Phát huy vai trò pháo cao xạ trong thế trận đất đối không

Nhân kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Bộ đội Pháo cao xạ (1-4-1953 / 1-4-2023), phóng viên Báo Quân đội nhân dân có cuộc phỏng vấn Trung tướng Vũ Văn Kha, Quyền Tư lệnh Quân chủng Phòng không-Không quân (PK-KQ) để hiểu rõ hơn vai trò của lực lượng pháo cao xạ.

Phóng viên (PV): Thưa đồng chí, trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Bộ đội Pháo cao xạ có vai trò như thế nào?

Trung tướng Vũ Văn Kha: Trước yêu cầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, ngày 1-4-1953, Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp ký quyết định thành lập Trung đoàn Pháo cao xạ 367-trung đoàn pháo cao xạ đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam. Ngay sau khi ra đời, Bộ đội Pháo cao xạ đã bước vào những trận chiến đấu chống lực lượng không quân nhà nghề của thực dân Pháp và lập được nhiều chiến công oanh liệt. Năm 1954, trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, Bộ đội Pháo cao xạ bắn rơi 52 máy bay địch, cắt đứt cầu tiếp tế hàng không của chúng, cô lập hoàn toàn cứ điểm Điện Biên Phủ, góp phần vào thắng lợi vẻ vang của dân tộc. Sau Chiến thắng Điện Biên Phủ, về tiếp quản Thủ đô, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định “Hà Nội chưa có pháo cao xạ như nhà chưa có nóc”. Thực hiện lời dạy của Người, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã có nhiều chủ trương, giải pháp xây dựng lực lượng, chuẩn bị mọi mặt cho ra đời Quân chủng Phòng không, trong đó coi trọng phát triển lực lượng pháo cao xạ đáp ứng yêu cầu tác chiến của Quân đội.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, đối đầu với kẻ thù có lực lượng không quân được trang bị vũ khí hiện đại, Bộ đội Pháo cao xạ vừa chiến đấu vừa xây dựng và không ngừng phát triển. Đến đầu thập niên 60 của thế kỷ 20, lực lượng pháo cao xạ đã phát triển thành một binh chủng hiện đại với hàng chục trung đoàn, bố trí rộng khắp trên các địa bàn, hình thành thế trận chiến tranh nhân dân trên mặt trận đối không liên hoàn, vững chắc, có chiều sâu và trọng điểm, với nhiều cách đánh độc đáo, tạo ra lưới lửa phòng không dày đặc, nhiều tầng, nhiều lớp để đánh đuổi kẻ thù. Kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, lực lượng pháo cao xạ đã bắn rơi gần 3.100 máy bay các loại (kể cả máy bay hiện đại nhất của không quân Mỹ), chiếm khoảng 75% số máy bay của Mỹ bị quân và dân ta bắn rơi trên cả nước.

PV: Còn trong tác chiến hiện đại, lực lượng pháo cao xạ được thể hiện như thế nào, thưa đồng chí?

Trung tướng Vũ Văn Kha: Ngày nay, mặc dù tác chiến đường không đã có sự thay đổi căn bản và đặt ra yêu cầu rất cao, song với ưu thế cơ động nhanh, hỏa lực mạnh, vai trò của pháo cao xạ trong lực lượng phòng không 3 thứ quân vẫn hết sức quan trọng; là một trong các lực lượng chủ yếu của thế trận phòng không nhân dân, tạo nên hệ thống hỏa lực liên hoàn rộng khắp, nhiều tầng, nhiều lớp tiêu diệt các phương tiện đột nhập, tiến công đường không, bảo vệ yếu địa của đất nước cũng như tham gia bảo vệ các lực lượng trong các khu vực phòng thủ.

Kinh nghiệm rút ra từ các cuộc chiến tranh, các chiến dịch quân sự trên thế giới gần đây cho thấy, hiện tại và trong tương lai, hệ thống pháo cao xạ với phương án phòng thủ điểm vẫn giữ vai trò rất quan trọng trong phương án tác chiến địch sử dụng vũ khí công nghệ cao. Pháo cao xạ cùng với tên lửa phòng không sẽ tạo nên khu vực phòng thủ điểm chặt chẽ, bảo vệ các mục tiêu quan trọng.

PV: Việc xây dựng lực lượng pháo cao xạ “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” được Quân chủng PK-KQ triển khai ra sao?

Trung tướng Vũ Văn Kha: Những năm qua, cùng với xây dựng các lực lượng PK-KQ, Thường vụ Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân chủng luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng pháo cao xạ theo hướng “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”; xây dựng thế trận phòng không liên hoàn, vững chắc, trong thế phòng thủ chung của cả nước, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn đóng quân.

Quân chủng chú trọng thực hiện chấn chỉnh tổ chức, biên chế, xây dựng lực lượng pháo cao xạ theo hướng tinh, gọn, mạnh. Cấp ủy, chỉ huy các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng huấn luyện; thường xuyên rà soát, bổ sung kế hoạch tác chiến phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện thế trận phòng không trên địa bàn cả nước, nhất là trên những địa bàn chiến lược, trên hướng tiến công chủ yếu của địch. Duy trì nghiêm chế độ sẵn sàng chiến đấu, quản lý chặt chẽ vùng trời, kịp thời xử trí thắng lợi các tình huống phòng không, không để bất ngờ, lỡ thời cơ trong mọi tình huống.

Cùng với đó, thường xuyên nghiên cứu nắm chắc đối tượng tác chiến của Bộ đội Pháo cao xạ; đẩy mạnh công tác nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm chiến đấu trong các cuộc chiến tranh giải phóng và bảo vệ Tổ quốc cũng như nghiên cứu các cuộc chiến tranh trên thế giới để phát triển cách đánh của lực lượng pháo cao xạ. Tiếp tục nghiên cứu, ứng dụng công nghệ thông tin, phối hợp lực lượng tác chiến điện tử... bảo đảm cho lực lượng pháo cao xạ hoàn thành tốt nhiệm vụ trong điều kiện chiến tranh hiện đại.

Bộ đội Pháo cao xạ (Quân chủng Phòng không - Không quân) thực hành bắn đạn thật. Ảnh: THUẦN HOÀNG

PV: Việc vận dụng và phát huy nghệ thuật tác chiến của Bộ đội Pháo cao xạ trong Quân chủng được thực hiện như thế nào, thưa đồng chí?

Trung tướng Vũ Văn Kha: Hiện nay, xu thế chiến tranh công nghệ cao trở nên phổ biến, trở thành phương thức tác chiến chủ yếu thời kỳ đầu, ảnh hưởng rất lớn đến tiến trình và kết cục cuộc chiến. Để thực hiện tốt vai trò là lực lượng chủ lực, nòng cốt trong chiến tranh nhân dân trên mặt trận đối không, lực lượng PK-KQ nói chung, Bộ đội Pháo cao xạ nói riêng đã quán triệt nhiệm vụ tác chiến của mình là một dạng đặc biệt của “chiến đấu phòng ngự”, diễn ra trong không gian rộng (cả trên đất liền, trên biển, đảo...). Do đó, bên cạnh việc rèn luyện ý chí, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, Bộ đội Pháo cao xạ phải tích cực huấn luyện, không ngừng nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật, đánh địch bằng vũ khí, trang bị hiện có trong biên chế. Trong huấn luyện tích cực đổi mới nội dung, chương trình sát với tình huống, đối tượng tác chiến, yêu cầu, nhiệm vụ đơn vị, khả năng và cách đánh của Bộ đội Pháo cao xạ.

Trước những đặc điểm của chiến tranh hiện đại, các đơn vị pháo cao xạ chú trọng huấn luyện nâng cao khả năng cơ động trên nhiều địa hình phức tạp, tăng cường huấn luyện đêm, huấn luyện phòng tránh, đánh trả, huấn luyện triển khai, thu hồi nhanh vũ khí, khí tài, nhất là huấn luyện Bộ đội Pháo cao xạ sử dụng thành thạo các loại khí tài mới, khí tài cải tiến, đánh địch trong điều kiện phức tạp như đêm tối, sương mù, địch sử dụng tác chiến điện tử... Thường xuyên rà soát, bổ sung kế hoạch tác chiến phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ. Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện thế trận phòng không trên địa bàn cả nước, nhất là trên những địa bàn chiến lược, trên hướng tiến công chủ yếu của địch.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

SƠN BÌNH (thực hiện)