Tích cực, chủ động thực hiện công điện của Thủ tướng Chính phủ về chống khai thác IUU

Thuyền trưởng Nguyễn Quốc Trường được cán bộ Trạm Kiểm soát Biên phòng Bến Đá tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về chống khai thác IUU. Ảnh: Văn Chương

Nâng cao ý thức chống khai thác IUU

Chiếc tàu BĐ92556TS cập vào Trạm Kiểm soát Biên phòng Bến Đá, Đồn Biên phòng Bến Đá và trên tàu chở đầy ắp đá lạnh, lương thực cho chuyến biển dài ngày. Thuyền trưởng Nguyễn Nhâm được BĐBP tuyên truyền theo hình thức 4.0, đó là mở điện thoại, chỉ vào vệt hiển thị và đề nghị thuyền trưởng phải cho tàu hải trình vượt ra khỏi khu vực này mới được đánh bắt hải sản.

Các thuyền trưởng còn phải nghe lại các nội dung trong bản cam kết, đó là khai báo rõ ràng về số lượng ngư dân đi bạn trên tàu. Bởi vì BĐBP Bà Rịa-Vũng Tàu đang triển khai quyết liệt về việc chống ép buộc ngư dân đi biển như đã từng xảy ra trong thời gian qua. Thuyền trưởng Nhâm cho biết, sau khi ký cam kết, anh luôn nhớ rõ các quy định và gương mẫu chấp hành.

Trong công điện của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ: Công tác thực thi pháp luật tại địa phương còn chưa đồng bộ, trách nhiệm thi hành công vụ của một số tổ chức, cá nhân còn rất hạn chế, chậm trễ trong điều tra, xác minh, xử lý các vụ việc vi phạm khai thác IUU; đặc biệt là vi phạm vùng biển nước ngoài, vi phạm quy định về mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS), vượt ranh giới trên biển...

Đối với vấn đề này, trong thời gian qua, Đồn Biên phòng Bến Đá và Đồn Biên phòng Phước Tỉnh luôn triển khai thực hiện quyết liệt. Theo báo cáo của UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, tính từ năm 2018 đến tháng 7/2022, UBND tỉnh và các cơ quan chức năng đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 388 lượt/388 tàu cá vi phạm khai thác IUU với số tiền 8.713.600.000 đồng, nhưng khó khăn là mới chỉ thu được 3.164.350.000 đồng.

Xử phạt nghiêm khắc

Hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính được lưu tại 2 Đồn Biên phòng Phước Tỉnh và Bến Đá đã phản ánh công tác chống khai thác IUU đang được triển khai rất quyết liệt trước và sau khi có công điện của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể, ngày 9/10/2023, Đồn Biên phòng Phước Tỉnh đã gửi báo cáo, đề xuất xử lý vụ tàu cá VT92362TS, do ông Phạm Hoàng Danh (là người địa phương) làm chủ tàu. Chiếc tàu này đã lén lút vượt Trạm Kiểm soát Biên phòng Bến Đá, không làm thủ tục rời bến khi ra khơi đánh bắt.

Trước đó, vào cuối tháng 6/2023, Đồn Biên phòng Bến Đá nhận được công văn của Phòng Kinh tế thành phố Vũng Tàu với nội dung đề nghị đơn vị phối hợp xử lý tàu BV98357TS bị mất kết nối VMS 10 ngày trong thời gian đánh bắt trên biển. Đơn vị đã mời đại diện chủ tàu lên làm việc, yêu cầu điện thoại ra biển gọi tàu cá quay vào bờ để khắc phục sự cố, giải trình về việc mất tín hiệu VMS để có biện pháp xử lý.

Trước sự kiên quyết của BĐBP, các ngư dân đã đến Đồn Biên phòng Bến Đá để viết tường trình. Ngư dân Võ Tấn Ngưu cho biết, từ ngày 11/6/2023, khi tàu đang đánh bắt thì bất chợt mất tín hiệu VMS. Ông tự khắc phục nhưng không thành công. Lực lượng nghiệp vụ của Đồn Biên phòng Bến Đá đã xác minh, ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với hàng loạt “lỗi” của chủ tàu: Xử phạt vì hành vi “không thực hiện quy định trong trường hợp thiết bị giám sát hành trình bị hư hỏng”, mức phạt 25 triệu đồng; chủ tàu còn bị xử phạt 8,5 triệu đồng đối với hành vi “không mua bảo hiểm cho thuyền viên tàu cá”.

Tại Đồn Biên phòng Phước Tỉnh, chồng hồ sơ xác minh các tàu đánh cá có liên quan chống khai thác IUU bày kín một ngăn tủ. Ngày 29/9/2023, đơn vị đã có kết quả xác minh vụ tàu BV4943TS và BV4644TS bị mất tín hiệu VMS, vượt ranh giới trên biển. Đơn vị quản lý hàng ngàn tàu đánh bắt xa bờ, chỉ riêng hồ sơ này đã phải xác minh trong suốt 3 tháng. Đối với 2 tàu cá này đã bị BĐBP xử phạt vi phạm hành chính 32,5 triệu đồng.

Thực tế, trong hồ sơ các vụ việc ngư dân bị mất kết nối tín hiệu VMS trên biển, có những vụ BĐBP tốn khá nhiều thời gian để điều tra, xác minh, nhưng một số chủ tàu đã “thoát” việc xử phạt. Lý do là đơn vị cung cấp và lắp đặt thiết bị VMS kết luận “do máy bị hỏng”.

Vụ tàu cá VT92362TS, do ông Phạm Hoàng Danh làm chủ tàu và phương tiện này bị mất kết nối VMS lên đến 10 ngày tại tọa độ 9 độ 42 phút vĩ Bắc - 107 độ 19 phút kinh Đông. Công ty TNHH Hiệp lực Phát triển Việt là đơn vị lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đã kiểm tra và cho rằng, “do hỏng bộ cung cấp nguồn điện và tiếp nhận tín hiệu từ vệ tinh”.

Vấn đề do thiết bị trục trặc có khi là sự cố có thật, nhưng đôi khi cũng là kẽ hở để một số ngư dân lách luật, tránh bị xử phạt. Bên cạnh đó, việc các công ty lắp đặt thiết bị có chất lượng kém cũng cần phải xem xét. Có một vụ khiến các cơ quan chức năng bối rối, đó là tàu cá NT90180TS ở tỉnh Ninh Thuận hiển thị tọa độ tại khu vực đảo Thổ Chu, tỉnh Kiên Giang, nhưng sau đó vì máy bị trục trặc nên con tàu này bất ngờ báo tọa độ đang ở vịnh Thái Lan.

Trong năm 2023, Đồn Biên phòng Bến Đá đã lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính 7 vụ, 7 chủ tàu, thuyền trưởng với số tiền là 66,5 triệu đồng; chuyển hồ sơ cho Bộ Chỉ huy BĐBP Bà Rịa-Vũng Tàu xử phạt vi phạm hành chính 18 vụ, 18 chủ tàu với số tiền 580 triệu đồng. Đồn Biên phòng Phước Tỉnh đã xử phạt vi phạm hành chính 13 vụ, 17 chủ tàu, thuyền trưởng với số tiền là 185,3 triệu đồng; chuyển hồ sơ cho Bộ Chỉ huy BĐBP Bà Rịa-Vũng Tàu xử phạt 18 vụ, 23 chủ tàu, thuyền trưởng với số tiền xử phạt là 677,5 triệu đồng.

Lê Văn Chương