Những bí ẩn và phức tạp trong điều tra vụ rơi máy bay chở Prigozhin
Cuộc điều tra về vụ rơi máy bay được cho là chở lãnh đạo hãng Wagner, Prigozhin, và một số thành viên của công ty này vẫn đang khẩn trương diễn ra. Hiện tồn tại nhiều bí ẩn và phức tạp quanh sự việc này.
Nga đã bày tỏ quyết tâm điều tra đến cùng vụ rơi máy bay ở Tver với nhiều bí ẩn và phức tạp. Việc kiểm tra ADN vẫn diễn ra nhằm nhận diện các thành viên hãng quân sự tư nhân Wagner (Nga) được cho là đã tử vong trong vụ rơi máy bay. Trong khi đó, điện Kremlin bác bỏ tuyên bố của phương Tây cho rằng họ phải chịu trách nhiệm về tai nạn hàng không này.
Hiện trường vụ rơi máy bay chở ông chủ Wagner, tại tỉnh Tver (Nga) ngày 23/8/2023. Ảnh: Ostorozhno Novosti.
Lời chia buồn dành cho nạn nhân
Giới chức cấp cao của Nga đã chia buồn về khả năng Evgeny Prigozhin, doanh nhân sáng lập hãng quân sự tư nhân Wagner, đã qua đời. Còn các nhà điều tra vẫn chưa chính thức xác nhận ông Prigozhin tử vong trong vụ rơi máy bay cá nhân của ông vào hôm 23/8. Tuy nhiên, hôm 24/8 khi bình luận về vụ tai nạn máy bay, Tổng thống Nga Putin có dùng "thời quá khứ" để đề cập Prigozhin.
Ông Putin nhấn mạnh rằng công ty Wagner làm được nhiều điều tốt cho nước Nga. Nhà lãnh đạo cũng có đưa ra những lời khen đối với Prigozhin. Theo vị tổng thống Nga, Prigozhin là "một con người có đường đời phức tạp", "đã mắc những lỗi lầm nghiêm trọng" nhưng cũng "tạo ra những kết quả" cho bản thân cũng như sự nghiệp chung.
Ramzan Kadyrov - Người đứng đầu Công hòa Chechnya ở miền Bắc Nga, nhấn mạnh tình bạn trong quá khứ giữa ông và Prigozhin. Ông Kadyrov nói, những thành tựu của Prigozhin là "không thể phủ nhận".
Tuy nhiên, ông Kadyrov cũng nhận xét: "Thời gian gần đây, ông ấy hoặc không thấy hoặc từ chối nhìn thấy bức tranh rộng lớn hơn... Tôi đã hối thúc ông ấy từ bỏ tham vọng cá nhân nhưng Prigozhin tìm cách có được thứ ông ấy muốn".
Nghị sĩ Leonid Slutsky - thủ lĩnh đảng dân tộc cánh hữu Dân chủ Tự do của Nga, nói rằng mặc dù thi thoảng giữa ông và Prigozhin có sự đối lập về quan điểm, nhưng cả Prigozhin và hãng Wagner "đã làm được nhiều việc để đạt được các mục tiêu của chiến dịch quân sự đặc biệt".
Ông chủ hãng quân sự tư nhân Wagner Prigozhin. Ảnh: Sputnik.
Vụ rơi máy bay
Chiếc máy bay Embraer 135BJ Legacy 600 rơi ở tỉnh Tver khi đang bay từ Moscow tới Saint Petersburg vào hôm 23/8. Toàn bộ 10 người trên khoang máy bay đã thiệt mạng.
Theo các thông báo, có vẻ máy bay chở theo Prigozhin và một số người thân cận nhất với ông trong hãng Wagner, bao gồm cả Dmitry Utkin.
Một số mảnh vỡ của máy bay được tìm thấy cách điểm rơi chính tới vài kilomet, cho thấy máy bay có thể đã phát nổ ở trên cao.
Hoạt động điều tra
Tổng thống Putin cam kết giới chức Nga sẽ đi đến tận cùng để xác định những gì đã xảy ra với máy bay thương mại của Prigozhin. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng những bước đi cần thiết, như xét nghiệm ADN, sẽ mất thời gian.
Theo hãng truyền thông RBK, việc điều tra được giao phó cho Ivan Sibula - một điều tra viên cao cấp trước đó đã chỉ đạo các cuộc điều tra đối với nhiều tai nạn hàng không được dư luận chú ý nhiều ở Nga.
Đội ngũ của Ivan Sibula đã tham gia điều tra vụ rơi một máy bay phản lực tư nhân vào năm 2014 tại sân bay Vnukovo ở Moscow, khiến Christoph de Margerie - Tổng giám đốc hãng dầu lửa Total của Pháp tử nạn. Ông Sibula cũng điều tra vụ hạ cánh khẩn của chuyến bay Aeroflot 1492 vào năm 2019 với hậu quả là 41 người thiệt mạng.
Ủy ban Điều tra Nga đang xem xét vụ tai nạn hàng không ở Tver theo hướng vi phạm an toàn bay gây chết người - đây được coi là tội hình sự ở Nga.
Khu vực quanh điểm rơi máy bay của Prigozhin đã được cơ quan thực thi pháp luật khoanh vùng.
Các nhà báo đưa tin về hoạt động cứu hộ cho hay, việc tìm kiếm bằng chứng phục vụ điều tra vẫn tiếp tục cả ngày lẫn đêm.
Ai đứng sau vụ rơi máy bay?
Giới chức Nga chưa xác nhận có mưu đồ nào đằng sau tai nạn này nhưng hiện có nhiều đồn đoán về sự kiện này từ cả bên trong và ngoài nước Nga.
Giới chỉ trích chính phủ thì lập tức tố Moscow đã sát hại Prigozhin để trả thù cho việc ông này từng chỉ đạo cuộc binh biến ngắn cách đây 2 tháng. Tổng thống Putin đã tố cáo cuộc hành quân của Wagner về Moscow (trong đó một số quân nhân Nga đã bị sát hại), gọi đó là nhát đâm sau lưng đất nước.
Khi được khỏi về việc Prigozhin được cho là đã chết, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói với các nhà báo rằng "không có nhiều thứ ở Nga mà ông Putin không đứng đằng sau". Nhưng ông Biden cũng thừa nhận rằng ông không biết một cách chắc chắn điều gì đã xảy ra.
Lầu Năm Góc bác bỏ các tuyên bố ban đầu của truyền thông cho rằng một tên lửa phòng không có thể đã bắn hạ chiếc máy bay xấu số. Bộ Quốc phòng Mỹ đánh giá thuyết này là "không chính xác", theo phát ngôn viên Patrick Ryder. Mặc dù vậy, ông Ryder cho biết, quân đội Mỹ vẫn tin rằng có khả năng Prigozhin đã qua đời trong vụ rơi máy bay.
Phát ngôn viên điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 25/8 nói rằng các nỗ lực của phương Tây nhằm đổ tội cho chính phủ Nga là "những lời dối trá tuyệt đối" và không dựa trên bất cứ sự thật nào.
Một số nguồn tin do truyền thông Nga dẫn lại gợi ý rằng chiếc máy bay có thể đã bị một quả bom gài lên phá hủy trong không trung. Một số ám chỉ rằng phi công riêng của Prigozhin đã không có mặt trên máy bay (hiện mất tích) và có thể là thủ phạm.
Ông chủ hãng Wagner vào năm 2022 đã được thưởng huân chương cao nhất của nhà nước Nga để ghi nhận vai trò của ông trong "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga tại Ukraine.
Cuộc nổi loạn do Prigozhin phát động vào tháng 6/2023 đã bị vô hiệu hóa bằng một thỏa thuận do Belarus làm trung gian, theo đó ông và các chiến binh trung thành của mình được phép rời khỏi Nga an toàn.
Ngay trước khi xảy ra vụ rơi máy bay, Prigozhin tuyên bố ông có ý định tập trung vào hoạt động ở châu Phi, nơi hãng Wagner có sự hiện diện mạnh mẽ.
