao, thời gian bảo quản lâu hơn, hơn thế, lại có hương vị hấp dẫn, phù hợp hơn với thị hiếu của người tiêu dùng tại các thị trường ngoài nước. Dự án là sự kết hợp hoàn hảo giữa chuyên môn tầm cỡ quốc tế của New Zealand trong nông nghiệp cùng một loại trái cây thương hiệu của Việt Nam.

Ngoài ra, chúng tôi còn có các chuyên gia phối hợp cùng các đối tác Việt Nam nhằm phát triển giá trị của quả bơ và chanh leo cùng các dự án nghiên cứu cách làm giảm thất thoát hậu thu hoạch cho cây gạo Việt Nam. Tôi tin rằng các chương trình hợp tác nói trên sẽ tiếp tục được nối dài trong tương lai.

New Zealand đang trở thành một điểm đến yêu thích của nhiều du học sinh Việt Nam. Trong tương lai, Chính phủ New Zealand sẽ có những đổi mới gì để thu hút du học sinh Việt Nam?

Giáo dục là một trong những trụ cột trong hợp tác song phương giữa hai nước chúng ta. Chúng tôi rất hãnh diện khi ngày càng có nhiều du học sinh, sinh viên Việt Nam lựa chọn New Zealand.

Để khuyến khích thêm nhiều du học sinh Việt Nam, Chính phủ New Zealand đã có nhiều chương trình học bổng khác nhau. Năm ngoái, lần đầu tiên chúng tôi cho ra mắt Học bổng Chính phủ New Zealand dành cho bậc trung học (NZSS), hướng tới các học sinh từ lớp 8 đến 10, có mong muốn được đi du học tại New Zealand.

Chúng tôi có Chương trình Bồi dưỡng tiếng Anh cho cán bộ chính phủ (ELTO) được triển khai trong nhiều năm qua mà trong đó các cán bộ của Bộ Ngoại giao Việt Nam từng tham gia. Ngoài ra, Học bổng Chính phủ New Zealand dành cho bậc sau đại học vẫn tiếp tục được duy trì với 30 suất học bổng dành cho các bạn trẻ tài năng của Việt Nam.

Mặc dù hợp tác giáo dục giữa hai bên đang tạm đình trệ do dịch Covid-19, Chính phủ New Zealand luôn đề cao cam kết đảm bảo phúc lợi cho sinh viên Việt Nam đang tiếp tục ở lại New Zealand. Chúng tôi đã nỗ lực rất nhiều để các bạn sinh viên quốc tế được cung cấp thông tin đầy đủ và kịp thời về tình hình dịch bệnh, đảm bảo công việc làm thêm bán thời gian không bị ảnh hưởng, cũng như thu nhập của các bạn được đảm bảo.

Tôi thực sự xúc động khi nhận được thư của các cán bộ Việt Nam khóa ELTO 53 vừa trở về từ New Zealand kể rằng họ thực sự đã học được rất nhiều trong thời gian họ ở New Zealand, ngay cả trong thời hạn giãn cách xã hội toàn quốc vì dịch Covid-19. Thời gian học tập tại New Zealand đã giúp họ trở nên năng động, bền bỉ, và họ cũng nhận được những sự hỗ trợ nhiệt tình từ Chính phủ New Zealand và Đại học nơi họ đang theo học.

New Zealand đang trở thành một điểm đến hấp dẫn của du học sinh Việt Nam.

Đại sứ có thể chia sẻ một số hoạt động kỷ niệm 45 năm quan hệ ngoại giao nổi bật sẽ được Đại sứ quán tổ chức trong năm nay?

Chúng tôi đã dự tính tổ chức rất nhiều hoạt động văn hóa để kỷ niệm những mốc thời gian trên, nhưng rất tiếc đều bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục tổ chức những chương trình dành cho các cựu sinh viên New Zealand tại Việt Nam hay cuộc thi dành cho các bạn trẻ Việt Nam, giúp nâng cao nhận thức và giúp các bạn hiểu hơn về đất nước New Zealand, cũng như mối quan hệ hữu nghị bền chặt giữa hai nước chúng ta.

Ly Ly

(thực hiện)

Ly Ly