Sau ba thập kỷ, Amazon tiếp tục đa dạng nền tảng sách

Theo CNBC, trong tháng đầu tiên ra đời với tư cách là một cửa hàng sách trực tuyến vào năm 1995, Amazon.com đã vận chuyển sách đến 50 tiểu bang trên khắp nước Mỹ. Đến năm 1997, họ đã giao đơn hàng thứ một triệu (do chính Jeff Bezos giao tận tay). Có thể nói, sách đã trở thành một biểu tượng của Amazon. Họ thậm chí tự nhận mình là “hiệu sách lớn nhất Trái Đất”.

Và trong suốt ba thập kỷ phát triển, dù đã trở thành một cửa hàng bán mọi thứ, Amazon vẫn dành nhiều sự tập trung cho mặt hàng sách.

Amazon muốn độc giả có những trải nghiệm giống như tại các hiệu sách truyền thống. Ảnh: Amazon.

Trong nỗ lực xây dựng sự gần gũi của độc giả với sách trực tuyến, nhiều năm qua Amazon đã bổ sung nhiều nội dung đánh giá, xếp hạng và đề xuất do cả con người và trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra. Nhận thức được tầm quan trọng của cộng đồng đối với độc giả và người mua sách, Amazon cũng đã mua lại Goodreads, diễn đàn trực tuyến nơi những người yêu sách thảo luận về sách vào năm 2013.

Cách tiếp cận mang tính nhân văn này mang lại nhiều lợi ích về thương mại, tuy nhiên, cũng dẫn đến một loạt vấn đề, chẳng hạn như những vụ bê bối gần đây xung quanh việc các tác giả đánh giá tiêu cực tác phẩm của đối thủ cạnh tranh trên GoodReads.

Tình hình này có thể đã góp phần vào việc Amazon ra mắt tính năng Your Books vào giữa tháng 12/2023.

Theo mô tả của Amazon, đây là một “không gian được cá nhân hóa”, tổng hợp thông tin liên quan đến toàn bộ lịch sử mua sách của khách hàng trên Amazon, bao gồm cả hoạt động sử dụng Kindle và Audible, đồng thời nhận các đề xuất dựa trên sở thích và thói quen đọc cá nhân.

Người phát ngôn của Amazon cho biết: “Với Your Books, khách hàng có thể truy cập tất cả giao dịch mua sách trước đây, sử dụng các bộ lọc để khám phá thư viện của họ và kích hoạt ‘chế độ khám phá’ để nhận các đề xuất phù hợp với sở thích của họ”. Với tính năng mới, Amazon muốn khách hàng có được trải nghiệm giống như ở các hiệu sách truyền thống, khi họ có thể xem qua các kệ và nói chuyện với nhân viên, những người có thể hiểu rõ sở thích của họ.

Sách giấy vẫn bán chạy hơn sách điện tử, sách nói

Tuy nhiên, việc muốn đưa các trải nghiệm với sách điện tử trở nên giống như với sách giấy không phải là điều dễ dàng. Độc giả vẫn có sự ưa chuộng nhất định với sách giấy khi họ được cầm trên tay, được đánh dấu những đoạn họ đã đọc. Kệ sách tại nhà cũng giúp độc giả chứng tỏ bản thân theo cách ít đồ vật khác có thể làm được. Và nhiều người cũng vẫn thích đi mua sách giấy hơn là sách điện tử hoặc sách nói.

Theo Hiệp hội các nhà xuất bản Mỹ, sách in tiếp tục bán chạy hơn sách điện tử và sách nói. Dữ liệu hàng năm mới nhất của họ tính đến tháng 10 năm 2023 ghi lại doanh thu 10,6 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm, trong đó hoạt động kinh doanh sách tiêu dùng đạt 7,4 tỷ USD. Trong đó, sách in bìa cứng là 2,7 tỷ USD và sách in bìa mềm là 2,6 tỷ USD, chiếm hơn 70% tổng doanh thu. Sách điện tử chỉ đạt mức 836,1 triệu USD và sách nói ở mức 699,2 triệu USD.

Amazon và các đối thủ cạnh tranh trong làng sách công nghệ (sách nói và sách điện tử) cũng có những khó khăn riêng của chính họ. Audible vừa công bố một đợt sa thải, và trước đó, vào cuối năm 2022, Amazon đã cắt giảm việc làm tại một số bộ phận có liên quan đến Kindles. Và lúc này, để tính năng Your Books thực sự mang lại hiệu quả, nó phải dẫn dắt người đọc đến lần mua sách trực tiếp kế tiếp của họ.

Vai trò của các hiệu sách độc lập

Trong khi tính năng mới có thể là một mối đe dọa từ Amazon đối với các hiệu sách độc lập, thì những dữ liệu gần đây cho thấy hoạt động kinh doanh hiệu sách ở nhiều địa phương đang phục hồi tốt. Một nghiên cứu kéo dài nhiều năm về các hiệu sách độc lập ở Mỹ do Giáo sư Ryan Raffaelli của Trường Kinh doanh Harvard thực hiện vào năm 2020 cho thấy tốc độ tăng trưởng 49% về số lượng nhà bán sách độc lập từ năm 2009 (1.651 cửa hàng) đến năm 2018 (2.470 cửa hàng).

Giáo sư Raffaelli cho biết: “Các hiệu sách độc lập đã có thể cạnh tranh với Amazon bằng cách xây dựng mối quan hệ sâu sắc với độc giả và tác giả. Sự kết nối như vậy thể hiện niềm đam mê đọc sách của nhân viên cửa hàng sách và cam kết lâu dài của họ trong việc chia sẻ cuốn sách tuyệt vời tiếp theo với độc giả. Mối quan hệ gắn bó như vậy giúp tạo dựng nên một cộng đồng”.

“Thay vì cạnh tranh với Amazon về giá cả và lượng tồn kho… các nhà bán sách sở hữu một khả năng độc đáo để tìm ra những viên ngọc ẩn bất ngờ trong kho của họ, cho dù đó là những tác giả mới nổi hay những thể loại chưa được khám phá, mà các thuật toán trực tuyến vẫn chưa thể tái tạo được,” ông Raffaelli kết luận.

Chia sẻ về xu hướng sử dụng thuật toán để đưa ra khuyến nghị cho độc giả, ông Robert Martin, CEO của Hiệp hội các nhà bán sách độc lập Mỹ, thành lập từ năm 1993, cho biết: “Tôi thà cố gắng truyền đạt trải nghiệm của mình và tìm cách hiểu cảm giác của người khác, dù có thể không hiểu đúng hoàn toàn, còn hơn là được robot hướng dẫn. Cách tốt nhất để tìm được một cuốn sách hay là nói chuyện với những người bán sách thân thiện và hiểu biết tại các hiệu sách độc lập ở địa phương của bạn”.

Minh Hoa