Sự tiến hóa của tri thức

Jürgen Renn (1956) là sử gia khoa học người Đức, giám đốc Viện Max Planck về Lịch sử khoa học tại Berlin từ năm 1994. Ông từng tốt nghiệp ngành Vật lý học tại Đại học Freie (Berlin, Đức), Đại học Sapienza (Rome, Ý) và hiện là giáo sư danh dự về Lịch sử khoa học tại Đại học Humboldt và Đại học Freie (Berlin).

Trọng tâm trong nghiên cứu của ông là lịch sử vật lý hiện đại, điều tra nguồn gốc và sự phát triển của thuyết tương đối nói chung và thuyết lượng tử nói riêng. Gần đây, ông đã thực hiện những thách thức của Thế Nhân sinh (Anthropocene) trong việc điều tra lịch sử của tri thức và khoa học.

Thế Nhân sinh ở đây được coi là một kỷ nguyên địa chất mới, được định nghĩa bởi tác động sâu sắc và lâu dài của hoạt động do con người gây ra với hệ thống Trái Đất. Thế Nhân sinh do đó là bối cảnh cơ bản cho lịch sử của tri thức và là điểm hội tụ để tìm hiểu sự tiến hóa văn hóa từ góc nhìn toàn cầu.

Bìa cuốn Sự tiến hóa của tri thức. Sách vừa được Phanbook và NXB Đà Nẵng liên kết ấn hành. Ảnh: P.B.

Trong Sự tiến hóa của tri thức – Tư duy lại khoa học trong thế giới nhân sinh, tất cả những vấn đề liên quan đến số phận của khoa học cũng như cách mà khoa học và công nghệ qua nhiều thế kỷ được hình thành và định hình bởi các xã hội mà chúng được ‘nhúng’ vào, đã được kể lại một cách sáng suốt và dễ tiếp cận.

Với 17 chương sách được chia thành 5 phần, tác giả đã đi từ các định nghĩa về khoa học và kiến thức cho đến các câu hỏi trừu tượng về sự thay đổi lý thuyết, quá trình tư duy và sự phát triển của khoa học. Các vấn đề khác như sự phát triển của kinh tế tri thức, động lực của toàn cầu hóa và chính trị, bản chất của các cuộc cách mạng khoa học, nền kinh tế tri thức và những thách thức của nhân loại liên quan đến Thế Nhân sinh… cũng được phân tích tỉ mỉ, với số lượng tư liệu phong phú, rất tốt cho việc nghiên cứu.

Từ đó nhiều phạm vi hiểu biết về lịch sử và địa lý đã được gắn kết lại với nhau. Tác phẩm viết về cả những khía cạnh đại sử của sự tiến hóa tri thức và những đổi thay nhanh chóng trong sự phát triển của tri thức đã đưa chúng ta vào Thế Nhân sinh.

Đánh giá về tác phẩm này, TS. Nguyễn Xuân Xanh cho rằng: “Lịch sử khoa học đã được viết rất nhiều, nhưng Sự tiến hóa của tri thức là một tác phẩm đặc biệt, bởi quy mô, các đề tài, phương pháp luận, và số tư liệu được sử dụng, cung cấp một cái nhìn toàn diện về sự hình thành, tiến hóa, và lan tỏa của tri thức trong lịch sử nhân loại, dẫn đến những tiến bộ chưa từng có hôm nay.”

PV