Taliban đối mặt thách thức không ngờ

Quân Taliban đi tuần tra. Ảnh: AP

Theo hãng tin AP, dù mau chóng chiếm được Afghanistan trong tuần qua nhưng Taliban chưa thể tiếp cận hàng tỷ đôla từ ngân hàng trung ương nước này lẫn ở Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Đây là những nguồn tiền quan trọng để duy trì hoạt động của Afghanistan giữa một cuộc cải tổ hỗn loạn.

Các khoản tiền này phần lớn chịu sự kiểm soát của Mỹ và các tổ chức quốc tế, nó có thể là một đòn bẩy trong bối cảnh các cuộc sơ tán đang diễn ra ở sân bay của thủ đô Kabul. Hiện, hàng chục nghìn người vẫn chờ được sơ tán trước hạn chót Mỹ rút quân khỏi Afghanistan vào ngày 31/8.

Taliban hiện không có những cấu trúc thể chế để nhận tiền. Đây là một dấu hiệu cho thấy những thách thức mà lực lượng này có thể phải đối mặt trong khi cố gắng điều hành một nền kinh tế đã đô thị hóa và tăng gấp 3 về quy mô kể từ khi họ nắm quyền cách đây 2 thập niên.

Sự thiếu hụt này có thể dẫn tới một cuộc khủng hoảng kinh tế, vốn thúc đẩy một cuộc khủng hoảng nhân đạo sâu sắc hơn cho gần 36 triệu người Afghanistan ở lại đất nước.

Anthony Cordesman, cố vấn của Chính phủ Mỹ về chiến lược Afghanistan và làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế nói: “Nếu không có việc làm, người dân không có gì ăn. Taliban sẽ phải tìm ra một câu trả lời”.

Các khoản tiền mà Taliban chưa thể tiếp cận là một trong số ít nguồn sức ép tiềm tàng mà Chính phủ Mỹ có thể gây ra với Taliban. Tuy nhiên, ông Cordesman nói: “Để gây ra được áp lực, Mỹ sẽ phải đàm phán theo cách mà Taliban có thể chấp nhận”.

Hiện thời, Taliban không thể tiếp cận với gần như toàn bộ khoản dự trữ 9 tỷ USD của ngân hàng trung ương Afghanistan do phần lớn số tiền này do Cục Dự trữ Liên bang New York nắm giữ. Ngoài ra, IMF còn giữ 450 triệu USD của Afghanistan và chưa thể giải ngân do chính phủ mới của Afghanistan chưa được công nhận.

Ngay cả khi Taliban có thể nhận được tiền từ IMF thì quá trình này sẽ mất ít nhất là vài tháng, Douglas Redliker thuộc Học viện Brookings cho biết. Chuyên gia này cũng dự báo, Mỹ sẽ tìm ra cách để chặn việc giải ngân thông qua hệ thống IMF.

Taliban vẫn tiếp cận được nguồn doanh thu duy trì cuộc nổi dậy của họ nhưng nó không đủ đối với một chính phủ tập trung.

Hoài Linh