Những tư liệu xúc động của người Anh hùng Điện Biên

Dù người anh hùng ấy đã đi xa (Đại tá Phùng Văn Khầu mất năm 2021), nhưng những tư liệu, những câu chuyện ông để lại cho thế hệ sau sẽ là bài học lịch sử, là bản hùng ca vang mãi cho tới mai sau.

Tác giả (trái) cùng các cán bộ Quân đội xem tư liệu tại tư gia Anh hùng Điện Biên Phùng Văn Khầu.

Ngôi nhà của ông nằm trong một con hẻm nhỏ tại thị xã Sơn Tây, Hà Nội. Tại đây, chúng tôi đã được gia đình Đại tá Phùng Văn Khầu cho xem và chiêm nghiệm những bức ảnh đẹp, tràn đầy kỷ niệm của người anh hùng Điện Biên từ thời chiến đấu cho đến khi hòa bình, trở lại cuộc sống đời thường. Có những bức ảnh đã được chụp cách đây trên nửa thế kỷ vẫn được lưu giữ rất cẩn thận và ngăn nắp trong 4 tập album lớn. Thế mới thấy được cái phẩm chất của bộ đội cụ Hồ và sự trân trọng, nâng niu những tấm hình kỷ niệm của người lính Điện Biên.

Lật từng trang ảnh trong cuốn album, chúng tôi không khỏi bồi hồi xúc động bởi những câu chuyện trong từng bức ảnh, có những tấm ảnh đã xuất hiện quen thuộc trên các trang báo, nhưng cũng có những tấm ảnh ít được biết đến và những câu chuyện chưa từng được công bố. Giờ đây, những trang ảnh này như một hiện vật lưu trữ những câu chuyện đầy ý nghĩa của Anh hùng Điện Biên Phùng Văn Khầu.

Bắt gặp nhiều nhất trong cuốn album có lẽ là ảnh ông Khầu bên những người đồng chí, đồng đội đã cùng nhau chiến đấu, cùng lý tưởng và một lòng cống hiến cho cách mạng. Có những tấm ảnh ông ôm đồng đội của mình mà không kìm được nước mắt. Đó không chỉ là cái ôm của hai người chiến sĩ năm xưa mà đó là cái ôm hồi tưởng lại những năm tháng khốc liệt trên chiến trường, ông và đồng đội đã chiến đấu như thế nào, tận mắt chứng kiến những người anh em của mình ngã xuống ra sao. Để có được tự do như hôm nay là máu xương và công sức của biết bao thế hệ chiến sĩ, đồng đội của ông đã chiến đấu, hy sinh giữ gìn từng tấc đất của Tổ quốc. Thế nên khi đất nước hòa bình, ông nhận thấy mình phải có trách nhiệm xây dựng và bảo vệ đất nước, còn làm được gì cho Đảng, cho nhân dân là ông luôn sẵn sàng.

Và những bức ảnh ông tham gia các cuộc họp chi bộ, tổ dân phố, ảnh mở lớp dạy thêm miễn phí cho cháu học sinh trong khu phố đã minh chứng cho phẩm chất anh bộ đội Cụ Hồ không phút nào ngơi nghỉ, luôn mong muốn góp công sức trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong cả thời chiến và thời bình. Tôi cũng rất ấn tượng với những tấm chân dung của Anh hùng Điện Biên Phùng Văn Khầu ngày còn trẻ chiến đấu bên đồng đội, cho đến khi mái tóc đã ngả xế chiều. Mặc dù đã có dấu vết thời gian, dù đất nước đã đổi mới, nhưng tác phong ông vẫn vậy. Vẫn luôn nghiêm túc, bình tĩnh, tự tin, luôn sẵn sàng phục vụ Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Cuộc đời Anh hùng Điện Biên Phùng Văn Khầu quả thực có nhiều đặc biệt. Ông mồ côi từ khi còn rất bé, lớn lên nhờ cách mạng, trưởng thành trong chiến đấu và tìm được tình yêu của đời mình (bà Hà Thị Cay) cũng là nhờ cách mạng. Người vợ Hà Thị Cay là hậu phương vững chắc trong suốt cuộc đời ông. Chưa cần nghe ai nói nhiều, chỉ thông qua những tấm ảnh cũng cảm nhận được tình yêu, sự gắn bó của hai ông bà dành cho nhau. Những tấm ảnh ngày ông bà còn trẻ hạnh phúc bên những đứa con và nay, khi về già là những tấm ảnh hạnh phúc và viên mãn bên một “đại gia đình” có con, có cháu, có dâu, có rể. Hay những bức ảnh tại các sự kiện kỷ niệm cùng với đồng đội và người dân.

Ông Khầu cũng thường xuyên đi cùng người vợ tình nghĩa, chụp ảnh cùng nhau. Những bức ảnh như thế không chỉ để lưu giữ kỷ niệm hai ông bà cùng đi tham dự các sự kiện mà còn là một lời cảm ơn của ông dành cho người vợ đã hy sinh âm thầm, làm hậu phương vững chắc, chấp nhận những năm tháng chồng đi biền biệt chiến đấu mà không một lời oán thán. Rồi ông Khầu cũng không quên lưu giữ kỷ niệm cùng vợ bên những di tích lịch sử trong chiến dịch Điện Biên Phủ, đặc biệt là bên khẩu sơn pháo lịch sử minh chứng cho sự đồng hành, giúp sức của bà trong mọi công lao, thành tích chiến đấu của chồng.

Chiến dịch Điện Biên Phủ kết thúc thắng lợi, trong bảng tổng kết sau đó, trong thời gian 36 ngày đêm trên đồi E1, khẩu pháo 75 ly của Phùng Văn Khầu đã phá hủy 5 khẩu pháo 105 ly, 6 đại liên, 1 lô cốt, 1 kho đạn, diệt hàng trăm tên địch, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chi viện cho bộ binh chiến đấu giành thắng lợi... Hình ảnh khẩu pháo đã cùng ông vào sinh ra tử được chụp bằng ảnh trắng đen ngày xưa, kỹ thuật chưa được hiện đại như bây giờ nhưng được ông Khầu cất giữ rất cẩn thận, phẳng phiu bốn góc.

Khẩu pháo này đã cùng ông và đồng đội quyết chiến trên Đồi E1, nó là nhân chứng chứng kiến đồng đội ông đã hy sinh, nằm lại nơi đồi E1 mãi mãi và cũng là nhân chứng duy nhất chứng kiến khẩu đội trưởng Phùng Văn Khầu đã có lúc ngất đi vì sức ép của đạn pháo, tỉnh dậy lại tiếp tục chiến đấu, đồng đội hy sinh gần hết, chỉ còn lại một mình khẩu đội trưởng Khầu thao tác thay các vị trí đã hy sinh hoặc bị thương. Không có bản tổng kết nào ghi lại được câu chuyện này, nhưng khẩu pháo ấy biết rõ, lịch sử dân tộc biết rõ, ông và những đồng đội trên đồi E1 năm xưa đều biết rõ.

Ba lô, áo trấn thủ và Huy hiệu Bác Hồ của Anh hùng Điện Biên Phùng Văn Khầu tại Bảo tàng Pháo binh.

Câu chuyện và những tấm hình về Anh hùng Điện Biên Phùng Văn Khầu hay đến mức trời đã nhá nhem tối mà chúng tôi vẫn không nhận ra. Đến khi gập cuốn album ảnh lại thì cũng đã gần 8h tối, lên xe chúng tôi về lại trung tâm thành phố Hà Nội, không ai nói gì nhưng lòng đều đang rất khâm phục, có phần bồi hồi xúc động về những đóng góp, hy sinh của người chiến sĩ bộ đội Cụ Hồ đến khi làm Đại tá pháo binh và trở về với cuộc sống đời thường. Cả cuộc đời ông Phùng Văn Khầu nhiều lần được gặp Bác Hồ, được giác ngộ cách mạng và luôn sẵn sàng một lòng trung thành với Đảng, với Nhà nước, luôn mong muốn cống hiến hết mình cho nhân dân, cho nước nhà ngày một giàu đẹp hơn.

Sáng hôm sau, chúng tôi lại tiếp tục có cơ hội đến thăm Bảo tàng Pháo binh tại phố Đội Cấn - Hà Nội. Tại đây chúng tôi được các đồng chí cán bộ Bảo tàng tạo điều kiện cho tham quan những chứng tích lịch sử trong các chiến dịch, các trận đánh oanh liệt trong lịch sử bộ đội Pháo binh, trong đó có các di tích của Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.

Tại đây, tôi đã được tận mắt chứng kiến những di vật của các anh hùng, được nghe những câu chuyện chiến đấu để hiểu hơn được phần nào những đóng góp to lớn, sự hy sinh, xả thân quên mình của những người chiến sĩ không chỉ trong kháng chiến mà ngay cả ở thời bình. Tôi được chứng kiến bức ảnh được chụp vào ngày 6/12/1953, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ Chính trị đang họp quyết định chủ trương mở chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ, một chiến dịch lớn, có tầm ảnh hưởng đến quốc tế đến tận ngày nay.

Bảo tàng cũng lưu giữ lại được chiếc áo trấn thủ và chiếc ba lô của Anh hùng Phùng Văn Khầu, thuộc Khẩu đội 2, Đại đội 755, Trung đoàn Pháo binh 675 sử dụng trong Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ. Đặc biệt, tôi được tận mắt thấy Huy hiệu Chủ tịch Hồ Chí Minh của Anh hùng Điện Biên Phùng Văn Khầu được Bác Hồ tặng sau trận đánh trên Đồi E1, Điện Biên Phủ. Chiếc Huy hiệu này là niềm tự hào, là dấu mốc quan trọng để ông Khầu được gặp Bác Hồ, được Bác quan tâm chỉ dạy và lựa chọn suốt đời theo gương Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

Những hình ảnh đẹp, ấn tượng và ý nghĩa về Anh hùng Điện Biên Phùng Văn Khầu sẽ mãi lưu giữ trong ký ức của thế hệ trẻ chúng tôi.