Phép thử cho Qatar tại World Cup

Hồi tháng 10, cuộc "biểu tình một người", dưới sự dẫn dắt của nhà vận động quyền đồng tính Peter Tatchell, trở thành phép thử cho việc triển khai các chính sách tạm thời của Qatar cho World Cup 2022.

Các nhân viên an ninh đã có mặt tại hiện trường ngay trung tâm thủ đô Doha, dò hỏi nhà hoạt động người Anh suốt một giờ. Ông Peter Tatchell sau đó nói rằng dù họ đã dò hỏi “lịch sự”, ông vẫn bị mời ra sân bay và rời khỏi Qatar, và các nhân viên an ninh khẳng định không muốn ông ở lại.

Cách phản ứng với các cuộc biểu tình là điều Qatar đã chuẩn bị. Vụ việc trên như một buổi diễn tập của nước chủ nhà về cách giải quyết "mềm mỏng" với những sự cố an ninh diễn ra trong kỳ World Cup, theo Financial Times.

Câu hỏi về cách giải quyết sự cố

Một lực lượng đa quốc gia đã được Qatar thành lập nhằm đảm bảo an ninh trong một tháng diễn ra World Cup, bao gồm những người đến từ Jordan, Morocco và Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như đại diện các nước đối tác. Cảnh sát Jordan đã ở Qatar trong một năm, và từng đảm bảo an ninh tại sự kiện Arab Cup 2021.

“Ý tưởng là cứ bỏ qua những việc như chỉ vẫy cờ cầu vồng, hoặc chúng tôi sẽ nhẹ nhàng hỗ trợ một người say xỉn quay lại khu vực cho người hâm mộ”, một cố vấn chính phủ nói. “Mối lo lớn hơn là cách điều phối và liên lạc theo hệ thống. Những điều này mới tồn tại nhiều vấn đề tiềm ẩn".

Ông Peter Tatchell biểu tình ở Doha, Qatar hồi tháng 10. Ảnh: Reuters.

Thách thức đặt lên Qatar trong việc xử lý khéo léo các cuộc biểu tình phản đối việc đối xử với lao động nhập cư, trong bối cảnh văn hóa chính trị nước này thường không thiện cảm với các cuộc biểu tình.

Theo BBC, các hành vi đồng tính là bất hợp pháp ở Qatar vì chúng bị coi là trái đạo đức theo luật Sharia của người Hồi giáo.

Tuần trước, Khalid Salman, Đại sứ World Cup của Qatar, cũng đã đối mặt làn sóng chỉ trích vì bình luận phản đối đồng tính. Các tổ chức hoạt động bảo vệ quyền con người đã chỉ trích phát biểu của ông Salman về người đồng tính là "có hại và không thể chấp nhận".

Năm 2020, một sự cố đã bộc lộ hạn chế trong phối hợp xử lý khủng hoảng ở Qatar. Hành khách trên một chuyến bay đã bị chĩa súng vào người và bị buộc rời máy bay để kiểm tra y tế, khi các nhân viên an ninh tìm kiếm một phụ nữ bỏ lại đứa con sơ sinh tại phòng chờ sân bay.

Đánh giá của chính phủ sau đó kết luận các quan chức đã giao tiếp và chỉ đạo yếu kém dẫn đến xảy ra những sự cố đáng tiếc.

Năm nay, các quan chức cho biết cảnh sát đã có những “khóa đào tạo nhạy cảm” về cách xử lý sự cố, dù rào cản ngôn ngữ và sự khác nhau từ mỗi lực lượng an ninh khiến các quan chức phương Tây quan ngại.

Sau lần biểu tình của ông Tatchell, Qatar nói việc truyền thông chú ý nhiều hơn vào World Cup cũng tạo điều kiện để mọi người thể hiện quan điểm. “Chúng tôi sẵn sàng đối thoại với những ai muốn thảo luận các vấn đề quan trọng”, chính phủ Qatar nói.

Nước chủ nhà World Cup 2022 cũng đã chuẩn bị mối nguy từ những hooligan, và đã lắp đặt hàng nghìn máy quay an ninh với công nghệ nhận dạng khuôn mặt tiên tiến. Cả 8 sân vận động sẽ được giám sát bởi 15.000 máy quay có thể bắt mọi ghế ngồi, cùng cảm biến phát hiện sự thay đổi nhiệt độ môi trường hay đám đông đột ngột.

Trong đó, cổ động viên đến từ Anh là mối lo ngại đặc biệt. Chính phủ Anh đã cấm 1.300 người từng liên quan đến bạo lực trong bóng đá đến Qatar. Cảnh sát Anh cũng đã có mặt tại quốc gia Trung Đông, và hỗ trợ phía Qatar sử dụng các thiết bị phát hiện những người quấy rối.

Bức tranh lớn hơn

Kiểm soát đám đông không phải lĩnh vực hợp tác duy nhất giữa Qatar với các nước. Theo các quan chức, Qatar cũng đang tận dụng cơ hội từ World Cup 2022 để xây dựng năng lực hợp tác phòng thủ trước các mối đe dọa quân sự và khủng bố.

Lực lượng Pakistan lên đường sang Qatar hỗ trợ đảm bảo an ninh. Ảnh: AyazGul64/Twitter.

Một phi đội liên hợp tiêm kích Typhoon giữa Qatar và Anh đã được triển khai để hỗ trợ an ninh hàng không cho giải đấu. Anh cũng từng tăng cường năng lực phòng không trong Olympics 2012 tại London.

Thổ Nhĩ Kỳ, đồng minh khu vực của Qatar, cũng triển khai quân phối hợp trên bộ cùng Qatar và Italy. Trong khi đó, vùng biển tại khu vực nhận sự hỗ trợ từ Mỹ.

David Roberts, phó giáo sư tại King’s College London (Anh), nói rằng quy mô diện tích và dân số nhỏ của Qatar là thách thức về nguồn nhân lực khi tổ chức các sự kiện trọng đại như World Cup. Đó là lý do nước này từ lâu đã tìm kiếm các đồng minh quốc tế bằng mọi cách để đảm bảo vai trò (chủ nhà), ông Roberts nhấn mạnh.

Trần Hoàng