VÌ MỘT CHÂU Á - THÁI BÌNH DƯƠNG VÀ ẤN ĐỘ DƯƠNG NĂNG ĐỘNG, BAO TRÙM, HÒA BÌNH, HỢP TÁC PHÁT TRIỂN

Các đại biểu tham dự Diễn đàn

Cùng dự về phía Indonesia có Chủ nhiệm Ủy ban Hợp tác Liên nghị viện của Hạ viện Indonesia; Lãnh đạo Viện Cộng đồng chính sách đối ngoại Indonesia và đông đảo các Học giả và sinh viên..

Bài phát biểu của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ có chủ đề “Quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Indonesia gắn kết bền chặt, cùng nhau phấn đấu vì một châu Á – Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương năng động, bao trùm, hòa bình, hợp tác và phát triển” đã thu hút sự quan tâm sâu sắc của các học giả vì sự thằng thắn, cởi mở và thuyết phục.

Ngay trong phần mở đầu bài phát biểu, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ bày tỏ mong muốn được trao đổi thực sự cởi mở và thẳng thắng giữa những người bạn. Chủ tịch Quốc hội cho rằng, Indonesia là người bạn tình nghĩa, là người láng giềng tốt luôn đồng hành cùng Việt Nam, là nước đầu tiên ở Đông Nam Á thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam từ 1955. Sự tương đồng văn hóa, tư tưởng lập quốc, sự cận kề địa lý và những liên hệ lịch sử gần gũi cũng như những điểm đồng khát vọng về hòa bình là chất keo tự nhiên gắn kết hai dân tộc, mang những giá trị vượt không gian và thời gian. Đúng như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu với Tổng thống Su-các-nô “Thật là bầu bạn, thật là anh em”.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại Diễn đàn

Chia sẻ về bối cảnh của khu vực châu Á – Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương hiện nay, Chủ tịch Quốc hội cho rằng hòa bình, hợp tác phát triển vẫn là xu thế lớn, song cạnh tranh, phân tách chiến lược, cọ xát lợi ích giữa các nước lớn lại gia tăng.. đang tác động đến nhiều lĩnh vực.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, để gìn giữ bầu trời hòa bình trong xanh, môi trường yên bình, thịnh vượng cho mai sau, vì thế mọi quốc gia cần chung tay xây dựng một cấu trúc hợp tác khu vực bao trùm, bền vững, kết nối về chính trị, an ninh, kinh tế, thương mại, văn hóa, xã hội và giao lưu nhân dân, đề cao ứng xử dựa trên Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Điều này là phù hợp với tinh thần của Hội nghị Băng-đung 1955 với 10 nguyên tắc cùng chung sống hòa bình, với các giá trị nền tảng về tôn trọng độc lập, chủ quyền, giải quyết hòa bình các tranh chấp, không sử dụng vũ lực, nêu cao công lý, tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc, thúc đẩy hợp tác khu vực. Việt Nam và Indonesia đã cùng nhau thắp sáng ngọn đuốc đấu tranh vì độc lập, tự do, bình đẳng ở Băng-đung. Ngày nay, ngọn đuốc ấy và tinh thần Băng-đung cao quý đó vẫn soi sáng cho tất cả chúng ta trên hành trình phát triển.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại Diễn đàn

Với khu vực Asean, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, trải qua gần 6 thập niên hình thành và phát triển, ASEAN chưa bao giờ ở vị thế tốt như hiện nay nhưng cũng chưa bao giờ phải đối mặt với nhiều thách thức như hiện nay. Vì vậy, ASEAN phải mạnh để tự lực, tự cường.

Theo Chủ tịch Quốc hội, ASEAN cần định vị lại, khởi tạo ý tưởng, khơi dậy tự cường, khơi thông nguồn lực cho phát triển Cộng đồng, đề nghị lấy 3 “Thống nhất” làm gốc bền, rễ chắc cho các hành động linh hoạt sáng tạo. Đó là thống nhất trong giữ vững nguyên tắc thể hiện ở việc giữ vững cân bằng chiến lược trong quan hệ giữa ASEAN và các đối tác. Theo đó, một “ASEAN tầm vóc” phải kiên trì bảo đảm nguyên tắc độc lập, tự chủ, không chấp nhận để ASEAN trở thành công cụ cho bất cứ sự đối đầu và chia rẽ nào. Thống nhất trong duy trì đồng thuận thể hiện ở việc ASEAN duy trì đồng thuận trong các vấn đề an ninh, phát triển quan trọng của khu vực, cùng nhau bảo vệ lập trường, quan điểm chung của ASEAN theo “phương cách ASEAN”, Hiến chương ASEAN… Thống nhất trong xây dựng cộng đồng còn thể hiện ở việc lấy người dân là trung tâm, chủ thể, vừa là mục tiêu và vừa là động lực của tiến trình xây dựng cộng đồng.

Trước những diễn biến phức tạp, gây nguy cơ căng thẳng gần đầy ở Biển Đông, cần đoàn kết kiên trì thúc đẩy đối thoại, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không, thực hiện đầy đủ Tuyên bố DOC, đàm phán Bộ Quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc 1982 (UNCLOS). ASEAN cần thống nhất kiên định mục tiêu hỗ trợ Myanmar thực hiện đầy đủ “Đồng thuận 5 điểm”. Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ Chủ tịch Indonesia và Đặc phái viên phát huy vai trò tích cực, dẫn dắt ASEAN thực hiện mục tiêu trên.

Chủ tịch Quốc hội cũng nhắc lại lời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nêu khi thăm Indonesia: “Cùng với ASEAN, Việt Nam và Indonesia sẽ tiếp tục phát triển; cùng với Indonesia và Việt Nam, ASEAN sẽ ngày càng lớn mạnh, góp phần xứng đáng vào hòa bình, độc lập, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới”.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định, trong một thế giới đầy biến động, có một điều bất biến với Việt Nam là tinh thần “hòa bình, hòa hiếu, hữu nghị” trong đường lối chính sách đối ngoại. Việt Nam kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, “là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm” trong cộng đồng quốc tế; Chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và có hiệu quả. Việt Nam xác định ngoại giao nghị viện đóng vai trò hết sức quan trọng, phát huy sức mạnh mềm để góp phần làm sâu sắc hơn quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam với các nước, các đối tác. Trong khuôn khổ các tổ chức đa phương liên nghị viện như AIPA, APPF, IPU, Liên minh Nghị viện Pháp ngữ, Việt Nam luôn tham gia tích cực, đề xuất nhiều sáng kiến về bình đẳng giới, thu hẹp khoảng cách phát triển, chuyển đổi số, ứng phó với biến đổi khí hậu, dịch bệnh, an ninh năng lượng và nguồn nước. Đặc biệt trong ASEAN, Quốc hội Việt Nam luôn coi trọng, đồng hành và có nhiều dấu ấn, đóng góp nổi bật vào các cơ chế hợp tác, điển hình là Hội đồng Liên Nghị viện ASEAN. Chúng tôi hiểu rằng, các Nghị viện có vai trò hết sức quan trọng với chức năng lập pháp, giám sát tối cao và tạo thuận lợi phân bổ nguồn lực, tăng cường kết nối với người dân, qua đó phối hợp, hỗ trợ Chính phủ các nước xây dựng cơ chế, chính sách tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội, vì lợi ích của người dân và cộng đồng doanh nghiệp.

Trong phần cuối bài phát biểu, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã phân tích về quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam – Indonesia, nhấn mạnh sự gắn kết lợi ích và tương đồng về tư duy chiến lược là động lực đưa quan hệ Việt Nam – Indonesia vững bước tiến lên.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, quan hệ hai nước đang ở thời kỳ hội tụ “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”; là cơ sở để hướng tới nâng lên Đối tác Chiến lược Toàn diện. Thúc đẩy quan hệ hợp tác trên tất cả các kênh (bao gồm kênh Đảng), Chíh phủ, Quốc hội và giao lưu nhân dân. Đẩy mạnh hợp tác trong khuôn khổ ASEAN, kể cả đưa ra các sáng kiến/chiến lược/cơ chế mới do ASEAN dẫn dắt; (iii) thiết lập mới hoặc nâng cấp các cơ chế hợp tác an ninh – quốc phòng; lập cơ chế tuần tra chung trên biển, kể cả song phương và với một số nước ASEAN; tăng cường tham vấn, trao đổi, phối hợp lập trường khi đề xuất các sáng kiến, ý tưởng, giải pháp nhằm duy trì hòa bình, an ninh quốc tế, giải quyết hòa bình tranh chấp, phát triển bền vững, bảo đảm an ninh biển, an ninh lương thực, an ninh năng lượng, an ninh nguồn nước; chia sẻ kinh nghiệm, cùng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.

Hai nước cũng cần gia tăng hợp tác trong lĩnh vực mới, có tiềm năng như kinh tế xanh, chuyển đổi số và các lĩnh vực kỹ thuật số; hợp tác chặt chẽ để nâng cao hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ. Hai bên cần tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực mới giàu tiềm năng như ứng phó với biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng công bằng, thúc đẩy hợp tác về khoa học, công nghệ. Cơ quan lập pháp hai nước tăng cường hợp tác trong đối ngoại Nghị viện, trao đổi các kinh nghiệm về lập pháp và giám sát, ký kết các chương trình, thỏa thuận hợp tác tạo khuôn khổ cho những bước tiến mới của hợp tác trong tương lai.

Cho rằng, chưa thể hình dung thế giới vào năm 2045 - thời khắc hai nước cùng kỷ niệm 100 năm lập quốc, nhưng có một điều có thể chắc chắn rằng, Indonesia và Việt Nam có đầy đủ ý chí, khát vọng và quyết tâm hợp tác để cùng nhau hiện thực hóa khát vọng trở thành những quốc gia phát triển giầu mạnh. Chủ tịch Quốc hội đã dùng hình ảnh loài chim thiên đường Uyn-xơn của Indonesia - được mệnh danh là loài chim thiên đường đẹp nhất thế giới và chim Lạc của Việt Nam là loài chim trong truyền thuyết của người Việt cổ được tìm thấy trên trống đồng Đông Sơn. Hai loài chim này vươn cánh bay cao như biểu tượng cho ước muốn chinh phục bầu trời, đại diện cho khát vọng, khí thế và niềm tin mãnh liệt, đưa quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Indonesia lên một tầm cao mới, đóng góp xây dựng một châu Á - Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương năng động, bao trùm, hòa bình, hợp tác và phát triển.

Cũng nhân dịp này, ngay tại Diễn đàn Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã trả lời trực tiếp các câu hỏi của các Học giả, nhà nghiên cứu về quan hệ hai nước, về các chính sách ưu tiên của Việt Nam trong thu hút đầu tư, về các các vấn đề mà khu vực và quốc tế cùng quan tâm.

Nhắc lại câu nói "đẩy thuyền là dân mà lật thuyền cũng là dân", Chủ tịch Quốc hội khẳng định, Việt Nam xác định dân là gốc trong mọi chính sách phát triển. Cương lĩnh phát triển của Việt Nam đã xác định mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh. "Chúng tôi đặt “dân giàu” trước “nước mạnh” bởi dân có giàu thì nước mới mạnh. Phương cách của Việt Nam là: dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát và dân thụ hưởng. Dù mục tiêu của chúng ta có khó khăn như thế nào nhưng nếu có sự tham gia đông đảo của người dân thì sẽ thành công. Và người dân phải được thụ hưởng mọi thành quả phát triển thì thành quả đó mới thực sự ý nghĩa"./.

Đặng Linh - Doãn Tấn