Vì sao Airbus, Boeing liên tiếp nhận được những đơn hàng kỷ lục?

Cuộc đua tỷ đô

Theo hãng tin Reuters, chỉ trong vài tháng đầu năm nay, nhiều hãng hàng không trên thế giới như Air India (Ấn Độ), Ryanair (Ireland) và 2 hãng hàng không của Saudi Arabia đã đặt mua tổng cộng 700 máy bay.

Đặc biệt, vào giữa tháng 5, hãng hàng không Turkish Airlines bất ngờ thông báo dự định đặt mua tới 600 máy bay vào tháng 6, phá kỷ lục 470 máy bay mà hãng hàng không Air India chốt mua từ Airbus và Boeing vào tháng 2.

Theo hãng tin Reuters, nếu được xác nhận, đơn hàng 600 máy bay của Turkish Airlines sẽ là thỏa thuận lớn thứ 4 mà hai hãng sản xuất máy bay nhận được chỉ trong vài tháng.

Máy bay của hãng hàng không Turkish Airlines. Ảnh: Reuters

Nói về lý do dự kiến mua hàng trăm máy bay, hồi tháng 4 khi công bố kế hoạch chiến lược 10 năm, hãng bay Turkish Airlines đã đặt mục tiêu đạt công suất phục vụ 170 triệu hành khách vào năm 2033, tăng mạnh so với 85 triệu hành khách trong năm 2023.

Để hiện thực hóa, ông Ahmet Bolat - Chủ tịch Turkish Airlines cho biết, hãng sẽ mua 200 máy bay chở khách đường dài và 400 máy bay thân hẹp từ Airbus và Boeing.

Đánh giá về tham vọng của Turkish Airlines, ông Rob Morris - người đứng đầu bộ phận tư vấn toàn cầu tại công ty Ascend by Cirium có trụ sở tại Anh nhận định: "Hãng bay của Thổ Nhĩ Kỳ đang ấp ủ tham vọng xây dựng hãng hàng không có thể kết nối các địa điểm tại châu Âu với các điểm đến ở khắp châu Á, châu Phi”.

Theo Reuters, việc Turkish Airlines lên kế hoạch mở rộng phi đội máy bay, tăng công suất vận tải hành khách sẽ "làm nóng" cuộc cạnh tranh trong ngành hàng không giữa trung tâm hàng không Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ với các đối thủ ở châu Âu, Trung Đông.

Lâu nay, các hãng hàng không Thổ Nhĩ Kỳ đã và đang cạnh tranh gay gắt với các hãng bay đối thủ của Vùng Vịnh như Emirates, Qatar Airways và Etihad về vận tải hành khách quá cảnh. Trong đó, năm 2018, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ khai trương sân bay mới trị giá 12 tỷ USD tại Istanbul. Đây là nơi được đánh giá có lợi thế về địa lý để cạnh tranh với các trung tâm hàng không khác tại Dubai (Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất) và Doha (Qatar).

Trước đó, vào tháng 3, hai hãng hàng không của Saudi Arabia là Saudi Arabian Airlines và Riyadh Air công bố kế hoạch đặt mua tổng cộng 78 máy bay Boeing. Riyadh Air là hãng hàng không quốc gia mới thành lập của Saudi Arabia trong bối cảnh quốc gia này đẩy mạnh cạnh tranh với các trung tâm hàng không trong khu vực.

Đầu tháng 5, hãng hàng không giá rẻ lớn nhất châu Âu Ryanair cũng thông báo đạt thỏa thuận đặt mua tới 300 máy bay Boeing.

Ông Michael O'Leary - Giám đốc điều hành Ryanair cho biết, công ty chấp nhận trả giá cao hơn các đơn hàng trước nhằm đảm bảo nguồn cung máy bay thân hẹp trong bối cảnh loại máy bay này được dự báo sẽ khan hiếm hơn vào giai đoạn cuối thập niên.

Rủi ro trước mắt

Nhận định về lý do khiến các hãng hàng không đua nhau đặt mua số lượng lớn máy bay, chuyên gia Rob Morris cho rằng: “Có thể, các hãng hàng không lo ngại nguồn cung máy bay mới trong tương lai sẽ khan hiếm nên đổ xô đặt hàng sớm”.

Một số chuyên gia trong lĩnh vực hàng không cho rằng, những đơn đặt hàng "khủng" như vậy cho thấy các hãng hàng không đang cạnh tranh gay gắt giành thị phần mà không chờ chuỗi cung ứng toàn cầu ổn định.

Tuy nhiên, hãng Reuters dẫn lời một nguồn tin cấp cao trong ngành hàng không cảnh báo, việc các hãng bay đổ xô mua máy bay mới đi kèm rủi ro.

“Các hãng đang chạy đua mua máy bay mới để phục vụ cùng một lượng nhu cầu đi lại. Kết quả cuối cùng có thể là không hãng nào giành được lợi nhuận”, theo nguồn tin.

Bên cạnh đó, việc đặt mua máy bay mới với thời hạn bàn giao sau năm 2030 cũng là canh bạc về lạm phát khi những điều khoản điều chỉnh giá trong hợp đồng có thể khiến giá trị đơn hàng lớn tăng thêm hàng tỷ USD vào thời điểm máy bay được bàn giao.

Do đó, các chuyên gia nhận định, chỉ những hãng bay có khả năng kiểm soát chi phí chặt chẽ hoặc có sự hỗ trợ chính trị mạnh mẽ mới có thể tự tin khi tham gia cuộc đua mua tỷ đô này.

Hoàng Anh (Theo Reuters)