Ukraine tăng cường quân sự, nhưng vẫn kém xa Nga

Tám năm sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine, quân đội của Kyiv đã lớn mạnh hơn và được trang bị thêm nhiều vũ khí. Tuy nhiên, Ukraine vẫn còn kém xa Nga, và nước này có thể gánh chịu thiệt hại nặng nề nếu như bị tấn công.

Khoảng 260.000 quân Ukraine - được huấn luyện bởi phương Tây - cùng với xe bọc thép, tên lửa điều khiển chống tăng của Mỹ và Anh, máy bay không người lái vũ trang của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đối đầu với đội quân và xe tăng Nga được điều động ở biên giới.

Washington cảnh báo cuộc đổ bộ mới của Nga vào Ukraine - mà theo ông Putin là các vùng đất lịch sử của Moscow - có thể sắp xảy ra. Nga cho biết họ không có kế hoạch tấn công Ukraine và đang đàm phán với phương Tây, yêu cầu Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) dừng mở rộng hoạt động ở Ukraine và nhiều khu vực khác tại Đông Âu.

Tuy nhiên, các sĩ quan Ukraine cho biết sự khác biệt lớn nhất so với năm 2014 - khi lực lượng của Kyiv không ngăn chặn được Điện Kremlin sáp nhập Crimea - là kinh nghiệm chiến đấu có được trong nhiều năm với lực lượng nổi dậy ở miền Đông và ý thức mạnh mẽ về bản sắc dân tộc.

"Đây là một đội quân hoàn toàn khác", Wall Street Journal dẫn lời Oleksiy Danilov - cố vấn an ninh quốc gia hàng đầu của Tổng thống Volodymyr Zelensky - cho biết.

"Lần này sẽ khác"

Các quan chức và nhà phân tích Ukraine cho rằng sức mạnh mới của quân đội Ukraine có thể thay đổi cái nhìn của ông Putin về những rủi ro nếu tấn công Ukraine. Tổn thất về con người và các lệnh trừng phạt từ phương Tây sẽ lớn hơn nhiều từ một cuộc tấn công tổng lực so với năm 2014.

Chiến dịch năm 2014 của Nga nhằm sáp nhập Crimea thành công - nơi có căn cứ hải quân quan trọng của Nga trên Biển Đen và lượng lớn dân nói tiếng Nga - dựa vào việc triển khai nhanh chóng, bí mật các lực lượng đặc biệt - vốn gặp ít kháng cự từ quân đội Ukraine.

Anna Boyko nhớ lại rằng đơn vị của cô được lệnh quay trở lại Kyiv. “Chúng tôi không bắn một viên đạn hay ở lại và chiến đấu”, cô nói. "Chúng tôi chỉ rời đi".

Nếu Nga tấn công ngay bây giờ, Boyko nói: "Lần này sẽ khác".

Binh sĩ đứng ở ranh giới ngăn cách với lực lượng thân Nga ở vùng Donetsk, miền Đông Ukraine. Ảnh: AP.

"Họ đã không sẵn sàng để chiến đấu, tổ chức kỷ luật kém và không biết cách làm thế nào để bảo vệ lãnh thổ", một quan chức cấp cao của chính quyền Tổng thống Joe Biden cho biết về lực lượng quân sự của Ukraine trong quá khứ.

Quan chức này nói rằng các cuộc tập trận của Mỹ và NATO đã giúp tái thiết lực lượng Ukraine. “Đơn giản là họ được trang bị nhiều hơn, sẵn sàng nhiều hơn và tổ chức tốt hơn".

Ukraine cần thêm viện trợ quân sự

Kể từ khi Nga sáp nhập Crimea, Mỹ đã viện trợ quân sự 2,7 tỷ USD cho Ukraine. 3 lô hàng đến từ Mỹ trong tuần qua như một phần của gói viện trợ mới 200 triệu USD, bao gồm cả vũ khí chống tăng. Mỹ cũng cho biết họ sẽ chuyển 5 máy bay trực thăng vận tải Mi-17 do Nga sản xuất cho Ukraine.

Tuần trước, máy bay quân sự của Anh đã đưa hệ thống chống vũ khí sát thương hạng nhẹ tới Kyiv. Quan chức Mỹ cho biết các quốc gia vùng Baltic gồm Estonia, Lithuania và Latvia đã vận chuyển vũ khí diệt hạm Javelin do Mỹ sản xuất và hệ thống phòng không Stinger tới Ukraine với sự cho phép của Washington.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksiy Reznikov cho biết nước này vẫn cần thêm viện trợ.

“Chúng tôi cần hệ thống chống tên lửa, hệ thống phòng không, trợ giúp trên biển và tác chiến điện tử, máy bay không người lái, thiết bị gây nhiễu chống máy bay không người lái...”, ông Reznikov nói.

Ông từ chối cung cấp chi tiết về những gì ông đã yêu cầu khi gặp Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin vào tháng 11/2021. “Vũ khí thay đổi mỗi ngày, công nghệ mới cũng được nâng cấp, vì vậy chúng tôi không thể nói rằng điều này (những gì đã được viện trợ) là đủ để bảo vệ đất nước tôi", ông nói.

Phân bổ lực lượng quân đội của Nga gần biên giới Ukraine. Đồ họa: Guardian.

Các nhà lập pháp Mỹ gần đây đã đến thăm Ukraine và nhấn mạnh cần phải xúc tiến việc cung cấp viện trợ quân sự bổ sung, bao gồm Javelins, tên lửa chống hạm, tên lửa phòng không, thiết bị nhìn ban đêm và các thứ khác.

Theo một quan chức cấp cao của Ukraine, trong những tháng gần đây, Kyiv đã vận động Mỹ mua các hệ thống phòng không để phòng thủ trước máy bay Nga, bao gồm cả tên lửa đất đối không Stinger. Nước này hiện sử dụng hệ thống từ thời Liên Xô, dù đã được hiện đại hóa nhưng vẫn tụt hậu so với một số thiết bị công nghệ cao mà quân đội Nga sử dụng.

Sức mạnh không quân và lực lượng tên lửa của Nga sẽ mang lại cho nước này lợi thế lớn trước Ukraine trong trường hợp xảy ra xung đột trên diện rộng, cho phép Moscow gây ra thiệt hại đáng kể ngay cả khi không cần triển khai nhiều lực lượng mặt đất.

Quy trình huấn luyện cũng rất quan trọng đối với quân đội Ukraine. Các thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia của bang Florida đã được luân chuyển để làm việc cùng các lực lượng vũ trang ở miền Tây Ukraine.

Trong thời gian gần đây, nhân viên Hải quân Anh đã làm việc với những người đồng cấp Ukraine tại thành phố ven biển Odessa. Năm nay, khoảng 167 quân nhân và sĩ quan phục vụ trong các lực lượng vũ trang của Ukraine sẽ theo học tại những cơ sở giáo dục quân sự của 13 quốc gia, theo Bộ Quốc phòng Ukraine.

“Ukraine không có kế hoạch hoạt động tấn công”, Ngoại trưởng Dmytro Kuleba cho biết tuần trước trong cuộc họp báo chung với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken. "Chúng tôi chỉ đang tăng cường khả năng phòng thủ".

Nga nói rằng việc viện trợ và huấn luyện cung cấp cho Ukraine là hành động khiêu khích trực tiếp và mở rộng hoạt động từ các nước NATO. Ông Putin kêu gọi NATO đưa ra những cam kết ràng buộc rằng Kyiv sẽ không bao giờ trở thành thành viên của liên minh quân sự này, và NATO đã từ chối.

Lực lượng vũ trang Ukraine chủ yếu giao tranh với phe ly khai do các đặc vụ và sĩ quan Nga dẫn đầu. Họ đã bị tấn công hai lần khi Nga bí mật đưa các đơn vị quân đội qua biên giới, hồi tháng 8/2014 và tháng 2/2015.

Hơn 400.000 người đã phục vụ trên tiền tuyến trong 8 năm qua. Một nhóm tình nguyện viên được gọi là Lực lượng Phòng vệ Lãnh thổ cũng đã được huấn luyện vào cuối tuần để đề phòng trường hợp họ được gọi tham gia chiến đấu.

Bộ trưởng Reznikov, giống như nhiều chính phủ phương Tây, cảnh báo chiến lược của Nga có thể không chỉ giới hạn trong chiến tranh thông thường.

So sánh tương quan lực lượng của Nga và Ukraine. Đồ họa: Guardian.

Quân tình nguyện Ukraine sẵn sàng chiến đấu với Nga Tiểu đoàn quân tình nguyện 130 của Ukraine thường xuyên huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, nhằm chuẩn bị cho kịch bản đối phó với cuộc tấn công tiềm tàng từ Nga.

Phương Linh