Những điều có thể bạn chưa biết về BYD, gã khổng lồ EV vừa vượt qua Tesla

“Người khổng lồ” đang ngủ

BYD đã cung cấp nhiều ô tô chạy hoàn toàn bằng điện hơn Tesla lần đầu tiên trong khoảng thời gian ba tháng tính đến ngày 31 tháng 12 và cắt giảm vị trí dẫn đầu về doanh số mà công ty của Elon Musk nắm giữ trong cả năm.

Vậy làm thế nào mà một hãng sản xuất pin ít tên tuổi của Trung Quốc lại phát triển nhanh đến vậy để trở thành đối thủ lớn nhất của Tesla?

Có trụ sở tại siêu đô thị Thâm Quyến của Trung Quốc, BYD được thành lập vào năm 1995 bởi Wang Chuanfu, một cựu học giả khiêm tốn nhưng vẫn đang điều hành công ty. Wang cho biết các chữ cái BYD không đại diện cho bất cứ điều gì cụ thể. Ông cho biết đã chọn một cái tên “khá lạ” để tạo sự khác biệt với các công ty khởi nghiệp khác.

Đây là nhà sản xuất xe điện hàng đầu của Trung Quốc và xuất khẩu taxi điện, xe buýt và các phương tiện khác sang phần còn lại của thế giới, bao gồm Châu Âu, Nam Mỹ, Đông Nam Á và Trung Đông. Không giống như Tesla, hãng này cũng sản xuất xe plug-in hybrid.

Israel và Thái Lan hiện được coi là thị trường nước ngoài lớn của BYD, nơi công ty Trung Quốc đứng số một về doanh số bán xe điện.

Những mẫu xe du lịch bán chạy nhất của hãng là mẫu Qin và Song. Qin là mẫu xe sedan nhỏ gọn có sẵn dưới dạng plug-in hybrid hoặc xe chạy hoàn toàn bằng điện. BYD Song là dòng xe SUV cỡ nhỏ.

So với Tesla, BYD được biết đến là nơi cung cấp những chiếc xe giá cả phải chăng hơn, điều này giúp hãng thu hút được nhiều đối tượng người tiêu dùng hơn. Model cấp thấp của nó được bán ở Trung Quốc với giá chỉ hơn 10.000 USD, trong khi Tesla Model 3 rẻ nhất có giá hơn 32.000 USD.

Xe khách của BYD vẫn chưa có mặt tại Mỹ. Nhưng xe buýt điện của hãng – sản xuất tại Lancaster, California – lại được bán trong nước.

"Made in China"

Wang, một kỹ sư, lần đầu tiên chuyển đến Thâm Quyến vào đầu những năm 1990 để điều hành doanh nghiệp sản xuất pin cho một viện nghiên cứu của chính phủ có trụ sở tại Bắc Kinh, theo lý lịch chính thức của ông trong hồ sơ của công ty.

Các chức vụ trong chính phủ ở Trung Quốc thời đó được coi là “bát cơm sắt”, một thuật ngữ phổ biến để chỉ công việc cả đời. Nhưng Wang sớm nghỉ việc và thành lập BYD.

Sự khởi đầu hành trình khởi nghiệp của ông trùng hợp với thời điểm nền kinh tế Trung Quốc mở cửa với thế giới. Cựu lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình khi đó đã thành lập đặc khu kinh tế đầu tiên của đất nước ở Thâm Quyến, nơi khuyến khích hàng trăm doanh nghiệp sản xuất đổ xô đến thành phố, bị thu hút bởi các chính sách kinh tế tự do và chi phí lao động và đất đai rẻ hơn.

Đến năm 1997, Wang đã phát triển xưởng nhỏ của mình thành một nhà sản xuất pin điện thoại di động cỡ trung bình với doanh thu hàng năm hơn 100 triệu nhân dân tệ (14 triệu USD).

Năm đó, cuộc khủng hoảng tài chính châu Á đã mang đến cơ hội tăng trưởng khi giá pin lao dốc đã đẩy nhiều đối thủ cạnh tranh ra khỏi thị trường. Theo tờ Southern Weekly, công ty của Wang có thể tồn tại nhờ lợi thế về chi phí.

Đến năm 2003, BYD đã trở thành nhà sản xuất pin niken-cadmium lớn nhất thế giới, được sử dụng rộng rãi trong điện thoại di động.

Được hỗ trợ bởi tỷ phú Buffett

Nhưng Wang muốn nhiều hơn thế. Để mắt tới sự phát triển trong tương lai của xe điện, Wang đã mạo hiểm bước chân vào ngành công nghiệp ô tô vào năm 2003, mua lại một hãng sản xuất ô tô quốc doanh ở thành phố Tây An với giá 269 triệu nhân dân tệ (38 triệu USD).

Mặc dù quyết định bất ngờ đó khiến các nhà đầu tư chiến lược của công ty tức giận và khiến giá cổ phiếu niêm yết tại Hong Kong của công ty giảm 21%, nhưng ông vẫn kiên định.

Theo tờ Beijing Business Today, Wang nói: “Tôi chế tạo ô tô vì tôi lạc quan về sự phát triển của xe điện trong tương lai”.

Chỉ 5 năm sau, vào năm 2008, Wang đã chứng minh được quyết định của mình là đúng đắn khi nhận được khoản đầu tư 230 triệu USD từ người ủng hộ nổi tiếng nhất của ông, Warren Buffett, người đã trả khoảng 1 USD/cổ phiếu cho số cổ phần khoảng 10%. Cuộc bỏ phiếu tín nhiệm đó đã giúp cổ phiếu của công ty tăng tới 1.370%.

BYD ra mắt mẫu plug-in hybrid đầu tiên vào cuối năm 2008. Kể từ đó, BYD đã trở thành nhà sản xuất xe điện, một phần nhờ vào sự hỗ trợ của chính phủ Trung Quốc dành cho ngành này.

Buffett đã giảm dần cổ phần của mình tại BYD kể từ năm 2022, tận dụng một phần lợi nhuận khổng lồ mà ông đã kiếm được. Dựa theo hồ sơ gần đây nhất của Berkshire Hathaway của Buffett, công ty này nắm giữ gần 8% BYD tính đến cuối tháng 10. Số cổ phiếu đó hiện có giá trị 18,28 tỷ đô la Hong Kong (2,3 tỷ USD).

Cạnh tranh với Tesla

BYD đã thống trị ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc kể từ năm 2015, khi vượt qua các đối thủ trong và ngoài nước tại thị trường ô tô lớn nhất thế giới. Một trong những lợi thế chính của nó so với Tesla, hãng đứng thứ hai ở Trung Quốc, là giá cả.

Bốn mẫu xe của Tesla – Model 3, Model Y, Model S và Model X – có mức giá dao động từ 40.000 USD đến 120.000 USD tại Mỹ. Tại Trung Quốc, mẫu Tesla rẻ nhất, Model 3 cơ bản, có giá khởi điểm là 229.900 nhân dân tệ (32.375 USD). Nó có phạm vi hoạt động 272 dặm trên một lần sạc đầy và tốc độ tối đa 140 dặm một giờ.

Ngược lại, BYD Seagull có giá khởi điểm là 73.800 nhân dân tệ (10.392 USD) tại Trung Quốc. Nó có tốc độ tối đa 81 dặm một giờ. Seagull có sẵn hai bộ pin. Pin nhỏ hơn có tầm hoạt động 190 dặm, trong khi pin lớn hơn có tầm hoạt động 251 dặm.

Cả xe Tesla và BYD đều nhận được xếp hạng an toàn từ các tổ chức quốc tế. Vào năm 2022, Model Y của Tesla và Atto 3 của BYD lần lượt nhận được xếp hạng 5 sao của Chương trình đánh giá xe mới của Úc (ANCAP).

Tự sản xuất pin

Kể từ năm 2020, BYD đã sản xuất “Pin lưỡi dao” lithium iron phosphate (LFP) để sử dụng cho ô tô của chính mình và để bán cho các nhà sản xuất ô tô khác, chẳng hạn như Toyota.

Công ty cho biết pin hình lưỡi dao mỏng hơn và bền hơn so với pin sắt lithium thông thường và do đó có thể tối đa hóa việc sử dụng không gian có sẵn bên trong bộ pin. Theo BYD, nó cũng ít có khả năng bắt lửa ngay cả khi bị hư hỏng nghiêm trọng.

Theo truyền thông Đức, Tesla cũng được cho là sử dụng Pin BYD Blade cho những chiếc xe Y được sản xuất tại Berlin Gigafactory.

Vào tháng 3 năm 2023, Elon Musk phủ nhận một thông tin truyền thông nói rằng Tesla đang chấm dứt hợp tác với BYD về việc cung cấp pin.

Hoàng Lâm