Tự truyện của nhà nghiên cứu 104 tuổi xuất bản sớm hơn dự kiến

Tự truyện "Đi qua trăm năm" của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư do NXB Tổng hợp TP.HCM ấn hành. Ảnh: NXB.

Tự truyện Đi qua trăm năm nằm trong ấp ủ ghi lại cho con cháu và độc giả về “Một kiếp người” (tựa sách ban đầu) mà tác giả Nguyễn Đình Tư đã trải từ đầu thế kỷ XX đến đầu thế kỷ XXI. Phác thảo này tác giả dự định sẽ viết sau khi hoàn thành khoảng chục tựa sách nghiên cứu đã lên kế hoạch.

Nhưng hữu duyên sao, tác phẩm Đi qua trăm năm đã được ưu tiên viết sớm hơn theo lời "đặt hàng" của Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên trong lần đến thăm tác giả cao niên mẫn tuệ và hồn hậu hiếm có của vùng đất Gia Định - Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh - tại ngôi nhà nhỏ nằm sâu trong con hẻm có nhiều ngôi mộ cổ của quận Bình Thạnh vào ngày 16 tháng 7 năm 2022.

Lời khích lệ của người đứng đầu Thành phố: “Con đặt hàng cụ viết trước tự truyện Một kiếp người của cụ đi; mấy công trình nghiên cứu chậm lại một chút cũng được”, đã tạo động lực cho “ông Bụt” 103 tuổi của NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh ngồi gõ máy vi tính trong 6 tháng tiếp theo để kể chuyện đời mình. Ngày 10 tháng 1 năm 2023, bản thảo khổ A4 được đóng cuốn trang trọng gửi đi, mong ông Bí thư Thành ủy nhàn lãm và góp ý chỉnh sửa hoàn thiện.

Tác phẩm Đi qua trăm năm ra mắt như một món quà mừng đại thọ tuổi 104 mà NXB Tổng hợp Thành phố trang trọng trao tặng cụ Nguyễn Đình Tư - người của trăm năm. Với tự truyện cuộc đời qua 11 phần và phần phụ lục hình ảnh, bạn đọc sẽ hiểu thêm về vùng đất Thanh Chương xứ Nghệ.

Nơi đó cậu bé Nguyễn Đình Tư đã trải qua thời thơ ấu sống động, vẹn nguyên ký ức đến hôm nay. Nơi đó đã giữ lại trong tâm khảm ông về hình dáng và tình cảm của người cha mẫu mực, người mẹ ruột yêu thương chẳng may qua đời sớm, người mẹ kế vì chồng, vì thương mấy đứa con chồng mà chịu thương chịu khó.

Từ cậu học sinh học giỏi trở thành chàng thanh niên tập tành đường chính trị, những đổi thay thời cuộc trong dòng chảy lịch sử đã đưa Nguyễn Đình Tư xuôi về Nam, gặp những khúc quanh cuộc đời, rồi bước vào nghiệp cầm bút 80 năm qua, kể từ tác phẩm truyện dài đầu tiên "Nguyễn Xí" đăng trên báo Truyền bá số 85, ra ngày 10/6/1943.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư (áo dài khăn đóng) vui cùng tác phẩm Đi qua trăm năm vừa được NXB Tổng hợp TP.HCM ấn hành. Tác giả Đinh Thị Thanh Thủy đứng thứ ba từ trái sang. Ảnh: Neo Nguyễn.

Tác giả Nguyễn Đình Tư được độc giả biết đến như một nhà văn với bộ tiểu thuyết dã sử 6 tập Loạn 12 sứ quân - viết bên vệ đường cổng xe lửa Phú Nhuận trong những năm đầu sau ngày giải phóng bày thùng đồ nghề bơm sửa xe đạp.

Ông đặc biệt trở thành nhà biên khảo bình dân nổi tiếng trong nhiều năm mang cơm và trải chiếu nghỉ trưa ở hành lang Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II, đợi giờ mở cửa phục vụ bạn đọc, miệt mài nghiên cứu nguồn tài liệu gốc về lịch sử, văn hóa, địa lý vùng đất Nam bộ.

Trong 60 tác phẩm của một đời nghiên cứu, ông đã nhận giải thưởng cao với các công trình: Từ điển địa danh hành chính Nam Bộ - Giải Bạc Sách hay của Hội Xuất bản Việt Nam năm 2009; Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam kỳ (1859-1954) (2 tập) - Giải A Giải thưởng Sách quốc gia lần 1 năm 2018; Gia Định - Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh: Dặm dài lịch sử (1698-2020) (2 tập) - Giải thưởng khoa học Trần Văn Giàu lần thứ 11 năm 2023.

Ngay sau tác phẩm Đi qua trăm năm, nhà nghiên cứu tuổi quá bách niên Nguyễn Đình Tư sẽ lại dành 10 tiếng đồng hồ mỗi ngày bên máy vi tính và sách vở để làm việc, miệt mài với những số liệu, thông tin để viết tiếp những đề tài trong dự kiến như: Từ điển địa danh hành chính Bắc Bộ, Trung Bộ; Lịch sử thành lập và phát triển các tỉnh Bắc Bộ - Trung Bộ - Nam Bộ và Tây Nguyên…

Đinh Thị Thanh Thủy