Nhận biết và phòng ngừa dịch cúm gia cầm

Tiêu độc, khử trùng khu vực chăn nuôi vịt

Trên địa bàn tỉnh năm 2023 và từ đầu năm 2024 đến nay chưa xảy ra DCGC. Tuy nhiên, theo nhận định, nguy cơ các chủng vi rút DCGC thể độc lực cao và các loại dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác có thể xuất hiện, lây lan trên diện rộng rất cao.

Đánh giá của cơ quan thú y tỉnh cho thấy, hiện nay tại các trang trại, gia trại chăn nuôi gia cầm đang khống chế hiệu quả các loại dịch bệnh, đặc biệt là DCGC. Điều lo ngại hiện nay là tình trạng chăn nuôi nhỏ lẻ, thiếu kiểm soát, người dân chủ quan trong phòng ngừa dịch bệnh khiến DCGC có thể tái phát bất cứ lúc nào.

Đáng lưu ý, quá trình nhập lậu gia cầm, sản phẩm gia cầm, vận chuyển, buôn bán, tiêu thụ gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu đang diễn biến phức tạp tại nhiều tỉnh, thành khiến nguy cơ tái bùng phát DCGC càng cao. Các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương trên địa bàn tỉnh đang tích cực, chủ động kiểm soát, giám sát và ngăn chặn tình trạng nhập lậu gia cầm, sản phẩm gia cầm vào địa bàn tỉnh.

Theo số liệu của các cơ quan quản lý chuyên ngành thú y, trong năm 2023, cả nước đã xuất hiện 20 ổ DCGC (A/H5N1) tại 17 huyện của 11 tỉnh, thành phố với số gia cầm mắc bệnh, chết và tiêu hủy gần 37 ngàn con. Các tháng đầu năm 2024 đã xảy ra các ổ dịch cúm A/H5N1 tại các tỉnh Bắc Ninh, Ninh Bình, Tiền Giang và Long An với số gia cầm mắc bệnh, chết và tiêu hủy bắt buộc trên 6.600 con.

Tiêm vắc -xin cho gia cầm

Tiến sĩ Nguyễn Văn Hưng, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh cho rằng, trước hết, cán bộ thú y, người dân, các hộ chăn nuôi phải hiểu rõ nguyên nhân gây DCGC là do virus gây ra. Tất cả các loại gà, vịt, ngỗng, chim cút và các loại chim hoang dại đều có nguy cơ bị nhiễm DCGD. Bệnh lây nhiễm trực tiếp giữa gia cầm bệnh và gia cầm khỏe trong đàn qua thức ăn, nước uống, hít thở. Bệnh có thể lây truyền qua trứng từ những đàn bố mẹ bị nhiễm bệnh, qua dụng cụ, người chăn nuôi...

Các hộ chăn nuôi và cả người tiêu dùng phải biết rõ các triệu chứng, bệnh tích của DCGC. Sau khi nhiễm bệnh tốc độ lây lan rất nhanh và từ khi xuất hiện triệu chứng đến thời điểm chết cũng rất nhanh với tỷ lệ chết cao (50-100%). Với thể bệnh quá cấp, gia cầm chết nhanh, đột ngột.

Trên gà có biểu hiện sốt cao từ 40oC trở lên, xù lông, ủ rũ, bỏ ăn, giảm đẻ; đầu, mặt sưng, phù quanh mắt, mào, xuất huyết. Mắt gà thường bị viêm kết mạc và có thể xuất huyết, xuất huyết ở giữa vùng bàn chân và khuỷu chân, có triệu chứng hô hấp, miệng chảy nhiều dãi; có triệu chứng thần kinh, nghẹo cổ, sã cánh, phân xanh, phân trắng. Với vịt, ngỗng chủ yếu bị các triệu chứng thần kinh, vẹo cổ, mất cân bằng, run rẩy, mệt mỏi.

Bệnh tích trên gia cầm đáng chú ý là xuất huyết tràn lan ở các bề mặt niêm mạc, màng thanh dịch và mỡ bụng; xuất huyết tụy, màng ngoài bao tim, cơ ngực, chân; xuất huyết dạ dày và dạ dày tuyến, ruột, manh tràng, phù thũng dưới da vùng đầu, cổ, ngực. Miệng chứa nhiều dịch, khí quản xuất hiện nhiều dịch nhầy, gà đẻ xuất huyết ở buồng trứng. Vịt mắc bệnh có bệnh tích xuất huyết đường ruột, dạ dày và dạ dày tuyến; xuất huyết bề mặt tụy, khí quản, viêm túi khí, sung huyết hoặc xuất huyết điểm ở não…

Các biện pháp phòng ngừa DCGC được Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh khuyến cáo, trước hết trong quá trình chăn nuôi phải chọn mua gia cầm ở những cơ sở giống tốt, đảm bảo nguồn gốc rõ ràng, khỏe mạnh. Đối với gia cầm nhập từ các tỉnh phải được kiểm dịch và có giấy chứng nhận kiểm dịch. Gia cầm mới mua về phải nhốt riêng, cách xa đàn gia cầm đang nuôi trong vòng 10 ngày để theo dõi và khi thấy gia cầm hoàn toàn khỏe mạnh, không có biểu hiện gì khác thường thì mới thả chung vào cùng đàn gia cầm của gia đình.

Người chăn nuôi phải tổ chức vệ sinh, tiêu độc chuồng trại, khu vực xung quanh, chất độn chuồng, dụng cụ chăn nuôi trước khi đưa gia cầm vào nuôi. Định kỳ phun thuốc sát trùng trong và xung quanh chuồng nuôi theo quy định. Chuồng nuôi gia cầm phải đảm bảo thoáng mát, có ánh nắng trực tiếp chiếu vào, có hố khử trùng trước khu vực chăn nuôi, chất độn chuồng phải khô, sạch không ẩm mốc, bảo đảm đủ diện tích chuồng nuôi, thường xuyên thay độn chuồng. Sau khi thu gom chất thải nên xử lý bằng phương pháp nhiệt sinh học. Không để các phương tiện đi lại, phương tiện vận chuyển (xe máy, xe đạp, xe cút kít…) cạnh chuồng nuôi.

Người chăn nuôi cần vệ sinh máng ăn, máng uống sạch sẽ, nước uống đảm bảo trong sạch, thức ăn cho gia cầm phải đảm bảo chất lượng. Quá trình nuôi phải hạn chế người và động vật ra vào khu chăn nuôi, dùng lưới ngăn không cho gia cầm tiếp xúc với chim hoang dã. Chủ động dùng vắc- xin tiêm phòng cho toàn đàn gia cầm theo quy định với liều lượng 0,5ml/con.

Trường hợp có dịch, phải báo ngay với chính quyền địa phương, cơ quan chuyên ngành về thú y và thực hiện đầy đủ các quy định hiện hành về phòng, chống dịch. Theo đó, phải xử lý tiêu hủy gia cầm và thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh; tổ chức điều tra xác định nguyên nhân, nguồn lây nhiễm để xử lý kịp thời, hiệu quả, không để dịch bệnh lây lan diện rộng. Đồng thời, tổ chức tiêm phòng bao vây ổ dịch, tiêm cho toàn bộ đàn gia cầm tại thôn, xóm và trên địa bàn toàn xã, thị trấn.

Bài, ảnh: Quốc Sửu