Quyết liệt ngăn chặn sử dụng hóa đơn bất hợp pháp

Kiểm soát hóa đơn bằng ứng dụng điện tử

Tổng cục Thuế cho biết, hiện nay, ngành Thuế đã triển khai hóa đơn điện tử (HĐĐT) trên phạm vi toàn quốc. Qua đó, hệ thống HĐĐT lưu vết toàn bộ dữ liệu của người mua, người bán nên trường hợp người mua, người bán có hành vi mua, bán hóa đơn không hợp pháp sẽ bị phát hiện.

Đồng thời, trên cơ sở hệ thống dữ liệu lớn (big data), các đơn vị chức năng thuộc Tổng cục Thuế thực hiện các chức năng kiểm soát thông tin HĐĐT, kiểm tra các dấu hiệu, cảnh báo sớm giúp đưa ra các trường hợp cần giám sát, kiểm tra thường xuyên tiến tới phòng ngừa từ sớm, từ xa việc xuất khống HĐĐT.

Cũng trên cơ sở kết quả rà soát, cơ quan thuế sẽ có cảnh báo tới người nộp thuế (NNT) về sự bất thường hoặc đột biến so với hoạt động kinh doanh thông thường, trong việc sử dụng hóa đơn ngay khi NNT thực hiện xuất hóa đơn. Việc này sẽ được thực hiện theo ngày để ngăn chặn cảnh báo việc xuất hóa đơn của NNT có dấu hiệu rủi ro.

Bên cạnh những giải pháp triển khai đồng bộ, trong thời gian gần đây, Tổng cục Thuế tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, áp dụng công nghệ xử lý dữ liệu lớn, công nghệ trí tuệ nhân tạo vào thực hiện phân tích dữ liệu HĐĐT với các nội dung như: Xử lý ngôn ngữ tự nhiên, học máy, thống kê nhận biết tên hàng hóa, dịch vụ; xác định giá trị hàng hóa bất thường; xác định chuỗi mua bán giữa các doanh nghiệp giúp Trung tâm phân tích dữ liệu HĐĐT có thể phát hiện ra những trường hợp gian lận, nghi ngờ mua bán hóa đơn với xâu chuỗi nhiều doanh nghiệp tham gia.

Phối hợp xử lý nghiêm vi phạm

Để triển khai hiệu quả công tác quản lý, giám sát việc phát hành, sử dụng HĐĐT, Tổng cục Thuế cho hay, ngành Thuế tiếp tục rà soát đối với các cá nhân, tổ chức có mua hóa đơn để kê khai khấu trừ thuế giá trị gia tăng, hoàn thuế, hợp thức hóa hàng hóa trôi nổi, giảm chi phí tính thuế thu nhập doanh nghiệp… để phối hợp với các cơ quan bảo vệ pháp luật thực hiện xử lý nghiêm minh, kịp thời theo quy định của pháp luật.

Cùng với đó, các cơ quan thuế tuyên truyền, phổ biến đến người dân, doanh nghiệp chính sách pháp luật về thuế, về hóa đơn và đưa ra những nhận diện về hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp để hợp thức kê khai thuế sẽ bị phạt về hành vi trốn thuế và truy cứu trách nhiệm hình sự; đối với hành vi bán hóa đơn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự.

Mới đây, Tổng cục Thuế có thông tin với báo chí về công tác quản lý hóa đơn nhằm trốn thuế. Trong đó, ngành Thuế đã phối hợp với cơ quan chức năng rà soát, phát hiện một số đối tượng sử dụng chứng minh thư, căn cước công dân giả để thành lập mới hoặc mua lại doanh nghiệp ngừng hoạt động để bán hóa đơn không hợp pháp cho các doanh nghiệp làm giảm nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước.

Qua công tác phối hợp giữa ngành Thuế với các cơ quan chức năng đã phát hiện 524 doanh nghiệp bán hóa đơn không hợp pháp, hóa đơn khống (là một trong các hành vi bị nghiêm cấm quy định tại Khoản 7 Điều 6 Luật Quản lý thuế). Trường hợp 524 doanh nghiệp bán hóa đơn này khác với trường hợp các doanh nghiệp bán hàng rồi bỏ địa chỉ kinh doanh đã đăng ký với cơ quan thuế, vì các doanh nghiệp bán hóa đơn chủ yếu khai khống hóa đơn hàng hóa mua vào.

Theo Tổng cục Thuế, trong thời gian tới, trên cơ sở kết quả phối hợp điều tra, xác minh, cơ quan thuế các cấp sẽ công khai thông tin tổ chức, cá nhân có hành vi mua, bán hóa đơn đã bị cơ quan Công an khởi tố để cho người dân, doanh nghiệp biết, góp phần cảnh báo, răn đe các đối tượng đã và đang có ý định vi phạm pháp luật về hóa đơn.

Quy định chặt chẽ để ngăn chặn vi phạm

Tổng cục Thuế tiếp tục đề xuất, kiến nghị sửa đổi nghị định về đăng ký kinh doanh, Luật Doanh nghiệp phải có quy định theo hướng: Người đại diện pháp luật phải được xác thực với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư của Bộ Công an; người đại diện pháp luật mà có vi phạm pháp luật thuế, là đại diện pháp luật của các doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh hoặc chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế, trường hợp muốn thành lập doanh nghiệp mới thì cần có chế tài xử lý cụ thể, tạm thời chưa cấp phép giấy chứng nhận thành lập doanh nghiệp mới và đưa ra các thông tin cảnh báo rủi ro, có biện pháp ngăn chặn.

Ông Hà Văn Trường - Cục trưởng Cục Thuế TP. Hải Phòng:

hai thác dữ liệu hóa đơn điện tử để quản lý hóa đơn

Để ngăn chặn tình trạng mua bán hóa đơn bất hợp pháp nhằm thu lời bất chính, Cục Thuế TP. Hải Phòng triển khai quyết liệt các biện pháp để kịp thời phòng, chống tình trạng mua bán, sử dụng hóa đơn không hợp pháp.

Trong đó, rà soát, đánh giá nhận diện NNT có rủi ro về hóa đơn; ban hành thông báo danh sách các doanh nghiệp, đơn vị có dấu hiệu rủi ro cao về thuế; tăng cường xử lý về thuế và phối hợp, cung cấp tài liệu cho cơ quan điều tra đối với các trường hợp có dấu hiệu tội phạm; tuyên truyền đến NNT về các hành vi bị nghiêm cấm trong quản lý thuế và về các hành vi bị cấm trong lĩnh vực hóa đơn, chứng từ.

Đến nay, về công tác kiểm tra, kiểm soát HĐĐT tại Cục Thuế TP. Hải Phòng đã đạt được kết quả nhất định, phát hiện những trường hợp bất thường trong kê khai và sử dụng hóa đơn như kê khai doanh thu thấp hơn hóa đơn bán hàng đã lập, kê khai chênh lệch thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ cao hơn nhiều lần dữ liệu hóa đơn… từ đó đã tiến hành xử lý theo quy định.

Trong thời gian tới, cục thuế sẽ tăng cường phối hợp chặt chẽ với Trung tâm cơ sở dữ liệu HĐĐT, đẩy mạnh áp dụng phân tích dữ liệu lớn (big data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để quản lý thuế, quản lý hóa đơn góp phần kiểm soát, phát hiện nhanh NNT gian lận về hóa đơn.

Văn Nam (ghi)

Ông Trần Quảng Ninh - Trưởng phòng Tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế, Cục Thuế tỉnh Đồng Nai:

Cần công cụ giúp xác minh nhanh thông tin hóa đơn

Hiện nay Thông tư 219/2013/TT-BTC quy định ngưỡng doanh thu hàng năm dưới 1 tỷ đồng/năm được lựa chọn nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) theo phương pháp trực tiếp. Để giảm việc xuất hóa đơn khấu trừ đối với DN quy mô nhỏ và siêu nhỏ, tạo thuận lợi cho việc hoàn thuế, hạn chế việc xuất hóa đơn không hợp pháp, kiến nghị nâng ngưỡng doanh thu lên 10 tỷ đồng.

Về quản lý HĐĐT, cần tập hợp các vướng mắc để trình Bộ Tài chính sớm ban hành thông tư sửa đổi bổ sung về HĐĐT như xử lý hóa đơn sai sót, cho lập 1 hóa đơn điều chỉnh nhiều hóa đơn, cho phép người nộp thuế điều chỉnh hóa đơn chứ không chỉ thay thế khi có sai sót…

Hiện tại việc xuất hóa đơn chiết khấu, điều chỉnh, thay thế, hủy hóa đơn còn chưa quy củ, nên việc kê khai hóa đơn điều chỉnh, thay thế cũng cần có văn bản hướng dẫn thống nhất. Riêng việc xác minh hóa đơn, hiện nay để tra cứu 1 hóa đơn mất rất nhiều thời gian, do vậy cần phải có công cụ kiểm tra hóa đơn hàng loạt nhằm giúp DN có thể xác minh hóa đơn một cách nhanh chóng.

Đỗ Doãn (ghi)

Bà Hà Thái Hạnh - Phó trưởng Phòng Tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế, Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh:

Nâng cấp hệ thống hóa đơn điện tử

Tình trạng mua bán hóa đơn không hợp pháp không phải là việc mới phát sinh gần đây. Nhưng từ khi triển khai sử dụng HĐĐT, Bộ Tài chính đã chỉ đạo cơ quan thuế xây dựng và triển khai hệ thống ứng dụng HĐĐT, phát triển công cụ tự động rà soát những DN có hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp. Qua đó, cơ quan thuế sẽ phát hiện nhanh chóng, nhận diện chính xác những đối tượng có hành vi mua bán hóa đơn không hợp pháp.

Thực tế cho thấy, hệ thống HĐĐT mới chỉ hỗ trợ báo cáo để rà soát rủi ro mà chưa kết xuất được dữ liệu cụ thể như: danh sách NNT có số lượng hóa đơn, doanh thu vượt ngưỡng cho phép; danh sách NNT có doanh thu tăng đột biến so với tháng trước; danh sách NNT có số lượng hóa đơn trong tháng thay đổi đột biến so với tháng trước; danh sách các hóa đơn có doanh thu tăng bất thường; danh sách NNT có số lượng hóa đơn hủy vượt ngưỡng...

Doãn Thiệu (ghi)

Đức Việt