Tập đoàn gánh nợ chồng chất, tỷ phú Ấn Độ vẫn giàu thứ 3 thế giới

Tuy nhiên, trong bối cảnh tập đoàn Adani mở rộng mạnh mẽ, các nhà phân tích đã đặt câu hỏi về tốc độ và sự thận trọng trong một số khoản đầu tư. Adani là tập đoàn lớn thứ ba Ấn Độ, sau Tập đoàn Tata và Reliance Industries của Mukesh Ambani.

Trong vài năm qua, tập đoàn của ông Adani đã rơi vào tình trạng nợ nần chồng chất. Giờ đây, nhiều người đặt nghi vấn liệu việc xây dựng đế chế kinh doanh của ông Adani có bền vững hay không, theo South China Morning Post.

Vào tuần trước, chi nhánh nghiên cứu nợ CreditSights của Fitch Ratings nhận định rằng tập đoàn Adani “sử dụng đòn bẩy tài chính quá mức” với khoản nợ lên đến 28,8 tỷ USD.

“Tốc độ tăng trưởng nhanh chóng và mức đòn bẩy tài chính cao của tập đoàn đang khiến chúng tôi, cũng như các khách hàng và các nhà đầu tư khác, phải cẩn trọng”, các nhà phân tích Lakshmanan R, Rohan Kapur và Jonathan Tan viết.

Tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani trong Hội nghị Thượng đỉnh Kinh doanh Toàn cầu Bengal. Ảnh: Reuters.

CreditSights nhận định tập đoàn Adani “có hồ sơ tuyệt vời trong việc tạo ra các doanh nghiệp mạnh mẽ và ổn định. Họ tự hào có một danh mục tài sản cơ sở hạ tầng vững chắc”, khẳng định “tầm nhìn kinh doanh của Adani rất ấn tượng”. Nhưng tổ chức đồng thời cảnh báo rằng nợ nần có thể khiến đế chế của ông sụp đổ.

Theo báo cáo, trong kịch bản tồi tệ nhất, các kế hoạch tăng trưởng quá tham vọng và đắt đỏ sẽ khiến tập đoàn rơi vào bẫy nợ khổng lồ. Điều này có thể dẫn đến việc các công ty con rơi vào tình trạng kiệt quệ tài chính hoặc vỡ nợ.

Nếu kịch bản này xảy ra, nó sẽ ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế Ấn Độ.

Tuy nhiên, không có lo ngại nào ngăn cản quá trình ông Adani trở thành người giàu thứ ba thế giới trong danh sách tỷ phú của Bloomberg. Ông Adani sở hữu khối tài sản trị giá 143 tỷ USD, là người châu Á đầu tiên lọt vào top 3.

Bloomberg cho biết tài sản của ông Adani đã tăng thêm 66,2 tỷ USD chỉ trong năm 2022. Ông cũng là người duy nhất trong top 10 không bị sụt giảm tài sản trong năm nay.

Sự gia tăng chóng mặt này bắt nguồn từ việc giá cổ phiếu của 7 công ty gia đình ông sở hữu tăng vọt. Giá trị thị trường kết hợp của các công ty này đã tăng 10 lần trong ba năm qua, lên 220 tỷ USD.

Equitymaster, tổ chức nghiên cứu cổ phiếu, cho biết các nhà đầu tư đã “điên cuồng với cổ phiếu Adani”. Một phần là do các nhà đầu tư mắc hội chứng sợ bỏ lỡ (FOMO), trong khi những người khác “nghĩ rằng ông ấy không thể thất bại ở thời điểm hiện tại”.

Tòa nhà Adani ở ngoại ô Ahmedabad, Ấn Độ. Ảnh: Reuters.

Đồng thời, tổ chức cho biết các công ty thuộc tập đoàn đang được “định giá quá cao so với trung bình, ngay cả khi tính đến sự phát triển phi thường, tình trạng lãnh đạo hay tính phù hợp với tầm nhìn xây dựng quốc gia của Thủ tướng Modi”.

Ông Adani đứng đầu Ấn Độ về nhiều lĩnh vực, ví dụ cơ sở hạ tầng cảng biển, sân bay và năng lượng. Tập đoàn của ông đang đa dạng hóa sang lĩnh vực truyền thông, dữ liệu, công nghệ, xi măng và một số ngành khác với tốc độ chóng mặt.

Hầu như tuần nào Tập đoàn Adani cũng công bố một thỏa thuận mà CreditSights cho biết là “chủ yếu được hỗ trợ với nợ”. Tập đoàn đang “ngày càng mạo hiểm vào các doanh nghiệp mới và/hoặc không liên quan và sử dụng nhiều vốn”.

Trong vài tháng qua, Adani đã mua nhà máy nhiệt điện DB Power có trụ sở tại Chhattisgarh với giá 879 triệu USD, cảng Haifa của Israel với giá 1,18 tỷ USD và các bộ phận thuộc gã khổng lồ trong ngành xây dựng Holcim với giá 10,5 tỷ USD.

Adani cũng thông báo kế hoạch xây dựng nhà máy nhôm trị giá 5,2 tỷ USD ở phía đông Ấn Độ. Theo số liệu của Bloomberg, ông đã chi ít nhất 17 tỷ USD trong các thương vụ mua lại.

Tuần trước, tập đoàn gây ra tranh cãi khi cố gắng mua lại NDTV, kênh tin tức 24 giờ đầu tiên của Ấn Độ. Vụ việc liên quan đến các động thái truyền thông gần đây của Adani và dự kiến thành công.

Tuy nhiên, mối quan hệ chặt chẽ giữa ông trùm kinh doanh với Thủ tướng Modi làm dấy lên lo ngại về việc liệu NDTV có thể duy trì sự độc lập trong quá trình biên tập hay không.

Kể từ khi Đảng Bharatiya Janata của Thủ tướng Modi lên nắm quyền vào năm 2014, các đài truyền hình Ấn Độ ngày càng đẩy mạnh đường lối của chính phủ. Tuy nhiên, NDTV vẫn nổi tiếng với việc đưa tin khách quan.

Người phát ngôn đảng đối lập Jairam Ramesh lên án nỗ lực tiếp quản của Adani là “động thái để kiểm soát và bóp nghẹt phương tiện truyền thông độc lập”, được thực hiện bởi “người bạn đặc biệt” của thủ tướng.

Adani đến từ bang Gujara, quê hương của Thủ tướng Modi. Ông là một trong những người ủng hộ trung thành nhất của nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa dân tộc Hindu.

Ông Adani và Thủ tướng Modi. Ảnh: Getty Images.

Vào thời điểm kết bạn với ông Modi, Adani đã là một doanh nhân thành đạt với tổng tài sản lên đến 7 tỷ USD. Nhưng chỉ sau khi Modi trở thành thủ tướng, vận may của Adani mới thực sự cất cánh.

Thủ tướng Modi đã đến New Delhi bằng máy bay riêng của Adani sau chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2014. Điều này khẳng định sự thân thiết của hai người.

Việc Adani, ông trùm ngành than, xoay trục sang năng lượng xanh hoàn toàn phù hợp với chính sách giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của Thủ tướng Modi.

Adani đặt mục tiêu trở thành nhà sản xuất năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới vào năm 2030 với tổng đầu tư 70 tỷ USD. Trọng tâm năng lượng sạch khiến Adani Green Energy trở thành công ty có giá trị nhất của ông theo vốn hóa thị trường.

Các nhà đầu tư vào Adani Green chứng kiến lợi nhuận tăng 7.850% trong 5 năm qua. Cổ phiếu của công ty mang lại lợi nhuận tăng 73% chỉ trong năm nay.

Công ty hiện có hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu tồi tệ thứ 2 châu Á, xếp sau Datang Huayin Electric Power Co. của Trung Quốc. Tập đoàn Adani không đưa ra phản hồi đối với báo cáo của CreditSight. Cổ phiếu các công ty thuộc tập đoàn giảm nhẹ sau khi báo cáo được công bố, nhưng sau đó đã tăng mạnh.

“Quy mô, hoạt động kinh doanh và hồ sơ hiệu suất cho thấy chúng tôi hoạt động mạnh mẽ trong nhiều điều kiện thị trường khác nhau. Sự thành công của tập đoàn dựa trên sự liên kết với câu chuyện tăng trưởng của Ấn Độ”, Adani nói với các cổ đông hồi tháng 7.

Trong những năm qua, các chính trị gia và nhà theo dõi thị trường đã bày tỏ lo ngại về khối lượng nợ của tập đoàn Adani. Cấu trúc sở hữu cổ phần của tập đoàn rất phức tạp. Số lượng nhà phân tích cung cấp đánh giá về cổ phiếu của tập đoàn cũng ít ỏi bất thường.

Tuy nhiên, các bên cho vay tin tưởng rằng tập đoàn có thể cân đối chi tiêu của mình.

“Họ thực sự nhận được sự hỗ trợ vốn”, Pramod Kumar, giám đốc ngân hàng đầu tư tại Barclays Ấn Độ, cho biết.

Ông Adani và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Ảnh: Twitter.

Điều quan trọng là Adani có thể nói rằng họ chưa bao giờ vỡ nợ. Sự đồng bộ với chính sách phát triển của chính phủ là một bằng chứng khác, thu hút các nhà đầu tư có giá trị lớn. CreditSights cho biết Adani “thoải mái trong mối quan hệ vững chắc giữa tập đoàn với các ngân hàng trong nước và quốc tế”.

Trong khi đó, đảng Quốc đại cáo buộc chính phủ “gây áp lực buộc các ngân hàng cấp các khoản vay cho tập đoàn”, khiến các tổ chức tài chính và nền kinh tế gặp “rủi ro khổng lồ”.

Công ty Ventura ghi nhận kế hoạch chi tiêu vốn khổng lồ của tập đoàn và cho biết “nợ ròng dự kiến tăng đáng kể”. Nhưng công ty cũng tự tin về tài năng triển khai và tăng giá trị tài sản của Adani, gọi tập đoàn của ông là “một con ngỗng đẻ trứng vàng”.

Sự gia tăng tài sản của Adani khiến người đồng hương Mukesh Ambani bị bỏ lại phía sau rất xa. Ông Ambani từng là người giàu nhất Ấn Độ trong 14 năm trước khi bị Adani truất ngôi.

Ông Ambani hiện giàu thứ 9 thế giới với tổng tài sản 94 tỷ USD. Các doanh nghiệp của ông cũng phù hợp với chính sách cơ sở hạ tầng của Thủ tướng Modi. Nhưng khác với Adani, tập đoàn của ông Ambani có chỉ số tín dụng ấn tượng.

CreditSights cho biết tập đoàn Adani “có mối quan hệ bền chặt” với chính phủ Modi và đang được hưởng lợi từ “những cơn gió chính sách”. Nếu tình hình vẫn thuận lợi, cổ phiếu của tập đoàn sẽ tiếp tục mang đến lợi nhuận lớn.

Tuấn Đạt (Theo SCMP)