Sau gần 2 năm xung đột, Nga giành ưu thế trước Ukraine

Nga giành thế chủ động trên chiến trường

Ukraine đã bắt đầu cuộc phản công từ cách đây 6 tháng nhưng đến nay vẫn chưa đạt được bước đột phá đáng kể nào do vấp phải phòng tuyến kiên cố của Nga. Trong khi đó, quân đội Nga đã chuyển từ phòng thủ sang phản công và đang giành được thế chủ động trên chiến trường. Theo Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine, trong những tuần gần đây, Nga đã phản công tại nhiều nơi ở mặt trận phía Đông, trong đó có các hướng Marinka, Bakhmut và Avdiivka.

Báo cáo của Bộ Quốc phòng Anh ngày 5/12 cho biết Nga dường như đã kiểm soát hầu hết Marinka, một thành phố ở vùng Donetsk sau nhiều tuần tiến công xuyên qua đống đổ nát của thành phố này. Tuy nhiên, lực lượng Ukraine vẫn kiểm soát các vùng lãnh thổ ở rìa phía Tây.

Giới tình báo Anh tin rằng, một trong những mục đích chính của Nga khi tấn công Marinkia là nhằm tiếp tục mở rộng kiểm soát phần còn lại ở Donetsk. Thành phố này nằm ở tây nam thành phố Donetsk và cách điểm nóng Avdiivka khoảng 30km về phía Tây Nam. Tháng trước, các blogger quân sự cho biết, Nga kiểm soát khoảng 95% Marinka, trong khi Ukraine chỉ còn giữ được một phần nhỏ ở rìa phía Tây.

Nga và Ukraine cũng đang giằng co tại điểm nóng Avdiivka, cửa ngõ vào trung tâm khu vực Donetsk do Nga nắm giữ. Rybar – trang blog quân sự nổi tiếng của Nga cho biết các lực lượng Nga đã kiểm soát các khu vực mới xung quanh làng Stepove cách Avdiivka 5 km về phía Bắc. Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Mỹ ngày 5/12 cũng xác nhận các lực lượng Nga đã giành được thêm một số vị trí ở khu vực. Hiện giao tranh ác liệt đang diễn ra ở "khu công nghiệp" bên ngoài trung tâm Avdiivka.

Trên hướng Bakhmut, thời gian qua, lực lượng Nga đã phát động một loạt cuộc tấn công và giành lại một số vị trí mà họ để mất ở Tây Bắc thành phố, đồng thời giành lại quyền kiểm soát dọc theo tuyến đường sắt Bakhmut-Gorlovka ở sườn phía Nam.

Ukraine chuyển sang phòng thủ

Trong khi đó, Ukraine mới đây báo hiệu rằng họ đang chuyển chiến thuật quân sự sang thế phòng thủ hơn sau khi phân tích nguồn lực của Nga và trong bối cảnh mùa đông đến gần.

Ông Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraine cho biết, các nguồn lực sẽ được tập trung cho việc tăng cường sản xuất vũ khí trong nước và đẩy nhanh các cuộc đàm phán với các đồng minh để tăng nguồn cung cấp vũ khí cho “giai đoạn mới” của các hoạt động tấn công của Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuần trước nói rằng mùa đông “nói chung là một giai đoạn mới của cuộc chiến”, với nhiệt độ đóng băng khiến giao tranh trở nên khó khăn và việc bảo vệ cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng được ưu tiên hơn nhiều. Ông Zelensky cũng ám chỉ rằng cần phải đẩy nhanh việc củng cố tất cả các chiến tuyến.

Sự thay đổi chiến thuật của Ukraine đã khiến một số nhà phân tích đặt câu hỏi liệu có phải cuộc phản công của Ukraine, được phát động vào tháng 6 nhưng không đạt được tiến bộ như mong đợi, đã kết thúc hay không.

Các nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh nhận định “điều kiện thời tiết xấu tiếp tục làm chậm tốc độ chiến đấu của Ukraine và Nga trên toàn bộ tiền tuyến”. Còn người sáng lập và chủ tịch Tập đoàn Eurasia Ian Bremmer ngày 5/12 bình luận rằng “Ukraine đã chuyển sang xây dựng các công sự phòng thủ, chấm dứt cuộc phản công thất bại”.

Bất lợi gia tăng cho Ukraine

Thượng viện Mỹ ngày 6/12 đã tiến hành bỏ phiếu về dự luật chi ngân sách 110,5 tỷ USD cho an ninh quốc gia, trong đó bao gồm 61 tỉ USD dành để viện trợ cho Ukraine và Israel. Tuy nhiên, với kết quả 49 phiếu ủng hộ và 51 phiếu chống, dự luật đã không được đưa ra thảo luận tại Thượng viện do không đạt được tối thiểu 60 phiếu ủng hộ.

Toàn bộ các nghị sĩ Đảng Cộng hòa đều bỏ phiếu chống với lý do cần ưu tiên các nguồn lực cho việc ngăn chặn tình trạng nhập cư trái phép và kiểm soát an ninh biên giới phía nam nước Mỹ. Đồng thời, thông qua lá phiếu của mình, Đảng Cộng hòa muốn chính quyền Tổng thống Joe Biden thể hiện trách nhiệm lớn hơn với các khoản ngân sách viện trợ cho nước ngoài.

Với việc dự luật không được thông qua, gói viện trợ cho Ukraine có thể sẽ bị trì hoãn đến tận đầu năm sau.

Trước đó, các quan chức Nhà trắng cho biết Mỹ đang sắp hết thời gian và cạn nguồn tiền cho Ukraine, cảnh báo việc Mỹ cắt viện trợ quân sự sẽ khiến năng lực chiến đấu của Ukraine sụp đổ và làm tăng khả năng Nga giành chiến thắng.

Trong bối cảnh việc viện trợ cho Ukraine đang bị bế tắc tại quốc hội Mỹ, châu Âu lẽ ra cần chuẩn bị cho khả năng lấp đầy khoảng trống Mỹ để lại nhằm duy trì sự hỗ trợ liên tục cho Ukraine, song các nhà lãnh đạo EU cũng đang ở tình thế không khác là bao. EU cam kết hỗ trợ Ukraine 50 tỷ euro (56 tỷ USD) cho Kiev nhưng số tiền này đang bị trì hoãn bởi lập trường phản đối của Hungary.

Gần đây, Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho rằng, chiến lược của EU trong cuộc xung đột ở Ukraine đã thất bại, vì vậy liên minh này cần phải chuyển sang kế hoạch hành động mới.

Theo ông Orban, thay vì xem lại chiến lược, Brussels lại đề xuất tiếp tục hỗ trợ quân sự và tài chính cho Kiev. Ông nhấn mạnh, cách duy nhất để "chấm dứt thương vong vô nghĩa" là ngay lập tức ngừng bắn và bắt đầu các cuộc đàm phán hòa bình.

Bộ trưởng Quốc phòng Séc Jana Cernochova hồi cuối tháng 11 cũng thông báo, kho vũ khí của Cộng hòa Séc không còn nhiều để có thể gửi cho Kiev. Thông báo trên được đưa ra sau khi chính phủ mới ở nước láng giềng Slovakia ngăn chặn kế hoạch của người tiền nhiệm về việc cung cấp 43 triệu USD vũ khí, đạn dược cho Kiev trong khi Đức đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng ngân sách chưa từng có.

Moscow không ngừng tiến hành những nỗ lực ngoại giao sâu rộng

Ngày 6/12, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đến Abu Dhabi, chặng đầu tiên trong chuyến công du vùng Vịnh của ông. Theo RIA Novosti, tháp tùng tổng thống Putin trong chuyến đi này là các quan chức hàng đầu của Nga, trong đó có Phó Thủ tướng Alexander Novak, Thống đốc Ngân hàng trung ương Elvira Nabiullina, Ngoại trưởng Sergei Lavrov và Bộ trưởng Công Thương Denis Manturov.

Nước chủ nhà đã tổ chức lễ chào đón hết sức trọng thị dành cho tổng thống Nga.

Tại cuộc hội đàm với tổng thống UAE Sheikh Mohammed Bin Zayed Al Nahyan, tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh quan hệ giữa 2 quốc gia đã đạt tới đến mức cao nhất từ trước đến nay. Thương mại phi dầu mỏ giữa 2 nước đã tăng gần 109%.

Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định: “Các tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất là đối tác thương mại chính của Nga trong thế giới Ả Rập. Một số dự án lớn trong lĩnh vực dầu khí đang được triển khai. Chúng ta cũng hợp tác thông qua tổ chức OPEC + và ở cấp độ quốc tế. UAE đã đóng góp to lớn vào việc ổn định tình hình thế giới khi là thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an.”

Về phần mình, tổng thống Sheikh Mohamed bin Zayed Al Nahyan mô tả mối quan hệ giữa UAE với Nga là “lịch sử”, cho rằng mối quan hệ này đang phát triển trên nhiều lĩnh vực vì lợi ích của cả hai quốc gia.

Hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về những vấn đề căng thẳng hiện nay trên thế giới, đặc biệt là cuộc xung đột Israel-Hamas và xung đột tại Ukraine. Tổng thống Nga Putin đã mời người đồng cấp UAE đến tham dự hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Kazan vào năm tới.

Sau chặng dừng chân ở UAE, Tổng thống Nga Putin đã tới Ả-rập Xê-út để gặp Thái tử Mohammed bin Salman lần đầu tiên kể từ tháng 10 năm 2019. Theo người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov, Tổng thống Putin đã thảo luận với Thái tử Ả-rập Xê-út về hàng loạt vấn đề quan trọng, trong đó có hợp tác kinh tế, đầu tư, văn hóa và trao đổi kinh nghiệm.

Theo giới quan sát, chuyến thăm tới UAE và Ả-rập Xê-út của nhà lãnh đạo Nga diễn ra vào thời điểm rất quan trọng, khi ngày 30 tháng 11 vừa qua, các nước OPEC+, trong đó có Nga, đã đồng ý cắt giảm sản lượng dầu tự nguyện 2,2 triệu thùng mỗi ngày nhằm nỗ lực thúc đẩy thị trường. Ả Rập Xê-út, Nga và các thành viên khác của OPEC+, những nước sản xuất hơn 40% lượng dầu của thế giới, đã đưa ra tuyên bố tóm tắt thông báo cắt giảm tự nguyện.

Đề cập đến vấn đề này, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov xác nhận các cuộc thảo luận về hợp tác thị trường dầu mỏ là một trong những nội dung nằm trong chương trình nghị sự của chuyến công du này.

Ngoài sản lượng dầu, tổng thống Nga cũng thảo luận với thái tử Ả-rập Xê-út về cuộc xung đột Israel-Hamas. Nhà lãnh đạo Nga đã từng gợi ý rằng Moscow có thể đóng vai trò hòa giải nhờ mối quan hệ thân thiện với cả Israel và Palestine.

Theo các nhà phân tích, chuyến công du lần này của Tổng thống Putin tới hai cường quốc vùng Vịnh là một mũi tên trúng nhiều đích. Trước hết, nhà lãnh đạo Nga muốn tận dụng mối quan hệ với các quốc gia trong khu vực để khẳng định vai trò trong cuộc xung đột ở dải Gaza, qua đó giúp gia tăng ảnh hưởng của Nga ở khu vực Tây Á.

Tổng thống Nga cũng có thể nhân chuyến thăm này để đẩy Ả Rập Xê-út ra xa Mỹ hơn. Liên quan đến quan điểm về cuộc xung đột tại Gaza, trong khi Ả-rập Xê-út kêu gọi ngừng bắn thì Washington vẫn duy trì sự ủng hộ đối với hoạt động của Israel chống lại Hamas. Ngoài ra, Nga cũng muốn tranh thủ sự ủng hộ của các quốc gia Trung Đông đối với cuộc xung đột tại Ukraine.

Sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, từng có nhiều lời kêu gọi UAE và Ả-rập Xê-út tránh xa Nga, nhưng cả hai quốc gia này đều bất chấp các sức ép và tiếp tục giữ quan điểm trung lập.

Sau chuyến thăm đến hai UAE và Ảrập Xê-út, theo kế hoạch trong ngày ngày 7/12 tổng thống Nga Putin tiếp đón Tổng thống Iran Ebrahim Raisi tại Moscow. Theo ông Fyodor Lukyanov, người đứng đầu Hội đồng Chính sách đối ngoại và quốc phòng - cơ quan tư vấn cho Điện Kremlin, những sự kiện này là “dấu hiệu rõ ràng” cho thấy Nga đang vượt ra khỏi sự cô lập quốc tế.

Trong khi đó, trên chiến trường, mùa đông đang đến và Ukraine đang thiếu hụt nghiêm trọng cả vũ khí, đạn dược và lực lượng, khiến giao tranh có thể sẽ bị đóng băng trong thời gian tới. Trong bối cảnh ấy, giới quan sát nhận định, xung đột càng kéo dài thì Nga sẽ càng có nhiều lợi thế.