Những cống hiến to lớn của Đại tướng Chu Huy Mân với sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta

Đại tướng Chu Huy Mân (bên phải) và Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Hội trường Ba Đình (Hà Nội), ngày 12/11/2002. Ảnh: Tư liệu

Gắn bó mật thiết với đồng bào các dân tộc thiểu số

Cuối năm 1946, Đảng và Chính phủ dời lên Việt Bắc để lãnh đạo toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp. Trong giai đoạn 1947-1949, đồng chí Chu Huy Mân được Đảng và Chính phủ tin tưởng giao giữ nhiều chức vụ quan trọng như Trưởng ban Kiểm tra Đảng; Quân khu ủy viên Khu Việt Bắc; Trung đoàn trưởng kiêm Bí thư Trung đoàn ủy Trung đoàn 72, Trung đoàn 74 và Trung đoàn 174. Đồng chí Chu Huy Mân đã trực tiếp chỉ huy Trung đoàn 72 tham gia Chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947; chỉ huy Trung đoàn 174 tham gia đánh trận then chốt Đông Khê trong Chiến dịch Biên giới 1950. Sau đó, đồng chí là Phó Chính ủy, Chính ủy Ðại đoàn 316, Bí thư Đảng ủy Ðại đoàn 316 (tháng 5/1951). Đồng chí Chu Huy Mân đã cùng cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn tham gia nhiều chiến dịch, từ Bắc Giang đến Hòa Bình, Tây Bắc, Thượng Lào và Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Sau Chiến thắng Điện Biên Phủ (1954), Quân khu Tây Bắc có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số từng tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu, lập được thành tích trong kháng chiến chống Pháp nhưng chưa được tổ chức giáo dục để kết nạp Đảng. Trong khi đó, địa bàn Quân khu Tây Bắc rộng lớn, việc đến các thôn, bản rất khó khăn vì đường sá vừa xa, vừa xấu, nhiều nơi không có đảng viên. Trước tình hình đó, đồng chí Chu Huy Mân cùng tập thể lãnh đạo tổ chức kế hoạch giáo dục phát triển đảng viên mới từ nguồn đồng bào từng tham gia kháng chiến, xây dựng tổ chức cơ sở Đảng, vừa bảo đảm nguyên tắc xây dựng Đảng nhưng vừa sáng tạo phù hợp thực tiễn. Sau hơn một năm kiên trì triển khai kế hoạch, hầu hết nông thôn Tây Bắc đã có cơ sở Đảng. Mấy năm sau, trong đội ngũ đảng viên người dân tộc thiểu số, có nhiều người trở thành cán bộ chủ chốt cấp huyện. Qua đó, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng tại Quân khu Tây Bắc được nâng lên rõ rệt.

Những cống hiến to lớn với cách mạng Việt Nam

Tháng 8/1945, đồng chí Chu Huy Mân trực tiếp chỉ huy cuộc khởi nghĩa của nhân dân chiếm thành Quảng Nam, chỉ huy lực lượng tự vệ vũ trang hỗ trợ cho các huyện, tham gia lãnh đạo Tổng khởi nghĩa tại tỉnh Quảng Nam giành thắng lợi. Thắng lợi của cuộc khởi nghĩa đã đưa Quảng Nam trở thành một trong những tỉnh khởi nghĩa thành công sớm nhất trong cả nước, góp phần thúc đẩy Cách mạng tháng Tám năm 1945 trên toàn quốc giành thắng lợi hoàn toàn. Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, đồng chí Chu Huy Mân lần lượt đảm nhiệm nhiều cương vị quan trọng của Đảng, Nhà nước và Quân đội. Tài thao lược của đồng chí Chu Huy Mân gắn liền với nhiều chiến công vang dội của quân và dân ta trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược.

Đặc biệt, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đồng chí Chu Huy Mân đã cùng tập thể Khu ủy, Quân khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu 5 lãnh đạo quân và dân ta lần lượt đánh bại các chiến lược, chiến thuật của địch. Suốt thời gian gắn bó với mảnh đất Khu 5 - Tây Nguyên, tài thao lược của đồng chí Chu Huy Mân đã góp phần làm nên nhiều chiến công vang dội, nổi bật như Chiến thắng Ba Gia tiêu diệt chiến đoàn quân ngụy, Chiến thắng lừng lẫy Plâyme - Ia Đrăng, tiêu diệt chiến đoàn thiết giáp ngụy và lần đầu tiên tiêu diệt một tiểu đoàn quân Mỹ, chiến thắng giải phóng Đà Nẵng..., góp phần cùng quân và dân cả nước “Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Miền Nam được giải phóng, đất nước được thống nhất (30/4/1975), đồng chí Chu Huy Mân tiếp tục giữ chức Tư lệnh, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu 5. Tháng 3/1977 đến tháng 12/1986, đồng chí đảm nhiệm chức vụ Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam, Phó Bí thư Ðảng ủy Quân sự Trung ương, Trưởng ban Kiểm tra Ðảng ủy Quân sự Trung ương. Là người phụ trách công tác Đảng, công tác chính trị trong Quân đội, đồng chí Chu Huy Mân đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng QĐND Việt Nam vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Tháng 12/1986, sau khi hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Đảng, Nhà nước giao, về với cuộc sống đời thường, đồng chí Chu Huy Mân vẫn tiếp tục có những đóng góp quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng Đảng và Quân đội.

Với những công lao đóng góp to lớn và đặc biệt xuất sắc, đồng chí Chu Huy Mân được Đảng và Nhà nước phong quân hàm Thiếu tướng (năm 1958), phong vượt cấp từ Thiếu tướng lên Thượng tướng (năm 1974) và phong quân hàm Đại tướng (năm 1980). Ðồng chí Chu Huy Mân được nhân dân tín nhiệm bầu làm đại biểu Quốc hội các khóa II, VI, VII. Đồng chí Chu Huy Mân được tặng thưởng Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng và nhiều phần thưởng cao quý khác của Đảng, Nhà nước.

Nguyễn Văn Toàn