Quy hoạch, xử lý chất thải rắn hiệu quả, bền vững

Thu gom, xử lý chất thải rắn còn bất cập

Theo đánh giá của Đoàn giám sát, thời gian qua, công tác quy hoạch xử lý chất thải rắn được tỉnh Long An thực hiện theo quy định; quy hoạch các khu xử lý rác tập trung (lò đốt rác, nhà máy xử lý rác), cơ bản đáp ứng yêu cầu xử lý khối lượng rác thải sinh hoạt hằng ngày khoảng 820 - 1.140 tấn/ngày. Số lượng đơn vị tham gia thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn ngày càng tăng lên, với 24 đơn vị thu gom tại các huyện, thị, thành phố và 10 điểm xử lý tập trung. Trong đó, có 5 điểm xử lý chất thải rắn nguy hại, 2 nhà máy xử lý rác (Tâm Sinh Nghĩa, Vĩnh Hưng) và 1 lò đốt rác (Kiến Tường).

HĐND tỉnh Long An khảo sát thực tế tại bãi xử lý rác của huyện Vĩnh Hưng

Tuy nhiên, các khu xử lý rác tập trung tại các đô thị theo quy hoạch được duyệt hiện chưa được xây dựng xong, dẫn đến sự bị động và tăng chi phí trong vận chuyển, xử lý rác. Việc đầu tư xây dựng khu xử lý chất thải rắn theo quy hoạch chưa đáp ứng yêu cầu: Dự án xử lý chất thải rắn của Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Tâm Sinh Nghĩa Sau đã triển khai hơn 12 năm, nhưng tiến độ chưa bảo đảm, chưa triển khai dự án nhà máy đốt rác phát điện; Dự án Khu công nghệ Môi Trường Xanh, với diện tích khoảng 1.760ha tại xã Tân Lập, huyện Thủ Thừa chưa triển khai đầu tư nên chưa giải quyết được nhu cầu xử lý rác trên địa bàn tỉnh.

Cùng với đó, công tác phân loại rác tại nguồn còn hạn chế về quy mô và hiệu quả. Việc thu gom chất thải rắn tỷ lệ chưa cao, nhất là tại vùng nông thôn, các xã vùng ven. Việc thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật số lượng chưa nhiều, mô hình thu gom chưa mang lại hiệu quả như mong muốn. Hiện nay, lò đốt rác thải y tế tại một số cơ sở y tế xuống cấp, có nơi ngừng hoạt động, nhà lưu giữ chất thải sử dụng chưa đúng quy định. Việc kêu gọi, huy động các nguồn lực, đẩy mạnh xã hội hóa cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt còn hạn chế.

Cải tiến công nghệ, tăng công suất các nhà máy xử lý

Qua giám sát, HĐND tỉnh Long An đề nghị UBND tỉnh rà soát các quy hoạch, kế hoạch, quyết định, quy định liên quan đến công tác quy hoạch, giải pháp xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt để đánh giá sơ kết và xem xét điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với thực tế và quy định mới. Công tác quy hoạch xử lý chất thải rắn cần bảo đảm hiệu quả, đồng bộ, đầy đủ theo đúng quy định, từ điểm tập kết tại khu dân cư, khu trung chuyển rác đến khu xử lý rác tập trung của cấp huyện, tỉnh. Trong quản lý quy hoạch, phải bảo đảm chặt chẽ, ổn định, bền vững; phải xác định nguồn lực để thực hiện, nhất là xây dựng giải pháp cụ thể triển khai các dự án đầu tư theo quy hoạch được duyệt.

Trưởng Ban Kinh tế-Ngân sách HĐND tỉnh, Phó Trưởng Đoàn giám sát Nguyễn Thị Hồng Phúc làm việc với Sở Y tế về công tác xử lý chất thải rắn y tế

Tiến hành rà soát quy hoạch sử dụng đất, bố trí các điểm tập kết, trạm trung chuyển rác tại các vùng nông thôn, khu thưa dân… đáp ứng yêu cầu. Tập trung tháo gỡ vướng mắc về thủ tục pháp lý và đất đai đối với các dự án xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt; quan tâm đẩy nhanh tiến độ triển khai đầu tư dự án nhà máy đốt rác phát điện; kiểm tra, theo dõi việc cải tiến công nghệ và tăng công suất xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt của nhà máy xử lý hiện hữu.

Bên cạnh đó, Đoàn giám sát đề nghị các cơ quan chức năng kịp thời tham mưu, đề xuất chính sách ưu đãi, khuyến khích, hỗ trợ đầu tư và kêu gọi xã hội hóa các dự án xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt; tăng cường tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường, phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn, nộp tiền rác theo quy định. Sớm nghiên cứu, ban hành giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt; ban hành quy định về quản lý thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải y tế nguy hại. Cân đối ngân sách đầu tư hoặc nghiên cứu mô hình lò đốt rác thải rắn y tế theo vùng, khu vực; quan tâm hỗ trợ kinh phí đầu tư nâng cấp, sửa chữa hệ thống xử lý chất thải rắn tại một số cơ sở y tế, nhà lưu giữ chất thải y tế theo đúng quy định.

Đồng thời, đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương thực hiện quyết liệt, đầy đủ, triệt để việc kê khai lập bộ, thu đúng, thu đủ tiền dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác; thu đủ 100% trên tổng số các hộ dân theo lập bộ; giảm dần tỷ lệ bù chi từ ngân sách nhà nước cho hoạt động này; chỉ sử dụng ngân sách nhà nước bù khoản chênh lệch hụt thu cho các đơn vị dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn trên cơ sở đã thu đúng, thu đủ theo sổ bộ như hợp đồng ký kết.

Bài và ảnh: MINH QUÂN