Những chiêu trò lách luật để trục lợi của văn phòng luật sư (Bài 1)

Bài 1: Điểm mặt các sai phạm của văn phòng luật sư

Tình trạng phân lô, bán nền đất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh nói chung, TP.Biên Hòa nói riêng diễn ra khá phổ biến trong thời gian qua. Các giao dịch này đa phần không đủ điều kiện chuyển nhượng nên không thể công chứng, chứng thực hợp đồng theo đúng quy định pháp luật. Từ đây, nhiều VPLS đã nhận làm chứng hợp đồng mua bán đất giấy tay để thu tiền của người dân.

Văn phòng luật sư Hoàng Đình Bảy ở P.Hố Nai (TP.Biên Hòa). Ảnh: A.NHƠN

* Nhiều sai phạm

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Đồng Nai, việc nhiều người dân tìm đến các VPLS nhờ làm chứng cho việc mua bán đất giấy tay có nhiều nguyên nhân. Trong đó, nhận thức pháp luật của một số người dân có những hạn chế nhất định, họ nghĩ rằng luật sư đứng ra làm chứng bằng việc ký tên và đóng dấu đỏ VPLS sẽ giúp hợp đồng mua bán đất của họ có giá trị pháp lý. Bên cạnh đó, một số người dân biết việc mua bán đất giấy tay là không đúng quy định pháp luật và hợp đồng làm chứng của VPLS không có giá trị pháp lý, nhưng họ vẫn đến VPLS nhờ xác nhận cho việc sang nhượng nhằm tạo niềm tin giữa 2 bên mua và bán…

Nắm bắt nhu cầu thực tiễn, nhiều VPLS đã nhận dịch vụ soạn thảo hợp đồng mua bán đất và đứng ra làm chứng để thu tiền của người dân. Mỗi hợp đồng làm chứng sẽ được VPLS thu 500 ngàn đồng (thường bên bán chi trả). Dịch vụ này đã mang lại nguồn thu đáng kể cho một số VPLS.

Một trong những VPLS hoạt động rất mạnh trong việc làm chứng mua bán đất giấy tay là VPLS Hoàng Đình Bảy. Ông Hoàng Đình Bảy là luật sư của Đoàn Luật sư Đồng Nai. Trước đây, ông Bảy có VPLS với tên gọi “VPLS Hoàng Đình Bảy” đặt tại số 14/5, KP.1, P.Tân Biên (TP.Biên Hòa) và được Sở Tư pháp cấp giấy đăng ký hoạt động từ tháng 10-2008. Đến tháng 11-2009, VPLS được cấp lại giấy đăng ký hoạt động do thay đổi địa chỉ sang số 6B/54, KP.9, P.Hố Nai (TP.Biên Hòa).

Ngoài trụ sở chính, ông Hoàng Đình Bảy còn thành lập văn phòng giao dịch tại số 79B đường Bùi Trọng Nghĩa, KP.3, P.Trảng Dài (TP.Biên Hòa) từ ngày 12-2-2013. Ngày 5-10-2018, văn phòng giao dịch được chuyển qua địa chỉ số 457A, quốc lộ 1, xã Đông Hòa (H.Trảng Bom). Đến tháng 11-2022, văn phòng giao dịch thay đổi đến địa chỉ 19/1 ấp Thanh Hóa, xã Hố Nai 3 (H.Trảng Bom) và duy trì hoạt động đến nay.

Trong thời gian qua, VPLS Hoàng Đình Bảy đã nhận làm chứng cho nhiều hợp đồng mua bán đất giấy tay trên địa bàn P.Trảng Dài và các vùng lân cận. Thậm chí, 1 lô đất không đủ điều kiện sang nhượng nhưng văn phòng này đã làm chứng hợp đồng mua bán cho rất nhiều người và mỗi lần như vậy VPLS Hoàng Đình Bảy đã thu của người dân 500 ngàn đồng.

Điều đáng nói là ông Hoàng Đình Bảy đã rút hồ sơ chấm dứt hoạt động văn phòng giao dịch tại địa chỉ 79B đường Bùi Trọng Nghĩa, KP.3, P.Trảng Dài từ năm 2018, nhưng địa điểm này trong thời gian qua còn treo bảng hiệu “Văn phòng giao dịch VPLS Hoàng Đình Bảy” và vẫn nhận các loại giao dịch của người dân để thu tiền.

Đại diện UBND P.Trảng Dài và người dân sinh sống xung quanh cho biết, địa điểm trên vẫn diễn ra các hoạt động dịch vụ bình thường và có nhiều người dân đến liên hệ thực hiện các dịch vụ; trong đó, VPLS Hoàng Đình Bảy có thực hiện việc xác nhận, làm chứng mua bán đất giấy tay tại đây.

Việc VPLS Hoàng Đình Bảy hoạt động không đúng địa chỉ đã vi phạm vào điểm D, Khoản 3, Điều 7 Nghị định số 82/2020/NĐ-CP ngày 15-7-2020 của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp, HTX.

Ngoài làm chứng mua bán đất giấy tay, VPLS Hoàng Đình Bảy trong thời gian qua còn tổ chức thực hiện dịch vụ công chứng bằng cách cho người dân ký tên, điểm chỉ rồi sau đó mang hồ sơ đến văn phòng công chứng để thực hiện công chứng. Việc làm này đã vi phạm pháp luật vì công chứng viên đã không ký trước mặt đương sự sau khi các đương sự ký tên và lăn tay. Tại Khoản 1, Điều 48 Luật Công chứng năm 2014 quy định rõ: người yêu cầu công chứng, người làm chứng, người phiên dịch phải ký vào hợp đồng, giao dịch trước mặt công chứng viên.

* Hoạt động ngày càng tinh vi

Thời gian qua, VPLS Mai Thị Kim Sa cũng hoạt động rất mạnh trong dịch vụ làm chứng hợp đồng mua bán đất giấy tay. Bà Mai Thị Kim Sa là luật sư của Đoàn Luật sư TP.HCM. Ngoài trụ sở chính tại TP.HCM, bà Sa còn mở chi nhánh “VPLS Mai Thị Kim Sa” tại địa chỉ F234 đường Võ Thị Sáu, P.Thống Nhất (TP.Biên Hòa) và được Sở Tư pháp cấp giấy đăng ký hoạt động vào tháng 5-2017. Đến tháng 8-2020, chi nhánh VPLS Mai Thị Kim Sa đã chuyển đến số 386/26 KP.3, đường Bùi Hữu Nghĩa, P.Trảng Dài cho đến nay.

Trong thời gian hoạt động tại Đồng Nai, chi nhánh VPLS Mai Thị Kim Sa đã nhận làm chứng mua bán đất giấy tay cho nhiều người dân trên địa bàn P.Trảng Dài và địa bàn lân cận. Hàng ngày, người dân ra vào địa điểm này để giao dịch khá nhộn nhịp. Ngoài ra, chi nhánh VPLS Mai Thị Kim Sa còn kết nối với văn phòng công chứng để nhận dịch vụ công chứng.

Trong thời gian tiếp cận chi nhánh VPLS Mai Thị Kim Sa, chúng tôi đã gặp người phụ nữ tên Ch. chuyên mua đi, bán lại đất giấy tay để kiếm lời. Bà Ch. cho biết, lúc trước bà thường thực hiện giao dịch mua bán đất giấy tay tại VPLS Hoàng Đình Bảy. Đây là lần đầu tiên bà đến VPLS Mai Thị Kim Sa vì giao dịch mua bán đất lần này có liên quan đến một người quen bà Mai Thị Kim Sa nên giới thiệu đến đây làm thủ tục giao dịch cho thuận tiện.

Trả lời thắc mắc của chúng tôi: “Sao không đến văn phòng công chứng để làm vì pháp luật cho phép văn phòng công chứng được công chứng hợp đồng mua bán đất”, bà Ch. cho biết, đất không đủ điều kiện sang nhượng nên không thể đến văn phòng công chứng làm được. Khi chúng tôi nói việc luật sư làm chứng hợp đồng mua bán đất giấy tay không có giá trị pháp lý thì bà bắt đầu nghi ngại, dè chừng rồi bỏ đi.

Điều đáng nói là chi nhánh VPLS Mai Thị Kim Sa hoạt động không đúng địa chỉ đã đăng ký với cơ quan nhà nước. Cụ thể, chúng tôi đã dành nhiều ngày tìm đến chi nhánh VPLS Mai Thị Kim Sa tại địa chỉ số 386/26 KP.3, đường Bùi Hữu Nghĩa, P.Trảng Dài (nơi được Sở Tư pháp cấp giấy phép hoạt động) thì nơi đây vẫn treo bảng VPLS, nhưng thường xuyên đóng cửa.

Những người dân sinh sống xung quanh cho biết, thời gian đầu, nhiều người dân có đến chi nhánh VPLS Mai Thị Kim Sa để giao dịch nhưng sau đó số lượng giảm dần và hiện nay văn phòng thường xuyên đóng cửa. Mọi hoạt động giao dịch đều diễn ra tại nhà riêng của bà Mai Thị Kim Sa cách đó khoảng 100m.

Để cho thông tin chắc chắn, chúng tôi đóng vai người dân cần VPLS Mai Thị Kim Sa soạn thảo, xác nhận hợp đồng mua bán đất giấy tay và gọi đến số điện thoại 0948 828… Lúc này, một phụ nữ nghe máy và cho biết, hiện chi nhánh VPLS Mai Thị Kim Sa (số 386/26 KP.3, đường Bùi Hữu Nghĩa, P.Trảng Dài) tạm ngưng hoạt động và địa điểm mới của văn phòng nằm cách trụ sở Công an P.Trảng Dài vài trăm mét. Qua sự hướng dẫn của người phụ nữ này, chúng tôi biết địa chỉ mà chi nhánh VPLS Mai Thị Kim Sa đang hoạt động chính là nhà riêng của bà Sa (số 44, Bùi Trọng Nghĩa, KP.3, P.Trảng Dài).

Đại diện UBND P.Trảng Dài xác nhận, nhà riêng của bà Mai Thị Kim Sa đã trở thành địa điểm thực hiện tư vấn pháp lý, soạn thảo các hợp đồng giao dịch trong suốt thời gian dài, trong khi địa chỉ này chưa được cơ quan quản lý nhà nước cấp giấy phép hoạt động.

Thời gian qua, cơ quan chức năng đã nắm và có ý kiến chỉ đạo nhằm chấn chỉnh một số tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh đối với việc cung cấp dịch vụ làm chứng cho thỏa thuận mua bán đất đai có thu tiền thù lao hoặc phí dịch vụ. Tuy nhiên, tình trạng một vài tổ chức hành nghề luật sư vẫn để xảy ra sai phạm trong quá trình hành nghề. Đặc biệt là các VPLS vẫn còn thực hiện làm chứng cho các hợp đồng mua bán đất giấy tay và hoạt động ngày càng tinh vi khiến cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn trong công tác thanh, kiểm tra, xử lý.

An Nhơn

Bài 2: Hậu quả khôn lường từ việc mua bán đất giấy tay