'Phù thủy trắng' có tạo ra phép màu World Cup?

Huấn luyện viên Philippe Troussier

* Hoài nghi

Ngay sau khi nhậm chức với bản hợp đồng 3 năm 5 tháng (từ ngày 1-3-2023 đến 31-7-2026), tuyên bố muốn đưa BĐVN đến World Cup 2026 của HLV Troussier đã “tạo sóng”. Trang cá nhân nổi tiếng của một nhà văn bình luận: “Chưa biết ông nhưng nghe vậy không (còn) tin ông”.

Gần 1 năm sau, trước ngày lên đường dự Asian Cup 2023, ông cay đắng: “Vì tôi mà nhiều người không ủng hộ đội tuyển”. Khoảng 80% người hâm mộ trên mạng xã hội không ủng hộ và không tin đội tuyển Việt Nam (ĐTVN) thành công. Họ không thích nhiều cầu thủ hoặc chính bản thân tôi”.

Từng dẫn dắt 8 đội tuyển quốc gia, tham dự 2 kỳ World Cup, cầm quân tại Olympic, Asian Cup, Copa America với tổng cộng gần 300 trận đấu, được mệnh danh là “Phù thủy trắng”, CV của HLV Troussier “hoành tráng” hơn ông Park Hang-seo rất nhiều. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi ông đặt mục tiêu phải vượt qua giới hạn của người tiền nhiệm và chinh phục những đích đến cao hơn, cụ thể là World Cup 2026. Để cụ thể hóa tham vọng này, cũng như từng với bóng đá Nhật Bản ở giai đoạn 1997-2002, HLV Troussier thực hiện 2 chiến lược: đổi mới lối chơi và con người của ĐTVN. Đây cũng là hai vấn đề gây tranh cãi nhất.

HLV Troussier: “Chúng ta phải có mơ ước, niềm tin và hy vọng đến World Cup”

Về lối chơi, triết lý của HLV người Pháp là đề cao kiểm soát bóng, “tôi muốn các cầu thủ phải có liên tiếp 5 đường chuyền chính xác”. Nhưng hàng loạt câu hỏi sớm được dư luận đặt ra: kiểm soát bóng, chuyền và chuyền… để làm gì? Dẫn chứng, ở trận giao hữu với tuyển Trung Quốc, ĐTVN có thời điểm cầm bóng đến 68%, thực hiện tổng cộng 604 đường chuyền, gần gấp đôi đối thủ, nhưng vẫn thua 0-2 vì không có bài vở tấn công nào để cụ thể hóa khả năng kiểm soát bóng của mình. Trước các đối thủ mạnh, có trình độ vượt trội như Hàn Quốc (thua 0-6) thì lối chơi này càng không có đất dụng võ, “chỉ là nói cho sang” vì có bóng đâu mà cầm.

Cũng chính vì muốn thực hiện triết lý của mình, HLV Troussier đã “quay lưng” với nhiều “công thần” thời ông Park Hang-seo và đôn một loạt cầu thủ trẻ lên đội tuyển quốc gia - những cầu thủ ông đã biết khi huấn luyện đội U.19 Việt Nam vào năm 2019 và dễ tiếp thu, thấm nhuần cái mới. Tuy nhiên, thế hệ này không tài năng bằng lứa Công Phượng và Quang Hải trước đó nên sự tiến bộ rất chậm. Dư luận lại đặt vấn đề, ông trẻ hóa một cách không hợp lý, vội vàng làm lãng phí nhân tài của BĐVN.

Với một nền bóng đá văn hóa “chỉ yêu khi thắng” và ai cũng có thể là HLV… trên bàn phím, những phản ứng với HLV Troussier và hoài niệm về thời ông Park là dễ hiểu.

* Ủng hộ

Ai cũng thấy và bản thân HLV Park Hang-seo càng biết, sau 5 năm rực rỡ, ông và BĐVN đã chạm ngưỡng giới hạn, sự thay đổi là cần thiết cho cả đôi bên. Các cựu binh tuy chưa già, nhưng sau khi đã đạt được một loạt thành công, lên đỉnh cao, phần nào có tư tưởng thỏa mãn, vơi đi khát vọng và tài năng cũng chững lại. Lối đá theo kiểu cửa dưới, phòng ngự phản công và chờ cơ hội bằng những đòn chớp nhoáng, sự bất ngờ và sai lầm của đối thủ, không thể là chủ đạo của một đội bóng ấp ủ tham vọng lớn.

Những người ủng hộ HLV người Pháp so sánh: nếu ông Park cải thiện về chất thì HLV Troussier muốn nâng tầm BĐVN; thay đổi suy nghĩ, cách chơi bóng của các cầu thủ, hướng đến những kiến thức, triết lý, lối chơi hiện đại cao hơn. Chuyên gia Steve Darby, người theo dõi rất sát sao BĐVN nhận xét: “Lối chơi thực dụng của HLV Park Hang-seo tuy ít thua (và thua ít) nhưng cũng ít cơ hội thắng, HLV Troussier theo đuổi lối chơi chủ động và kiểm soát nhiều hơn. Ông ấy sẵn sàng theo đuổi mục tiêu giành chiến thắng trước các đội mạnh, nhưng điều này đồng nghĩa có thể xảy ra những thất bại nặng nề”. Nhưng ông Troussier đâu ngờ nghệch tới mức xua quân tấn công để thua tan tác trước đối thủ mạnh hơn. Trận thua Iraq 0-1 bởi bàn thua ở những giây bù giờ cuối cùng là minh chứng. Nói như HLV Hoàng Anh Tuấn: “Gặp đối thủ mạnh mà nói chơi kiểm soát bóng là vô lý, nhưng chúng ta phải làm quen cách chơi đó, vì từ đây mới mở ra cơ hội chiến thắng và đúng với sở trường của người Việt Nam”.

* Đã dùng phải tin

Không nên hiểu khái niệm “kiểm soát bóng” của HLV Troussier một cách cứng nhắc, đơn giản là cầm bóng, chuyền bóng, mà cần hiểu đúng. Ông giải thích: “Đề cao tính kiểm soát nhưng là kiểm soát trận đấu. Tức là dù cầm bóng hay không cũng đều nỗ lực làm chủ tình hình, kiểm soát khu vực, không gian tấn công - phòng ngự trên sân. Với những đối thủ vượt tầm thì chúng ta chơi phòng ngự, nhưng là trong sự chủ động. Chúng ta phòng ngự nhưng buộc đối thủ chơi theo lối chơi của mình”.

Có điều, triết lý mới yêu cầu cao về nền tảng kỹ thuật của cầu thủ và khách quan mà nói, quá trình chuyển đổi của ĐTVN sau gần 1 năm dưới thời HLV Troussier là quá chậm, chưa tạo được dấu ấn đặc biệt nào, thậm chí các mảng miếng chiến thuật cũng chưa thực sự rõ nét. Tuy nhiên, không thể không ghi nhận HLV người Pháp đã dám bước ra khỏi vùng an toàn: “Tôi là HLV hiện tại của ĐTVN chứ không phải HLV của quá khứ. Những gì quá khứ thì đã xảy ra rồi. Chúng ta nên chờ đợi một cách tích cực”. Cụ thể, gần 1 năm qua, nếu ông Troussier không mạnh dạn trẻ hóa quyết liệt, liệu ĐTVN sẽ ra sao khi hàng loạt trụ cột chấn thương ngay trước Asian Cup 2023?

Thay đổi nếp tư duy đã ăn sâu và mang lại thành công là điều không dễ, cộng với di sản để lại của người tiền nhiệm quá lớn, tạo ra áp lực nặng nề và phần nào che phủ nỗ lực của HLV Troussier.

“Rất nhiều người có thể ước Philippe Troussier nghỉ việc, hoặc không ủng hộ đội tuyển chừng nào tôi còn làm ở đây. Nhưng thái độ đó chỉ làm chúng tôi thêm mạnh mẽ hơn. Hãy đồng lòng cùng nhau chiến đấu!” - ông Troussier tuyên bố.

Ở quê nhà, người đàn ông Pháp này sở hữu một trang trại trồng nho và sản xuất rượu vang, mà vang càng để lâu càng ngon. “Thành Rome không thể xây trong 1 ngày”, ông Troussier kiên định với con đường của mình cùng BĐVN, vậy chúng ta cũng hãy kiên trì, kiên nhẫn chờ đợi. Đã dùng thì phải tin!

Minh Chung