Vị thế dẫn đầu chuỗi cung ứng đất hiếm của Trung Quốc bị lung lay

Các nhà phân tích cho biết, các quốc gia như Australia, Mỹ và Myanmar đang khai thác đủ lượng khoáng sản có giá trị. Bên cạnh đó, Lào, Malaysia và Việt Nam cũng đang bắt đầu khám phá các dự án của riêng mình.

“Việc thăm dò tài nguyên nước ngoài và phát triển công nghiệp đã tăng tốc”, Tập đoàn Đất hiếm Phương Bắc Trung Quốc, nhà sản xuất đất hiếm lớn nhất nước này, cho biết trong báo cáo thường niên công bố tuần trước.

Trong những năm gần đây, việc khai thác khoáng sản đất hiếm đã trở nên đa dạng hóa, đặt ra câu hỏi về vị thế dẫn đầu xuất khẩu của Trung Quốc trước đây. Ảnh: Reuters.

Công ty niêm yết ở Thượng Hải có lợi nhuận ròng năm 2023 giảm 62,6% so với năm trước cho biết: “Một chuỗi cung ứng công nghiệp hoàn chỉnh độc lập với Trung Quốc đã bắt đầu hình thành”.

Dữ liệu chỉ ra sự dịch chuyển chậm chạp trong xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc trên khắp thế giới kể từ năm 2020, với tốc độ tăng trưởng chậm lại trong những năm gần đây. Theo nghiên cứu của Dongguan Securities, xuất khẩu đã tăng 7,34% vào năm ngoái trong năm 2022 lên 52.306 tấn.

Ngược lại, Trung Quốc đã xuất khẩu 48.900 tấn sản phẩm đất hiếm vào năm 2021, tăng 38% so với năm trước theo thống kê từ Hiệp hội Đất hiếm Trung Quốc. Những mặt hàng xuất khẩu này không thay đổi vào năm 2022.

Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ cho biết thị phần của Trung Quốc trong tổng xuất khẩu đất hiếm đã giảm từ khoảng 90% một thập kỷ trước xuống còn khoảng 70% vào năm 2022.

Khoáng chất đất hiếm là kim loại nặng xuất hiện ở cuối bảng tuần hoàn và cần được xử lý mạnh mẽ để tạo ra vật liệu có thể sử dụng được. Chúng được sử dụng trong máy tính, động cơ ổ đĩa máy tính, bóng đèn thế hệ mới và pin cho ô tô hybrid và xe điện.

Nhu cầu đối với những hàng hóa này dự kiến sẽ mở rộng thị trường đất hiếm thế giới đến năm 2030.

Australia có kho chứa khoáng sản đất hiếm riêng và một số công ty lớn được trang bị để khai thác chúng. Stuart Orr, Giáo sư và Giám đốc điều hành tại Trường Cao đẳng Giáo sư Thực hành ở Melbourne, cho biết mạng lưới các thỏa thuận thương mại, bao gồm hiệp định thương mại tự do 9 năm với Hoa Kỳ, mang lại lợi thế cho nước này so với Trung Quốc trong lĩnh vực xuất khẩu.

Theo vị giáo sư này, nếu nguồn cung ở nước ngoài tăng lên, giá sẽ giảm và “Trung Quốc sẽ cần bán với tỷ suất lợi nhuận chặt chẽ hơn”.

Cho đến nay, các nước Bắc Mỹ và Đông Nam Á vẫn đi sau so với Trung Quốc vì chi phí khai thác và lo ngại về môi trường – việc khai thác đất hiếm có thể dễ dàng gây ô nhiễm nguồn nước ngầm gần đó. Trung Quốc cũng có một mạng lưới các công ty tinh chế khoáng sản phát triển.

Điệp Nguyễn (Theo SCMP)