Thống đốc giải trình về 'nghịch lý lạm phát thấp, lãi suất cao'

Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 16/10 thảo luận về kinh tế xã hội 2023-2024 và 5 năm (2021-2025). Báo cáo thẩm tra của Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc quá chú trọng tới kiểm soát lạm phát, là nguyên nhân khiến lãi suất cao. Việc chậm điều chỉnh tăng trưởng tín dụng vào cuối năm 2022 và đầu năm nay là một trong những bất cập trong điều hành chính sách tiền tệ.

Phát biểu tại phiên họp, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng mong muốn Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cân nhắc lại về đánh giá này.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng giải trình tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận về kinh tế xã hội, ngày 16/10.

Cụ thể, với nhận xét “lạm phát thấp, lãi suất cao là nghịch lý, thể hiện bất cập trong điều hành chính sách tài khóa, tiền tệ”. Lãnh đạo NHNN đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cân nhắc, xem xét nhận định bởi đây là “ý kiến chỉ nhìn ở góc độ lạm phát và lãi suất”.

Theo lý giải của Thống đốc NHNN, trong điều hành lãi suất, các công cụ chính sách tiền tệ phải căn cứ vào mục tiêu lạm phát, dự báo xu hướng lạm phát thế giới, trong nước và yêu cầu ổn định tỷ giá, an toàn hệ thống. “Những nhiệm vụ này không thể hy sinh nhiệm vụ nào, mà phải đảm bảo hài hòa, linh hoạt trong điều hành. Nếu xu hướng lạm phát bùng lên, thì chính sách tiền tệ có nhiệm vụ phòng ngừa, chuẩn bị xu hướng thắt chặt”, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nói.

Nhấn mạnh không thể chủ quan với lạm phát, Thống đốc NHNN cho rằng cần nhìn về xu hướng dài hạn. Chẳng hạn, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đều dựa vào chỉ báo lạm phát để quyết định điều chỉnh tăng lãi suất hay không. “Điều này cho thấy chúng ta phải nhìn về xu hướng phía trước, chứ không phải chỉ nhìn lạm phát thời gian qua thấp, mà chính sách lãi suất, tiền tệ không phải lo lắng gì”, bà Hồng cho hay.

Thống đốc thông tin, lạm phát đang có xu hướng tăng trở lại từ tháng 7, còn lạm phát cơ bản trong 9 tháng đầu năm tăng 4,49%. Theo Thống đốc, đây là chỉ dấu cần lưu ý trong điều hành chính sách tiền tệ thời gian tới.

Đối với điều hành tín dụng, bà Hồng phản biện, năm 2022 có thể kiểm soát lạm phát theo mục tiêu của Quốc hội, nên những tháng đầu năm vẫn giữ nguyên lãi suất điều hành. Tuy nhiên, tới tháng 10/2022, sự kiện rút tiền hàng loạt của Ngân hàng SCB xảy ra, nên NHNN tập trung ưu tiên đảm bảo an toàn hệ thống, ngăn ngừa nguy cơ đổ vỡ như sự đổ vỡ của các ngân hàng trên thế giới, nên mọi biện pháp lúc đó là ưu tiên ngăn ngừa nguy cơ đổ vỡ hệ thống.

“Khi đó, các tổ chức tín dụng cũng căng thẳng tín dụng. Một số tổ chức tín dụng bị thiếu dự trữ bắt buộc, nguy cơ mất khả năng chi trả hiện hữu. Tình hình ngoại hối cũng rất căng thẳng, có thời điểm tỷ giá tăng tới 10%", Thống đốc nói, và cho biết thêm rằng, NHNN phải thực hiện đồng thời 3 biện pháp để ổn định lại thị trường ngoại hối, gồm can thiệp ngoại tệ, tăng lãi suất điều hành vào tháng 9 và 10/2022 và chưa điều chỉnh tín dụng. Việc này đã giúp ổn định tỷ giá trở lại, cả năm 2022 tăng trên 3%.

"Việc NHNN chưa điều chỉnh tăng trưởng tín dụng ở thời điểm đó nhằm đáp ứng yêu cầu chi trả của người dân, đảm bảo thanh khoản hệ thống. Đầu tháng 12, khi thanh khoản hệ thống cải thiện, NHNN điều chỉnh chỉ tiêu tín dụng, với mục tiêu tăng 14-15% trong năm 2022”, bà Hồng cho hay.

Về việc xử lý các ngân hàng yếu kém, Thống đốc NNHNN cho biết, đây là vấn đề hết sức khó khăn, cần có thời gian. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt. NHNN và các bộ, ngành cũng đã trình, xin chủ trương của cấp có thẩm quyền để tích cực xử lý.

Tuy nhiên, bà Hồng bày tỏ, việc xử lý ngân hàng yếu kém trong điều kiện bình thường đã khó, trong bối cảnh nửa nhiệm kỳ với kinh tế thế giới và trong nước vô cùng khó khăn thì còn khó khăn hơn nữa. Do vậy, việc xử lý các ngân hàng yếu kém vẫn đang ở trong giai đoạn hoàn tất.

Thanh Hoa