Những kỳ vọng của người làm xuất bản

Nhiều kỳ vọng đặt vào nhiệm kỳ mới của Hội Xuất bản Việt Nam nhằm nâng cao văn hóa đọc. Ảnh: Thanh Trần.

Hội Xuất bản sắp bước vào nhiệm kỳ mới với nhiều kỳ vọng. Trước thềm Đại hội lần V, một số hội viên đã chia sẻ những kỳ vọng vào Hội Xuất bản trong tương lai.

Kiên trì thực hiện những nhiệm vụ đã đặt ra

Trao đổi với Tri thức trực tuyến, ông Hoàng Vĩnh Bảo cho biết Hội Xuất bản có 5 mục tiêu vẫn cần kiên trì thực hiện ở nhiệm kỳ tới: Xây dựng nền xuất bản lành mạnh, phát triển văn hóa đọc, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, hội nhập quốc tế và xây dựng Hội vững mạnh.

Dù vậy, ông cho rằng với những chuyển biến của thời đại, nội hàm và tên gọi các mục có thể có những điều chỉnh cho phù hợp.

Ông cho rằng ở đầu nhiệm kỳ IV, xu thế công nghệ, chuyển đổi số chưa gay gắt như bây giờ, vì vậy, ban chấp hành Hội trong giai đoạn tới sẽ phải xem xét lại để việc góp phần xây dựng nền xuất bản, để phát triển văn hóa đọc trong bối cảnh này thì cần đầu tư những gì.

Cũng bàn về khía cạnh công nghệ, bà Khúc Thị Hoa Phượng, Giám đốc - Tổng biên tập Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam, nói: "Chuyển đổi số là một xu hướng tất yếu của xã hội. Xu hướng này cũng rất quan trọng đối với ngành xuất bản vì người trẻ hiện nay dùng nhiều xuất bản phẩm điện tử như ebook, audiobook".

Tại Hội nghị Tổng kết hoạt động xuất bản, phát hành xuất bản phẩm năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023, sáng 17/2 tại TP.HCM, ông Nguyễn Thanh Lâm, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, đã nhấn mạnh mục tiêu đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số cho các nhà xuất bản. Ông cho đây không chỉ là bài toán của các nhà xuất mà còn là bài toán của nhà quản lý. Theo đó, cần hoàn thiện nền tảng xuất bản điện tử dùng chung, nền tảng kết nối các nhà xuất bản, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý hoạt động xuất bản.

Thị trường xuất bản phẩm điện tử ở Việt Nam đã có bước phát triển đột phá trong năm 2022, đạt 3.350 xuất bản phẩm (tăng 45,6%) với 32,5 triệu bản (tăng 30%), theo thống kê của Cục Xuất bản, In và Phát hành. Có thể nói, xuất bản điện tử đang trở thành một phần quan trọng và là lĩnh vực mà người làm xuất bản phải chú ý đến.

Nhiều hội viên cũng tỏ ra quan tâm và muốn học hỏi, hiểu thêm về cách thức tham gia sâu hơn vào thị trường xuất bản điện tử. Bà Khúc Thị Hoa Phượng bày tỏ mong muốn rằng Hội sẽ tổ chức thêm những tọa đàm, những khóa đào tạo kỹ năng vận hành công nghệ cho nhân lực ngành.

Bà Claudia Kaiser, Phó chủ tịch Hội chợ sách Frankfurt (thứ ba từ trái qua), chụp hình tại gian hàng của Việt Nam ở một kỳ Hội sách Frankfurt. Ảnh: Nguyễn Mạnh Hùng.

Khai thác, bảo vệ bản quyền

Một trong những vướng mắc mà nhiều đơn vị xuất bản chia sẻ là vấn đề khai thác và bảo vệ bản quyền. Bà Khúc Thị Hoa Phượng mong rằng trong tương lai gần, Hội sẽ mở một trung tâm bản quyền trực thuộc để xuất bản Việt Nam có thể đẩy mạnh hoạt động hướng ra quốc tế.

Bà nói: "Thường chúng ta quan sát những hội xuất bản của các nước lớn như Nhật Bản hay Hàn Quốc, tính đại diện của họ rất mạnh. Khi họ đại diện ra nước ngoài, họ có thể chào bán bản quyền, huy động được nguồn lực để quảng bá xuất bản phẩm nước họ ra nước ngoài. Khi mà Hội Xuất bản Việt Nam làm được một trung tâm bản quyền như vậy, hoạt động quảng bá, giới thiệu sách việt ra nước ngoài sẽ dễ dàng, thuận tiện hơn, từ đó, quảng bá được cả văn hóa, con người Việt Nam".

Chia sẻ với Tri thức trực tuyến, ông Nguyễn Tuấn Quỳnh, Chủ tịch HĐQT Sài Gòn Books, bày tỏ: "Tôi để ý thấy hội xuất bản ở một số nước khi tham gia các hội sách quốc tế thường đứng ra đại diện bán bản quyền sách thay mặt các cây viết trong nước. Tôi cũng mong rằng thời gian tới, Hội Xuất bản Việt Nam cũng có thể làm được công tác này".

Ông cho biết về mặt hợp tác quốc tế, thời gian vừa qua, tại những nơi tụ hội phần lớn các đơn vị xuất bản lớn trên thế giới như các hội sách Frankfurt, Hội sách thiếu nhi Bologna, hội sách Bắc Kinh... các đơn vị Việt Nam cũng có đại diện xuất hiện nhưng tổ chức gian hàng còn khiêm tốn. Ông mong rằng Hội Xuất bản Việt Nam có thể đứng ra làm đầu mối tổ chức, dẫn đoàn Việt Nam đi các hội sách lớn trên thế giới chứ không chỉ riêng ở khu vực Đông Nam Á.

Là một người thường xuyên tham gia các hội sách quốc tế, TS Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng chúng ta có thể học hỏi được nhiều từ các hội sách lớn này. Ông cũng chia sẻ: "Tôi mong có thật nhiều đơn vị xuất bản Việt Nam đến với các hội sách lớn của thế giới, mong chúng ta sẽ thành lập đoàn các đơn vị xuất bản để cùng giao lưu và thể hiện tại các sân chơi xuất bản lớn trên toàn cầu".

Theo bà Khúc Thị Hoa Phượng, khi quan tâm, chú ý đến khía cạnh bản quyền sách hơn, ta cũng sẽ giải quyết được phần nào vấn đề khó khăn hiện nay ngành đang gặp phải - sách lậu.

Bà nói: "Khi có trung tâm bản quyền, các đơn vị làm sách có thể đến đăng ký bản quyền tại trung tâm đó và khi có vấn đề về tranh chấp, vi phạm bản quyền, trung tâm có thể đứng ra để giải quyết".

Ngoài ra, các hội viên còn bày tỏ một số những ý kiến, kỳ vọng khác như kiến nghị bộ Giáo dục và Đào tạo áp dụng giờ đọc sách tại trường học, sử dụng xuất bản phẩm tham khảo tại trường học... nhằm gieo mầm văn hóa đọc cho trẻ.

Bà Đinh Thị Thanh Thủy, Giám đốc - Tổng biên tập Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM, cho rằng Hội Xuất bản Việt Nam ngày càng gần gũi với hội viên thông qua việc đồng hành trong hoạt động khuyến đọc, phát triển văn hóa đọc. Bà mong rằng trong nhiệm kỳ tiếp theo Hội góp thêm được tiếng nói với các cơ quan chỉ đạo, cơ quan quản lý xuất bản, cơ quan chủ quản xuất bản để thật sự hiểu, chia sẻ những khó khăn, vướng mắc và hỗ trợ các đơn vị xuất bản - phát hành phát huy nội lực để phát triển hơn nữa.

Cùng đó, các hội viên mong Hội tiếp tục lan tỏa văn hóa đọc thông qua tôn vinh các tác phẩm, tác giả; cùng các địa phương tiếp tục mở rộng mô hình đường sách.

Một số hội viên đề xuất Hội triển khai khảo sát định kỳ về nhu cầu đọc sách hiện nay, giúp người làm xuất bản có thể dễ dàng cập nhật, đánh giá đúng nhu cầu của độc giả, từ đó, đưa ra những sản phẩm phù hợp.

Minh Hùng