THẢO LUẬN TẠI TỔ 1: ĐÁNH GIÁ KỸ LƯỠNG TÁC ĐỘNG KHI ĐỔI TÊN TÒA ÁN NHÂN DÂN CÁC CẤP

Thực hiện chương trình kỳ họp thứ 6, chiều 09/11, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi). Thảo luận tại Tổ 1 gồm Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Tp.Hà Nội. Đa số các ĐBQH thống nhất với các nội dung trong dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) và sự cần thiết phải sửa đổi Luật này nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn cuộc sống.

Toàn cảnh các đại biểu Quốc hội Tp.Hà Nội thảo luận tại Tổ 1.

Thảo luận tại Tổ, các đại biểu Quốc hội cơ bản nhất trí với sự cần thiết xây dựng dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) nhằm xây dựng nền tư pháp độc lập, chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Đặc biệt là cụ thể hóa những chủ trương đã được nêu trong Nghị quyết số 27-NQ/TƯ ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành hành trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; trên cơ sở nội dung hồ sơ dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi).

Góp ý vào nội dung dự thảo Luật, đại biểu Lê Nhật Thành cho biết, về phạm vi của dự thảo Luật cần tiếp tục kế thừa quy định của Luật hiện hành đã phát huy hiệu quả trong thời gian qua. Đồng thời, dự thảo luật này về bản chất là một luật quy định về tổ chức bộ máy, nên đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo không quy định sang các lĩnh vực khác, không quy định lại những vấn đề luật khác đã được quy định, tất cả các quy định mới phải đảm bảo cơ sở chính trị, tính thống nhất của các quy định của pháp luật.

Đại biểu Lê Nhật Thành cho biết, trong dự thảo Luật dự kiến đổi tên Tòa án nhân dân các cấp nhưng không thay đổi về chức năng, nhiệm vụ và vẫn dùng tên tỉnh và thành phố, địa phương đặt sau cụm từ sơ thẩm, phúc thẩm. Vì thế, cơ quan chủ trì soạn thảo cần đánh giá kỹ lưỡng giữa chi phí và lợi ích của việc đổi tên, làm rõ cần phải sửa đổi bao nhiêu văn bản quy phạm pháp luật có liên quan và chi phí cho việc sửa đổi con dấu, biển hiệu, các loại mẫu giấy tờ, bảng chức danh… và bảo đảm tính đồng bộ với các cơ quan tiến hành tố tụng khác như thế nào?

Đại biểu Quốc hội Lê Nhật Thành.

Đại biểu Lê Nhật Thành đề nghị cân nhắc việc giữ nguyên tên như hiện hành là hợp lý, tránh làm tăng chi phí khi triển khai Luật trong thực tiễn trong khi lợi ích của việc đổi tên Tòa án các cấp là không lớn.

Điều 15 của dự thảo Luật quy định việc cung cấp chứng cứ và chứng minh trong vụ án hình sự, hành chính, vụ việc dân sự. Cụ thể, tòa án căn cứ vào tài liệu, chứng cứ đã được các bên thu thập, cung cấp, giao nộp, làm rõ tại phiên tòa theo quy định của pháp luật tố tụng và kết quả tranh tụng tại phiên tòa để xét xử. Tòa án không có nghĩa vụ thu thập chứng cứ.

Cùng với đó, tòa án hướng dẫn, yêu cầu đương sự thu thập chứng cứ và lập hồ sơ vụ việc dân sự, vụ án hành chính. Tòa án hỗ trợ đương sự là người yếu thế trong xã hội thu thập chứng cứ trong vụ việc dân sự, vụ án hành chính theo quy định của pháp luật. Các cơ quan, tổ chức, cá nhân có nghĩa vụ cung cấp tài liệu, chứng cứ theo quy định của pháp luật cho đương sự khi có yêu cầu.

Bày tỏ quan điểm về Điều 15, đại biểu Nguyễn Anh Trí cho rằng, việc sửa các nội dung trong Điều 15 mang tính nhân văn rất cao bởi trong này quy định cả việc hỗ trợ người yếu thế trong xã hội trong việc cung cấp chứng cứ. Nếu những quy định này được Tòa án thực hiện tốt thì rất có lợi cho mọi người dân, bởi không phải ai cũng hiểu những quy định liên quan đến việc cung cấp chứng cứ trong các vụ việc, vụ án.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí.

Nêu quan điểm nhất trí với sự cần thiết phải sửa đổi Luật Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi), Trung tướng Nguyễn Hải Trung, Giám đốc Công an thành phố Hà Nội khẳng định, sau 8 năm thi hành Luật Tòa án nhân dân đã bộc lộ những tồn tại, vướng mắc. Hơn nữa, cần thiết phải tổng kết, sửa đổi Luật để giải quyết những vấn đề mới đặt ra trong bối cảnh, tình hình hiện nay cũng như thời gian tới.

Dù vậy, đại biểu Nguyễn Hải Trung vẫn còn băn khoăn về hai nội dung. Trước hết, theo tờ trình về dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) cũng như báo cáo thẩm tra dự án luật của Ủy ban Tư pháp đều nhấn mạnh, việc xây dựng Luật này phải phù hợp với thể chế của Việt Nam. Cụ thể, Tờ trình dự thảo luật nêu rõ, việc xây dựng dự án Luật phải đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng, thể chế hóa được các chủ trương, nghị quyết của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật…

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hải Trung.

Thể chế của Việt Nam là Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ. Quyền lực Nhà nước là tập trung thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa 3 quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Trong Nghị quyết 49-NQ/TƯ đã nêu và khi tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết 49 cũng đã bổ sung quan điểm phải có sự giám sát lẫn nhau giữa 3 quyền này. Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Hải Trung đặt câu hỏi: “Thực tế dự thảo Luật đã phù hợp với thể chế này hay chưa? Đây là vấn đề còn ý kiến băn khoăn thì chúng ta phải giải đáp cho thấu đáo”.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Hải Trung bày tỏ sự băn khoăn là theo dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) thì hoạt động xét xử của Tòa án hoàn toàn là nhánh tư pháp. Trong khi đó, theo Nghị quyết 49-NQ/TƯ và theo nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác thì vấn đề tư pháp rất rộng. Tư pháp bao gồm cả hoạt động của cơ quan điều tra; hoạt động hỗ trợ tư pháp của ngành công an như bảo vệ, dẫn giải, áp giải ra phiên tòa; rồi cả vấn đề về bổ trợ tư pháp. Vậy hoạt động xét xử của Tòa được gọi là tư pháp thì những cái khác được gọi là gì thì cần phải có giải thích cụ thể để tránh những băn khoăn.

Phó Trưởng Đoàn ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai phát biểu kết luận phiên thảo luận.

Phát biểu kết luận Phiên thảo luận, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai cảm ơn và đánh giá cao những ý kiến đóng góp của các ĐBQH đối với dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi). Tổ Thư ký sẽ tiếp thu tối đa và tổng hợp đầy đủ các ý kiến đóng góp của các ĐBQH để hoàn thiện các dự án Luật trình Quốc hội đóng góp tại Phiên thảo luận ở Hội trường sắp tới.

Một số hình ảnh tại Phiên thảo luận Tổ 1:

Toàn cảnh các đại biểu Quốc hội Tp.Hà Nội thảo luận tại Tổ 1.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Phương Thủy đóng góp ý kiến tại phiên thảo luận.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hữu Chính nêu quan điểm vào những nội dung trọng tâm của dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi).

Đại biểu Quốc hội Phạm Đức Ấn bày tỏ sự quan tâm đến Điều 15 quy định việc cung cấp chứng cứ và chứng minh trong vụ án hình sự, hành chính, vụ việc dân sự của dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi).

Phó Trưởng Đoàn ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai phát biểu tại phiên thảo luận./.

Bích Lan - Trọng Quỳnh