Ông Arouri từng là một nhân vật chủ chốt của Hamas

Ảnh: REUTERS/Amr Abdallah Dalsh/Ảnh tài liệu.

Trong tháng 8 năm 2023, khi hối thúc người Palestine tại Bờ Tây tự vũ trang trước một làn sóng bạo lực mới, ông phát biểu: “Tôi đang chờ tới lúc tôi tử vì đạo và tin rằng tôi đã sống quá lâu”.

Vụ việc ông thiệt mạng diễn ra trong thời điểm quyết định cho tổ chức Hamas, khi Israel hướng tới việc quét sạch toàn bộ tổ chức này nhằm đáp trả cho cuộc tấn công ngày 7 tháng 10.

Israel từ lâu đã cáo buộc ông đứng đằng sau các cuộc tấn công nhằm vào người dân quốc gia này, tuy nhiên một quan chức Hamas cho biết, ông cũng đã “là nhân vật trung tâm tại các cuộc thương lượng” về tương lai của Gaza sau cuộc chiến và thỏa thuận trao đổi tù nhân được Qatar và Ai Cập tổ chức.

Mark Regev, cố vấn cấp cao của thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết: “Bất kể thủ phạm là ai, họ đã thực hiện một cuộc tấn công có độ chính xác cao nhằm vào tầng lớp lãnh đạo của Hamas”. Israel thường không xác nhận hoặc bác bỏ trách nhiệm đằng sau các cuộc tấn công như vậy.

Mặc dù không có tầm ảnh hưởng lớn như các lãnh đạo Hamas tại Gaza nhưng ông Arouri được coi là một yếu tố chủ chốt trong phong trào này, là người lên các kế hoạch tại Bờ Tây khi bị trục xuất tới Syria, Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar và gần đây nhất là Lebanon sau thời gian dài trong nhà tù tại Israel.

Là quan chức cấp cao của Hamas tại Lebanon, ông đã góp vai trò không nhỏ trong củng cố quan hệ của Hamas với tổ chức Hezbollah dòng Shi’ite của Lebanon, và thông qua tổ chức này, củng cố quan hệ với Iran, phe hậu thuẫn chính đằng sau cả hai tổ chức trên.

Ông Arouri đã nhiều lần gặp mặt lãnh đạo Hezbollah Hassan Nasrallah, cũng như các quan chức Iran tại Lebanon. Nhiều nguồn tin Hamas cho biết, ông đã làm việc với các quan chức này nhằm phối hợp về các vấn đề quanh cuộc xung đột tại Gaza.

Hamas đã xác nhận việc ông thiệt mạng nhưng không đưa ra thêm bình luận nào khác. Tổ chức Thánh chiến Hồi giáo, một tổ chức đồng minh của Hamas, đã cam kết sẽ trả thù về việc ông bị sát hại trong một tuyên bố đưa ra vào ngày thứ Ba, khẳng định vụ tấn công này “sẽ không thoát khỏi sự trừng phạt”.

Trong Hamas, ông Arouri được mô tả là người đi đầu về ủng hộ hòa giải giữa các phe phái người Palestine, có quan hệ tốt với Fatah, đảng do ông Mahmoud Abbas, tổng thống người Palestine điều hành tại Bờ Tây.

Hamas và Fatah từ lâu đã có hiềm khích, từng tham gia nội chiến trong năm 2007 khi Hamas chiếm quyền kiểm soát Gaza, tuy nhiên các tổ chức thù địch vẫn thường xuyên đề ra các cuộc thương lượng.

Tuy nhiên xung quanh cuộc xung đột với Israel, ông Arouri được coi là người có chủ nghĩa cứng rắn. Ông là một trong những người sáng lập cánh vũ trang của Hamas, Lữ đoàn Izz el-Deen al-Qassam, và Israel trong nhiều năm đã cáo buộc ông là người đứng đằng sau nhiều cuộc tấn công đẫm máu.

Quốc gia này khẳng định, ông đứng đằng sau vụ bắt cóc và sát hại ba trẻ vị thành niên người Israel tại Bờ Tây năm 2014, một vụ việc đã châm ngòi cho cuộc tấn công kéo dài bảy tuần của Israel tại Gaza khiến 2.100 người Palestine thiệt mạng.

Các cuộc tấn công

Khi Israel tiếp tục chiếm đóng Bờ Tây, các khu định cư của người Do Thái mở rộng và khả năng đề ra nhà nước Palestine ngày càng mờ nhạt, ông Arouri khẳng định “không còn lựa chọn nào khác” ngoài thực hiện kháng chiến toàn diện.

Ông là một trong những quan chức cấp cao của Hamas đứng đằng sau hoạt động xâm nhập của tổ chức này tới Bờ Tây, nơi các tay súng của tổ chức này đã thực hiện hàng loạt các cuộc tấn công nhằm vào người định cư Do Thái trong 18 tháng qua.

Nhiều vụ xả súng trong năm vừa qua xảy ra không lâu sau khi ông Arouri đưa ra những đe dọa nhằm vào Israel trên truyền hình.

Trong khi các lãnh đạo của Gaza gồm Yahya Sinwar, Mohammed Deif và Marwan Issa đang ẩn náu, ông Arouri quyết liệt tham gia các thương lượng xung quanh cuộc chiến tại Gaza, và trong tháng 12 đã khẳng định sẽ không có thêm con tin nào được trả tự do cho tới khi có một thỏa thuận ngừng bắn toàn diện.

Sinh ra tại Ramallah thuộc Bờ Tây vào năm 1966, ông Arouri là một trong những thành viên ban đầu của Hamas, tham gia tổ chức này khi được thành lập vào năm 1987 khi người Palestine bắt đầu cuộc nổi dậy Intifada lần đầu tiên chống lại sự chiếm đóng của Israel.

Ông đã bị bắt giam vào năm 1992, một năm trước khi tầng lớp lãnh đạo của Fatah ký kết Hiệp định Oslo với Israel, chấp nhận sự tồn tại của nhà nước này và từ bỏ đấu tranh vũ trang nhằm thúc đẩy thỏa thuận đề ra nhà nước Palestine.

Hamas đã bác bỏ phương án này và khi ông Arouri được trả tự do vào năm 2007, ông đã ngay lập tức tái tham gia cuộc đấu tranh vũ trang. Ông đã một lần nữa bị giam giữ cho tới năm 2010 khi tòa án tối cao Israel quyết định trục xuất ông.

Ông đã dành ba năm tại Syria trước khi tới Thổ Nhĩ Kỳ và trước khi Israel gây áp lực lên Ankara, buộc Thổ Nhĩ Kỳ phải trục xuất ông vào năm 2015. Từ thời điểm đó, ông đã ngụ tại Qatar và Lebanon, làm việc tại văn phòng của Hamas ở quận Dahiyeh, Beirut, thủ phủ của Hezbollah cho tới khi thiệt mạng trong cuộc tấn công vào ngày thứ Ba vừa rồi.

Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)