Quy hoạch xanh và quản lý tốt điểm đến

Đã bắt đầu hành trình xanh hóa

Tại Diễn đàn “Du lịch Việt Nam - Chuyển đổi xanh để phát triển bền vững” trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch Quốc tế Việt Nam 2024 vừa qua,Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Hà Hải cho biết, hơn 10 năm trước, Quảng Ninh đã xác định chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”, kiên trì phát triển du lịch bền vững. Trong đó, Cô Tô là một điển hình tiêu biểu của tỉnh trong gìn giữ môi trường, chuyển đổi xanh để phát triển bền vững.

“Những ngày cao điểm mùa du lịch, huyện phải thu gom 20 đến 30 tấn rác thải. Trong đó, riêng lượng rác thải nhựa chiếm khoảng 1 - 2 tấn/ngày. Từ tháng 9.2023 huyện thí điểm việc yêu cầu du khách không mang đồ nhựa dùng một lần ra đảo. Đến nay, đã có 5/5 công ty du lịch trên địa bàn Cô Tô đăng ký và tổ chức các tour du lịch xanh, các cơ sở lưu trú đang thực hiện không sử dụng đồ nhựa dùng một lần”, ông Hải chia sẻ.

Du lịch xanh đang được đề cao và là lựa của nhiều du khách. Nguồn: scp.vn

Ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam, cho biết, thời gian qua, Hiệp hội đã vận động các doanh nghiệp xanh hóa theo hướng: phát triển các hoạt động du lịch không sử dụng rác thải nhựa; xây dựng các tour du lịch không sử dụng phương tiện cơ giới (đi bộ, đi xe đạp...); phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp và nông thôn...; vận động dọn rác thải ở các điểm du lịch.

Nhiều điểm đến trong nước cũng đã bắt đầu quá trình “xanh hóa” du lịch, ví dụ như Cô Tô. Ngay cả khách du lịch cũng đã thay đổi, TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh, nhận xét. Ông dẫn khảo sát năm 2022 của Expedia Group cho thấy 90% du khách, đặc biệt là với thế hệ trẻ, genZ, không chỉ quan tâm đến việc trải nghiệm, khám phá, tận hưởng của cá nhân mà còn muốn đóng góp vào sự phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, cho cộng đồng...

Phát triển hạ tầng du lịch phải ít tác động tới môi trường

Theo TS. Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện phát triển du lịch, phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh là phương thức phát triển dựa trên cơ sở tôn trọng, bảo tồn, phát huy hiệu quả các giá trị tài nguyên; thực hiện các hoạt động quản lý, kinh doanh và tiêu dùng du lịch xanh; tiêu thụ ít năng lượng, phát triển và sử dụng năng lượng tái tạo; đồng thời, tạo việc làm, cải thiện sinh kế và mang lại hạnh phúc cho người dân.

Trước những thách thức hiện nay như tình trạng mất mát đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu, chuyển đổi sang phát triển xanh là một tất yếu. Tuy nhiên, trên thực tế, đây là một hành trình nhiều thách thức. Theo TS. Nguyễn Anh Tuấn, một số địa phương khai thác, sử dụng tài nguyên du lịch tự phát, gây ảnh hưởng tiêu cực tài nguyên và môi trường, nhiều nơi tài nguyên bị xâm hại. Nhiều điểm đến quá sức chứa do lượng khách gia tăng quá nhanh.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp du lịch vẫn chủ yếu sử dụng năng lượng, nhiên liệu hóa thạch, chưa sử dụng năng lượng thay thế, nhiên liệu sạch. Nhiều cơ sở du lịch, đặc biệt là cơ sở kinh doanh lưu trú, dịch vụ ăn uống chưa có biện pháp tích cực xử lý rác thải, nước thải, tái chế, tái sử dụng; rác thải vẫn trực tiếp thải loại ra môi trường tự nhiên. Ý thức của một bộ phận khách du lịch, doanh nghiệp du lịch và cộng đồng ở các khu, điểm du lịch chưa cao, còn tình trạng xả rác bừa bãi, không có ý thức giữ gìn vệ sinh chung...

Du khách tham quan vườn dưa lưới công nghệ cao tại Khu du lịch Phú An Khang, Bến Tre. Ảnh: T.Minh

Để quá trình chuyển đổi hiệu quả và bền vững, Phó Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam Patrick Haverman cho biết, Việt Nam cần tập trung vào một số vấn đề như: quy hoạch xanh; quản lý điểm đến hiệu quả, du lịch không rác thải nhựa và carbon thấp, du lịch bền vững dựa vào thiên nhiên. Thực tế, khi bắt đầu hành trình hướng tới một tương lai xanh hơn, điều quan trọng là phải bắt đầu với quy hoạch xanh. Nói cách khác, các quy hoạch quốc gia cần định hướng cho phát triển du lịch xanh, đặc biệt là việc phát triển cơ sở hạ tầng du lịch ít tác động tới môi trường và thiên nhiên, bảo đảm quản lý chất thải rắn và nước thải hiệu quả... Điều này đặc biệt quan trọng ở những địa điểm nhạy cảm về mặt sinh thái như các khu bảo tồn biển và vườn quốc gia.

Cũng theo ông Patrick Haverman, Việt Nam vẫn còn nhiều việc phải làm để tăng cường hiệu quả công tác quản lý điểm đến. Bằng cách thực hiện các biện pháp quản lý điểm đến hiệu quả, chúng ta có thể đưa ra các quy định quan trọng về hạn chế rác thải nhựa và giải quyết các vấn đề khác liên quan để tăng cường trải nghiệm tích cực cho du khách. Hơn nữa, cách tiếp cận này cho phép chúng ta xác định và tận dụng các tài sản thiên nhiên và văn hóa độc đáo của từng địa phương, thúc đẩy phát triển các dịch vụ du lịch mang tính bản sắc cho từng vùng.

Cũng nhấn mạnh yếu tố quy hoạch, TS. Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, cần hoàn thiện thể chế, chính sách, quy định quản lý phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh và bền vững. Trong đó, làm tốt công tác quy hoạch và quản lý thực hiện quy hoạch, bảo đảm không phá vỡ, điều chỉnh quy hoạch tùy tiện, vì lợi ích trước mắt phá hủy tài nguyên, cảnh quan, môi trường.

Hồng Hà