Người họa sĩ hơn 40 năm theo đuổi dòng tranh mang đậm dấu ấn đất Mỏ

Từ anh công nhân ngành than đến người họa sĩ đa tài

Họa sĩ Nguyễn Hiệp đang kiểm tra lớp than và điệp trên tác phẩm của mình

Trong không gian ấm cúng của căn nhà nhỏ nằm cuối ngõ 18 Cao Thắng (TP Hạ Long), chúng tôi được nghe họa sĩ Nguyễn Hiệp kể về chặng hành trình tìm đến và chinh phục nghệ thuật của mình.

“Năm 1972, tôi bắt đầu vào làm công nhân than, thế nhưng bằng một cái duyên tình cờ, tôi gặp họa sĩ Lê Chuyền và từng bước tìm hiểu, học hỏi và bắt tay vẽ những nét đầu tiên. Trong quá trình vẽ, tôi chợt nảy ra ý tưởng sử dụng chính chất liệu sẵn có của quê hương mình để đưa vào trong tranh, tạo nên dòng tranh mang đậm dấu ấn của đất Mỏ”, họa sĩ Nguyễn Hiệp tâm sự.

Khi ánh sáng chiếu vào, bức tranh nổi bật lên sắc màu từ than đá và ánh xà cừ của vỏ điệp.

Chất liệu mà họa sĩ Nguyễn Hiệp sử dụng là than đá và vỏ con điềm điệp để tạo nên 2 màu sắc trắng đen cho bức tranh. Lý giải lý do sử dụng chất liệu này, vị họa sĩ bộc bạch: “Than đá được xem là thứ vàng đen của Tổ quốc, còn vỏ con điềm điệp lại lấp lánh sắc màu, tượng trưng cho sự trù phú, rực rỡ của vùng vịnh biển di sản. Khi kết hợp lại sẽ tạo nên một bức tranh mang đậm dấu ấn của đất và người Quảng Ninh”.

Than đá và vỏ con điềm điệp sẽ được giã nhỏ với kích thước tùy theo từng vị trí trên tranh.

Nghĩ là làm, họa sĩ Nguyễn Hiệp bắt tay vào công đoạn nghiên cứu, thử nghiệm 2 chất liệu này lên trên chính những bức tranh của mình. Phần than được lựa chọn phải là loại than đá, có độ bóng cứng, còn về phần vỏ điềm điệp phải xử lý thật sạch. Tất cả vật liệu được đem đi giã nhỏ, tuy nhiên theo từng vị trí lại cần những kích cỡ khác nhau, đòi hỏi người nghệ sĩ phải mất nhiều thời gian trong việc xử lý.

Bức tranh sau khi được vẽ phác thảo bằng chì, lên màu, đổ màu ướt sẽ đến bước phủ bột điệp và bột than. Tiếp đó, người họa sĩ sẽ trải tấm báo lên trên bức tranh, dùng chai thủy tinh lăn đều để than và điệp bám chắc lên bức tranh. Công đoạn phủ than và điệp sẽ mất từ 4 đến 5 lần, sau đó phết một lớp sơn trong vừa để tạo độ bóng, độ sáng, vừa giữ bức tranh bền đẹp. Để làm ra mỗi tác phẩm, họa sĩ Nguyễn Hiệp phải mất từ 1 đến 3 tháng.

Bức ảnh lưu giữ kỷ niệm đáng nhớ trong sự nghiệp của họa sĩ Nguyễn Hiệp khi cùng ngành Than trao tặng Bảo tàng Hồ Chí Minh bức chân dung Bác Hồ làm từ than điệp.

Nhớ lại về kỷ niệm đáng nhớ nhất của mình trong hành trình làm tranh than điệp, họa sĩ Nguyễn Hiệp kể lại: “Năm 1991, tôi cùng cán bộ ngành Than trao tặng Bảo tàng Hồ Chí Minh một bức tranh chân dung Bác Hồ làm bằng chính chất liệu than điệp. Tác phẩm này được tôi làm liên tục trong 3 tháng trời. Bức tranh mang đậm dấu ấn, niềm tự hào của đất và người Quảng Ninh, thể hiện tấm lòng kính yêu và sự thành kính đối với vị lãnh tụ vĩ đại của Việt Nam”.

Lưu giữ dòng tranh mang đậm dấu ấn đất Mỏ

Những tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Hiệp lấy cảm hứng từ vẻ đẹp của người thiếu nữ vùng Than.

Trong suốt hơn 40 năm theo đuổi dòng tranh than điệp, đề tài mà họa sĩ Nguyễn Hiệp tâm đắc nhất chính là về vẻ đẹp của người thiếu nữ vùng Than. Hình ảnh người phụ nữ hiện lên với những đường nét quyến rũ, gắn với hình ảnh miền di sản Hạ Long đã mang cái nhìn vô cùng mới mẻ, độc đáo.

Vừa tỉ mẩn chỉnh sửa lại một số chi tiết, người họa sĩ vừa giới thiệu cho chúng tôi về bức tranh tâm đắc của mình: “Đây là bức tranh tôi lấy cảm hứng về hình tượng nàng tiên cá, ở đây tôi lồng ghép hình ảnh mây nước Hạ Long để tôn lên vẻ đẹp huyền ảo, thơ mộng. Nhìn từ xa, khi ánh sáng phản chiếu, bức tranh sẽ lấp lánh sắc màu xà cừ trắng và màu đen óng ánh của than đá”.

Bức tranh than điệp được lấy cảm hứng về hình tượng nàng tiên cá cùng hình ảnh mây nước Hạ Long.

Dưới bàn tay tài hoa của người nghệ sĩ, những bức tranh hiện lên vô cùng sống động, “có hồn, có tình” và phảng phất chút hương, chút gió mặn mòi của vùng vịnh Hạ Long.

Không chỉ tập trung vào những bức tranh về hình mẫu người phụ nữ, họa sĩ Nguyễn Hiệp hiện đang lên kế hoạch thực hiện một bức tranh than điệp về vùng vịnh Hạ Long những ngày xưa cũ với những ngọn núi trùng điệp, những cánh buồm bồng bềnh hay những nếp nhà yên ả…

Giờ đây, khi đã ở độ tuổi xế chiều, họa sĩ Nguyễn Hiệp vẫn ngày ngày miệt mài vẽ tranh và ấp ủ nhiều dự định với dòng tranh đặc biệt này. Trong tương lai, họa sĩ Nguyễn Hiệp hy vọng rằng sẽ giữ gìn, lan tỏa và phát triển được dòng tranh than điệp để trở thành một sản phẩm du lịch mang đậm những dấu ấn của địa phương.

Thanh Phương