Truyện ngắn: Đậu hy vọng

Minh họa/INT.

Anh thích trồng đậu. Thích trồng, tự nhiên sẽ thích ăn. Khi nhỏ sống ở quê, mẹ đều trồng một giàn đậu ở bức tường góc sân, anh thích ăn món đậu xào của mẹ làm. Đậu ra hoa vào mùa Hè và kết quả vào gần đầu mùa Thu. Ăn món đậu của mẹ, anh biết mùa Thu đã về.

Năm đó, vừa định cư ở thành phố, anh và vợ - Feng Xia muốn trồng giàn đậu lăng dưới bức tường phía Nam khu vườn. Những hạt giống được mang ở quê lên, trước kia đều là mẹ trồng, anh chỉ thưởng thức, lúc này, anh mới cẩn thận ngắm nhìn.

Chúng giống như cúc áo, có màu đen hoặc đỏ, các cạnh điểm chút màu trắng, giống như chỏm băng ở Nam Cực khi nhìn từ không trung.

Khi trồng đậu, anh cũng gieo những hy vọng. Mỗi ngày sau khi tan làm, điều đầu tiên vợ chồng anh làm là ngắm nhìn giàn đậu, xem chúng phát triển ra sao. Trong ánh mắt mong chờ của họ, những cây đậu cao lớn hơn và đơm hoa kết trái.

Những chùm hoa như ánh sáng đỏ tím lấp lánh trên bức tường, mang lại cho anh cảm giác giản dị thân thương. Mỗi buổi trưa yên ả, có vài chú ong hay ong bắp cày vo ve lấy mật. Họ tưới nước cho cây, bắt côn trùng và chăm sóc chúng như con. Họ sống ở đây hơn mười năm, cũng qua mười mùa đậu. Trồng và ăn đậu đã trở thành một phần cuộc sống của họ.

Nhưng một ngày nọ, tin tức bất ngờ đến: Nơi đây sẽ bị phá bỏ. Đây là khu nhà rộng lớn, nằm ở góc Đông Nam của huyện, trước là nơi cất giữ thóc lúa, gọi là Nam Thương. Phía Đông nhà họ chỉ có ba bốn gian nhà, còn có ruộng rau rộng mấy trăm mẫu, kéo dài đến phía Đông biên giới.

Trong luống rau ngăn nắp có rau mồng tơi, bắp cải, tỏi tây, thì là, cải dầu… trông thật thích mắt. Nằm ở vị trí hẻo lánh, nơi đây không có đường sá đàng hoàng, ngõ ngách uốn lượn, ngõ lớn bao quanh ngõ nhỏ, chỗ hẹp chỉ hai người có thể đi qua.

Anh từng nói đùa, nếu chiến tranh nổ ra, thì đây sẽ là nơi hoàn hảo để chiến đấu trên đường phố. Hiện tại, có người muốn mở rộng cho giao thông thuận tiện hơn, còn có tin chủ đầu tư muốn xây khu dân cư trên ruộng rau này, phá bỏ con ngõ bên cạnh ruộng rau.

Những ngày đó, sau bữa tối, mọi người trong hẻm tập trung ở đầu ngõ. Mọi người nói chuyện, anh một lời, tôi một lời, đôi lúc còn xen lẫn tiếng cười khúc khích như buổi hội thảo hay giao lưu học thuật. Chỉ cần một đề tài, nói mãi không hết, hết chuyện này sang chuyện khác.

Đêm nào cũng đến khuya, đến khi tất cả mọi người đều ngáp dài thì có người đứng dậy đề nghị: “Chúng ta buồn ngủ hết rồi, về thôi”. Lúc đó, tất cả họ mới uể oải đứng dậy, đi về nhà. Dường như ai cũng đợi câu nói ấy, nhưng lại không ai nói ra. Feng Xia tính cách vốn hướng nội, ít khi tiếp xúc với người trong ngõ, nhưng bây giờ như trở thành con người khác, còn cướp lời người khác, nói không ngừng.

Minh họa/INT.

Gần đây, trọng tâm thảo luận đều là sẽ thu hồi bao nhiêu dãy phòng, bao nhiêu mét vuông. Mỗi nhà đều là hai khu, ngoài ba nhà, còn có cái sân nhỏ. Theo giá thị trường, ước tính mỗi gia đình có thể có ít nhất ba căn nhà. Đây không phải là chuyện tốt trên trời rơi xuống sao? Cảm xúc là thứ dễ lây lan, ai cũng háo hức, phấn khích như đã trở thành triệu phú. Trẻ con chạy loanh quanh như những chú cún con vui đùa. Không khí còn náo nhiệt hơn lễ hội.

Chớp mắt đã đến Tết Thanh minh. Trước và sau Thanh minh, cần phải trồng dưa và đậu. Năm nay có nên trồng không? Đây là câu hỏi mà anh và Feng Xia cùng nghĩ đến, nhưng họ loại bỏ ý nghĩ đó ngay lập tức. Trồng thế nào được, nó sẽ bị tháo dỡ thôi! Trong thời đại hiệu suất cao này, chỉ cần không để ý, đi bộ trên đường, một tòa nhà mới bất ngờ mọc lên từ hư không, tòa nhà cũ tự động biến mất.

Anh và Feng Xia cùng với mọi người trong ngõ đều cảm thấy căng thẳng. Họ mong chờ chủ đầu tư bất ngờ ghé thăm rồi lịch sự thương lượng giá cả với họ; mong chờ nhân viên cầm thước dây đến, đo diện tích nhà; càng mong đợi tiếng ầm ầm của những chiếc xe cẩu lớn. Việc này sẽ thay đổi mọi thứ.

Trước đây, khi Feng Xia tan làm về nhà, cô ấy luôn mua mớ rau tươi ở ven đường, chẳng hạn như cải thìa, mùi tây, dưa chuột và cà tím. Kể từ khi trồng đậu, Feng Xia thường về tay không, đôi khi quên mua, đôi khi cố ý. Bữa ăn như trở nên sống động hơn nhờ đĩa đậu xanh.

Anh nhớ hồi đại học, có lần một người bạn miền biển khoe buổi trưa, khi mẹ anh nấu cơm, anh cầm lưới bắt vài con cá, đến lúc về, nước còn chưa sôi. Khi đó, anh tiếc vì không được sinh ra ở đó nhưng bây giờ, hạt đậu tươi mềm là con cá tươi ngon trong mắt anh. Rau tự trồng sẽ khác với mua.

Hiện tại, hai vợ chồng đều nghĩ về việc tái định cư nhiều hơn trồng đậu. Ngay cả khi nghĩ đến, họ cũng gạt bỏ. Trước đây, nó tiết kiệm một chút, nhưng bây giờ thì có thể tiết kiệm bao nhiêu chứ? Mấy năm qua, sao họ không nghĩ đến việc mua nhà? Nhưng giá nhà đất cao ngất ngưởng, là tầng lớp lao động, họ chỉ biết “ngó nhà mà thở dài”. Con trai bắt đầu lên đại học, ra trường phải tìm việc cưới vợ, tốn rất nhiều tiền.

Vợ anh nảy ra ý tưởng phá hai căn phòng nhỏ phía Tây xây hai phòng lớn. Hai căn phòng nhỏ chỉ vài mét vuông, một phòng để đồ lặt vặt, một phòng vệ sinh. Bằng cách này có thể kiếm được một khoản tiền khác giống như nhà dì cô.

Ý tưởng không tồi! Tuy nhiên, anh đồng ý rồi không thực hiện do lười và quá bận. Nhìn những ngôi nhà khác, một số xây lại các phòng, một số xây thêm tầng. Là công chức nhà nước, làm thế không thích hợp, anh sớm có ý nghĩ không muốn làm.

Mọi người háo hức, nhưng vẫn không có tin tức của nhà đầu tư. Họ không chịu được nữa nên đi hỏi nông dân trồng rau ở phía Đông. Những tin tức hỏi thăm khiến họ hoang mang và bất an. Chủ đầu tư đã ký thỏa thuận với nông dân ở đó và việc xây dựng sẽ sớm bắt đầu. Chuyện gì xảy ra vậy? Chẳng lẽ… Họ không dám và cũng không muốn nghĩ thêm nữa.

Nỗi sợ của họ đã nhanh chóng được xác nhận. Bởi cách đó không xa về phía Tây là ngôi chùa Linji nổi tiếng, quận cấm xây dựng các tòa nhà cao tầng xung quanh chùa, bốn tầng là tối đa. Hơn nữa, ở đó tập trung đông dân cư, chi phí phá dỡ cao hơn nhiều lần so với thu hồi ruộng rau. Họ định làm gì? Liệu có thay đổi không?

Chủ đầu tư xúc đi những luống rau răm, rau muống…, bắt đầu đào móng sau khi dọn dẹp. Đến khi anh quay lại đó, một bức tường đã được dựng lên. Bức tường không quá cao ngăn cách công trường xây dựng, tức là khu đô thị tương lai với khu nhà ở của họ.

Bức tường được làm bằng gạch xi măng xanh, cứng hơn gạch thông thường, có vẻ như chủ thầu muốn thể hiện sức mạnh và quyền lực của họ, như vạch ra một đường ngăn cách… như người giàu chạy trốn khỏi kẻ ăn mày!

Mọi người lại tập trung ở đầu ngõ bàn biện pháp đối phó. Chuyện gì đã xảy ra thế? Không phải là cố ý trêu chọc họ sao? Mọi người không ngừng nói, so với lúc trước còn khẩn trương hơn. Lúc trước là hưng phấn, hiện tại là tức giận. Kết quả là chọn người đại diện đến gặp nhà đầu tư để đặt câu hỏi và giải quyết các điều khoản.

Anh và lão Qin đã được chọn. Lão Qin từng làm ở xí nghiệp, sau này nhà máy đóng cửa nên trở về tự làm chủ, là nhân vật quan trọng trong ngõ. Lão Qin không chỉ cao lớn, mà còn hào sảng, mỗi dịp Tết đến, ông ấy sẽ bày một bàn rượu ở nhà, mời mọi người uống vài ly. Anh cũng đã đến mấy lần.

Cả con hẻm chỉ có anh và Feng Xia là ăn cơm nhà nước, anh làm việc trong cơ quan nhà nước, còn Feng Xia dạy tiểu học, theo lời lão Qin, thì hai người là tri thức trong ngõ. Không chỉ lão Qin, mà những người khác đều tôn trọng hai người. Lão Qin sống ở đầu ngõ, cũng gọi là giàu có, nhưng không biết vì sao lại chưa từng chuyển đi nơi khác.

Minh họa/INT.

Chủ nhật, khoảng chín giờ sáng, Mặt trời chiếu khắp mặt đất, không khí có mùi hương của Mặt trời. Anh và lão Qin đi vòng đến cổng phía Đông của khu xây dựng. Bước vào trong, những thanh thép đã được đặt vào phần móng, uốn lượn như bộ xương của tòa nhà. Một số công nhân đang kéo các thanh thép, một số khác cầm bàn kẹp cố định các cột thép. Một cảnh tượng bận rộn, không ai chú ý đến họ.

Trong một nhà kho được dựng tạm thời, họ đã gặp chủ thầu lão Xu. Lão Xu mặc bộ âu phục màu đen, khuôn mặt đỏ tía, lông mày rậm, hắn cao hơn lão Qin, trông rất quyền lực. Hắn coi họ như gió thoảng, ngồi trên giường không nhúc nhích. Lão Qin thò tay vào túi lấy ra hộp thuốc lá Shi Lin, ngẩng đầu nhìn thấy điếu thuốc Zhong Hua trong tay hắn, giật mình, do dự một chút, bàn tay to vụng về nhét trở lại.

“Việc gì? Muốn hỏi cái gì?”. Khi hiểu được lý do họ đến đó, lão Xu lắc lắc điếu thuốc trong tay, dang chân cười ha ha. Tiếng cười trầm thấp nhưng rất sâu, anh cảm thấy không khí khẽ rung lên, như lời nói có thể tạo ra những làn sóng lớn.

Họ chưa kịp trả lời, lão Xu đã nhanh chóng thu lại nụ cười, đôi mắt ánh lên tia sắc bén, cầm điếu thuốc, nói mấy câu: “Tôi là nhà đầu tư, không phải nhà từ thiện! Chúng tôi sẽ đầu tư vào đó ư? Được chứ, nhưng anh dám đảm bảo tôi sẽ kiếm được tiền không? Anh dám đảm bảo không? Được, nếu anh dám đảm bảo, tôi dám đầu tư! Cưới được con dâu tốt, ai chả muốn!”.

Đúng vậy, lời hắn nói đều là sự thật, giấc mơ dù đẹp đến đâu cũng chỉ là giấc mơ. Anh cảm thấy mặt mình bắt đầu nóng lên, những lý do mà anh đã nghĩ ra từ trước đã biến thành bong bóng vỡ tung. Thật xấu hổ! Anh ước có cái hố nào đó để chui vào ngay lập tức.

Ngay cả lão Qin, người luôn hùng hồn, cũng xấu hổ, xoa xoa tay, giống như Đôn-ki-hô-tê bị cối xay gió đánh bại. Đây là lần đầu tiên anh nhìn thấy lão xấu hổ như vậy, còn đâu khí thế hằng ngày. Chẳng còn gì để nói, anh nghĩ họ là những người ngu ngốc nhất thế giới.

Đi bộ trở về, lão Qin giận dữ, nhổ nước bọt xuống đất: “Có tiền giỏi lắm sao!”. Anh muốn nói thêm, nhưng trong lòng dường như trống rỗng, không chút tự tin nào.

Sau khi mọi việc lắng xuống, mọi thứ trở về trạng thái im lặng. Không ai tụ tập ở đầu ngõ, trong ngõ cũng hiếm khi nghe thấy ai nói chuyện ầm ĩ, gặp nhau chỉ lịch sự chào hỏi rồi vội vàng đóng cổng lại, như trốn tránh điều gì đó, hoặc có gì đó họ không dám chạm vào. Chỉ có những con chó chạy xung quanh như thường lệ, vui vẻ và vô tư.

Trên công trường thỉnh thoảng vang lên những tiếng đinh tai nhức óc, ban đêm, ngọn đèn điện công suất cao như ngọn hải đăng soi sáng khu vực xung quanh sáng hơn cả trăng, không thấy được các vì sao.

Một đêm nọ, anh đứng trong sân, ngắm nhìn chiếc đĩa màu vàng treo trong bóng tối của bầu trời, tạo thành sự tương phản sáng tối với ánh đèn điện chói mắt. Anh giật mình, cái gì thế? Đó là Mặt trăng, ánh trăng rằm. Mặt trăng ngày rằm lẽ ra không nên mờ như vậy, nó xứng đáng là nhân vật chính của bầu trời đêm, đáng để “tất cả mọi người trên thế gian ngước nhìn”.

Anh bực bội khi nghe những tiếng leng keng, kẽo kẹt phát ra từ đó (công trường tối nào cũng phải tăng ca), anh bắt đầu thấy bồn chồn. Vì vậy, anh bắt đầu tỏ ra khó chịu với Feng Xia mà không thể giải thích tại sao.

Lại đến Tết Thanh minh. Ngày nào cũng có gió, Mặt trời chiếu sáng và không khí tràn ngập sức sống của thảm thực vật, rất trong lành và dễ chịu. Bởi vì xung quanh không có nhà cao tầng, cách xa đô thị sầm uất, bầu trời nơi đây vô cùng rộng lớn, vời vợi và trong xanh, xanh mát mắt, màu xanh đến khiến con người rung động. Không tiếng xe cộ cùng tiếng người hối hả, yên tĩnh đến mức chỉ có tiếng gió, tiếng chim, tiếng gà trống và tiếng chó sủa, đúng là một thế giới yên bình.

Một ngày nọ, khi hai vợ chồng đi làm về, họ lại quên mua rau. Có gì cho bữa trưa đây? Hai người dùng ánh mắt hỏi nhau. Đúng rồi, nếu trồng đậu trong sân, thì đó không phải vấn đề.

Minh họa/INT.

Cả hai đều nghĩ đến đậu một cách tình cờ. Anh nghĩ đến mì đậu. Ôi, thật tuyệt! Một năm không ăn dài như một thế kỷ. Feng Xia, ngoài món đậu xào, cô ấy nghĩ đến những bông hoa đỏ tím trên tường khiến người ta vừa nhìn đã cảm thấy thoải mái và vui vẻ.

Vẫn chưa quá muộn. Vẫn dưới bức tường phía Nam, ở chỗ cũ, họ trồng thêm một giàn đậu. Feng Xia cũng trồng ít mướp, cô ấy nói rằng mướp và đậu là anh em ruột. Mướp là chị, đậu là em. Mỗi ngày khi đi làm về, việc đầu tiên họ làm là ngồi xổm dưới bức tường để xem đậu và mướp đã nảy mầm chưa.

Nắng Xuân ngả vàng tỏa sáng ấm áp bao quanh họ. Có bụi màu vàng vương trên mặt đất. Feng Xia có chút lo lắng. Anh cười cô quá lo lắng, mới trồng được ba ngày. Cô suy nghĩ một chút, sau đó mím môi xấu hổ cười, cô có chút không kiên nhẫn.

Những hạt giống này sẽ nảy mầm, sẽ đơm hoa kết trái. Anh dường như đã nhìn thấy những bông hoa đậu tuyệt đẹp và những chuỗi quả đậu, tất nhiên, có cả những quả mướp dài rủ xuống.

Truyện ngắn của Kang Zhigang (Trung Quốc)

Hạ An (Dịch từ tiếng Trung)