Nhiều phụ nữ Trung Quốc chọn lối sống độc thân khi nền kinh tế trì trệ

Chai Wanrou, nhà sáng tạo nội dung làm việc tự do ở thành Tây An, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, xác định sẽ không kết hôn và sinh con. Ảnh: Reuters

Ngần ngại kết hôn vì bất an về tài chính và sự bình đẳng

Chai Wanrou, nhà sáng tạo nội dung làm việc tự do ở thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây (Trung Quốc), nghĩ rằng cuộc sống hôn nhân không mang lại bình đẳng cho phụ nữ. Giống như nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc, cô là một phần của phong trào tôn thờ chủ nghĩa độc thân, định hướng cuộc đời “không chồng, không con”.

“Bất kể là người cực kỳ thành công hay bình thường, phụ nữ vẫn là phải hy sinh nhiều nhất cho công việc nhà. Nhiều người kết hôn ở thế hệ trước, đặc biệt là phụ nữ, đã hy sinh bản thân và sự nghiệp mà không có được cuộc sống hạnh phúc. Ngày nay, có một cuộc sống tốt cho bản thân cũng đã đủ khó khăn rồi”, Wanrou, một nhà hoạt động nữ quyền 28 tuổi, chia sẻ.

Quan điểm của những phụ nữ như Wanrou đang cản trở những nỗ lực của giới chức trách nhằm tăng tỷ lệ sinh trong bối cảnh dân số ngày càng già hóa. Dân số Trung Quốc đã giảm năm thứ hai liên tiếp và số ca sinh mới đạt mức thấp lịch sử.

Năm ngoái, trong cuộc gặp gỡ ban lãnh đạo mới của Hội Liên hiệp phụ nữ Trung Quốc, Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh sự cần thiết phải “nuôi dưỡng một nền văn hóa mới về hôn nhân và sinh con”.

Trong báo cáo công tác của chính phủ trình bày tại phiên khai mạc kỳ họp thường niên của Quốc hội Trung Quốc hôm 5-3, Thủ tướng Lý Cường cũng cam kết “làm việc hướng tới một xã hội thân thiện với việc sinh con” và tăng cường các dịch vụ chăm sóc trẻ em.

Chính phủ Trung Quốc xem gia đình hạt nhân (bố mẹ và con cái sống chung trong một căn nhà) là nền tảng của sự ổn định xã hội. Nhưng ngày càng nhiều phụ nữ có học thức ủng hộ chủ nghĩa độc thân khi họ đối mặt với tình trạng bất an tài chính chưa từng có trong bối cảnh thanh niên thất nghiệp kỷ lục và nền kinh tế trì trệ.

Theo dữ liệu chính thức, dân số độc thân trên 15 tuổi của Trung Quốc đạt mức cao kỷ lục 239 triệu người vào năm 2021. Sau khi chạm mức thấp lịch sử vào năm 2022, số lượng đăng ký kết hôn ở Trung Quốc tăng nhẹ vào năm ngoái. Một cuộc khảo sát của Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc vào năm 2021 với khoảng 2.900 thanh niên thành thị chưa kết hôn cho thấy 44% phụ nữ không có ý định lập gia đình.

Tuy nhiên, hôn nhân vẫn được coi là cột mốc quan trọng của những người trưởng thành ở Trung Quốc, với tỷ lệ người trưởng thành chưa bao giờ kết hôn vẫn ở mức thấp.

Nhưng dữ liệu cho thấy, nhiều người Trung Quốc đang trì hoãn cuộc sống hôn nhân, với độ tuổi trung bình kết hôn lần đầu tăng lên 28,67 vào năm 2020 từ mức 24,89 vào năm 2010, theo dữ liệu điều tra dân số. Tại Thượng Hải, độ tuổi trung bình kết hôn lần đầu là 30,6 đối với nam và 29,2 đối với nữ vào năm ngoái.

“Hoạt động nữ quyền về cơ bản là không được phép (ở Trung Quốc), nhưng việc từ chối kết hôn và sinh con có thể được xem là hình thức phản kháng của phụ nữ đối với chế độ phụ hệ”, Lü Pin, một nhà hoạt động nữ quyền Trung Quốc, nói.

Muốn khẳng định quyền lợi và địa vị trong xã hội

Sau nhiều thập niên cải thiện trình độ học vấn và tăng tham gia lực lượng lao động, phụ nữ Trung Quốc ngày có có tiếng nói độc lập hơn trong vấn đề hôn nhân.

Lối sống độc thân đang dần trở nên phổ biến hơn ở Trung Quốc. Các cộng đồng trực tuyến gồm hầu hết là phụ nữ độc thân đang nở rộ. Những bài đăng có hashtag “không kết hôn, không sinh con” của những phụ nữ có ảnh hưởng ở độ tuổi 30 hoặc 40 trên mạng xã hội Tiểu Hồng Thư (Xiaohongshu) thường nhận được hàng nghìn lượt thích.

Trên Douban, một nền tảng truyền thông xã hội khác của Trung Quốc, một diễn đàn phản đối hôn nhân có 9.200 thành viên. Một diễn đàn khác dành riêng cho những người ủng hộ chủ nghĩa độc thân có 3.600 thành viên.

Liao Yueyi, một sinh viên mới tốt nghiệp nhưng chưa tìm được việc làm ở thành phố Nam Ninh, gần đây tuyên bố với mẹ cô rằng cô sẽ không lấy chồng vì quá sợ hãi với việc có con.

“Không kết hôn hay không sinh con là quyết định mà tôi đưa ra sau khi cân nhắc kỹ lưỡng. Tôi không nợ ai một lời xin lỗi và bố mẹ tôi đã chấp nhận điều đó”, cô chia sẻ.

Thay vào đó, cô quyết định làm vừa đủ để trang trải cho cuộc sống, và tiết kiệm tiền cho những chuyến du lịch trong tương lai. “Tôi nghĩ hẹn hò hay sống thử đều ổn, nhưng con cái là một khoản đầu tư tài sản khổng lồ với lợi nhuận tối thiểu”, cô nói và cho biết thêm cô đã thảo luận về việc thuê nhà sống chung với một số bạn nữ khi họ nghỉ hưu.

Nhiều phụ nữ Trung Quốc lo ngại về tư tưởng gia trưởng vẫn còn ăn sâu trong xã hội, vì vậy, quyết định sống độc thân và không sinh con. Họ cho rằng rất khó tìm được một người đàn ông coi trọng quyền tự chủ của họ và chia sẻ công bằng công việc gia đình.

“Ở Trung Quốc, có sự dư thừa số lượng phụ nữ có trình độ học vấn cao”, Xiaoling Shu, giáo sư xã hội học của Đại học California ở Davis, nói. Theo dữ liệu chính thức, chính sách một con kéo dài nhiều thập niên ở Trung Quốc khiến số lượng nam giới nhiều hơn nữ giới 32,3 triệu người vào năm 2022.

Xiaoling Shu cho rằng, phụ nữ có trình độ đại học ở Trung Quốc có niềm tin mạnh mẽ hơn về quyền lợi và địa vị của họ trong xã hội. Một số nhà phân tích tin rằng số người độc thân suốt đời ở Trung Quốc sẽ không tăng theo cấp số nhân trong tương lai. Nhưng họ xem việc trì hoãn hôn nhân và tỷ lệ sinh giảm có thể đe dọa các mục tiêu nhân khẩu học của Trung Quốc.

“Về lâu dài, sự nhiệt tình của phụ nữ đối với hôn nhân và sinh con sẽ chỉ tiếp tục giảm. Tôi tin rằng đây là cuộc khủng hoảng dài hạn quan trọng nhất mà Trung Quốc sẽ phải đối mặt”, Lü Pin nói.

Theo Reuters

Khánh Lan