Người dành trọn tình yêu với văn hóa Jrai

Làng Chúet 2 từ lâu được biết đến là ngôi làng thực hiện tốt nhiệm vụ giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc tại Pleiku. Thành quả đó không thể không kể đến những đóng góp to lớn của già Ak. Ông nổi tiếng là một nghệ nhân tâm huyết và cần mẫn truyền dạy cho con cháu và thế hệ trẻ trong làng tình yêu và mong muốn giữ gìn văn hóa truyền thống của người Jrai.

Ngay từ nhỏ, ông Ak đã được những người lớn tuổi trong làng dạy cách đánh chiêng, đan lát, tạc tượng. Đến năm 20 tuổi, ông đã có thể đánh thành thục các bài chiêng và tham gia vào đội cồng chiêng của làng để biểu diễn vào các dịp lễ hội. Ngoài ra, với năng khiếu của mình, ông Ak cũng đã học có thể chế tác, biểu diễn các loại nhạc cụ truyền thống như: đàn goong, t’rưng và có tay nghề đan lát rất khéo.

Ngoài đánh cồng chiêng giỏi, ông Ak còn là nghệ nhân đan lát rất khéo. Ảnh: Mai Ka

“Văn hóa cồng chiêng, đan lát, chế tác nhạc cụ… là nét đẹp từ lâu đời của người Jrai. Tôi tự hào và luôn cố gắng góp sức gìn giữ để chúng không bị mai một. Thế nhưng, lớp trẻ hiện nay chưa nhận thức đầy đủ về giá trị văn hóa này, những người già trong làng cần phải “tiếp lửa” cho họ"-già Ak tâm sự. Chính suy nghĩ này đã thôi thúc ông phải cố gắng hơn, truyền dạy nhiều hơn, mong sao sẽ có nhiều thanh thiếu nhi trong làng học và tìm hiểu về văn hóa cồng chiêng, về các nhạc cụ dân tộc.

Năm 2018, Đoàn thanh niên phường Thắng Lợi đã tập hợp các đoàn viên, thanh niên trong làng Chúet 2 để thành lập đội cồng chiêng. Già Ak mừng rỡ và tự nguyện tham gia truyền dạy. Từ đó, già luôn đồng hành và tập cho lũ con trai đánh chiêng, con gái múa xoang, hơn thế nữa còn dạy cả cách chơi các loại nhạc cụ dân tộc. Đôi lúc các bạn trẻ thực hành còn ngượng nghịu nhưng già Ak vẫn luôn nhiệt tình giảng dạy tỉ mỉ, ân cần… Chính tình yêu văn hóa truyền thống của già đã giúp lớp trẻ dần cảm mến và ngày càng hăng say tập luyện hơn.

Các bạn trẻ của làng Chúet 2 (phường Thắng Lợi, TP. Pleiku) biểu diễn nhạc cụ truyền thống. Ảnh: Mai Ka

Nhờ có già Ak "truyền lửa”, đội cồng chiêng ngày càng thu hút thêm nhiều bạn trẻ tham gia. Đội cồng chiêng thanh-thiếu nhi làng Chúet 2 trở thành điểm sáng trong các lễ hội, các chương trình biểu diễn văn hóa của phường Thắng Lợi nói riêng và TP. Pleiku nói chung.

Em H’Lanh (12 tuổi, làng Chúet 2) chia sẻ: “Chúng em rất yêu quý già Ak, vì thế luôn bảo ban nhau tập luyện hăng say. Ai cũng tự hào vì bản thân đã góp phần gìn giữ và lan tỏa nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc mình”. Còn bạn trẻ Siu Luk thì cho rằng: “Chính già Ak đã tiếp cho chúng tôi tình yêu với văn hóa truyền thống. Chúng tôi cảm thấy mình cần có trách nhiệm gìn giữ và phát huy giá trị tốt đẹp ấy”.

Theo già Ak, để lan tỏa tình yêu văn hóa truyền thống, phải bắt đầu từ con cháu trong nhà mình. Vì thế, già luôn tìm cách để đám con cháu của mình tiếp cận và dần dần nuôi dưỡng niềm yêu thích đối với các loại hình văn hóa truyền thống của dân tộc. Nhờ đó, hầu hết con cháu của già giờ đây cũng bắt đầu nối nghiệp ông, cha mình và biết đánh chiêng, múa xoang, đan lát, chế tác nhạc cụ…

Em Ksor Đội (14 tuổi) là cháu của già Ak. Ngay từ nhỏ, ngày ngày em được chứng kiến tài nghệ của ông mình và mong muốn được ông truyền dạy. Đội bày tỏ: “Em được ông truyền dạy cồng chiêng từ năm lớp 2. Giờ em đã đánh thành thạo nhiều bài chiêng và được đi biểu diễn nhiều nơi. Em cũng sẽ học đan lát và chế tác để giỏi như ông của mình”.

Già Ak luôn đau đáu việc truyền dạy chế tác rối gỗ cho lớp trẻ trong làng. Ảnh: Mai Ka

Già Ak cũng là người duy nhất ở làng biết chế tác rối gỗ. Từ xa xưa, rối gỗ đã gắn liền với lễ hội của người Jrai. Rối gỗ thường dẫn đầu dàn cồng chiêng, cho không khí ngày hội thêm vui tươi, sống động và ý nghĩa. Theo già Ak, rối gỗ chủ yếu mô phỏng hoạt động trong đời sống hàng ngày của đồng bào Jrai, như người mang gùi, cầm rìu, cầm rựa, cầm chiêng, uống rượu cần… Bởi ý nghĩa đó mà già luôn đau đáu việc truyền dạy chế tác rối gỗ. Trong lễ hội, nhìn những con rối được dân làng biểu diễn hòa cùng nhịp điệu cồng chiêng mới thấy hết sự sáng tạo của nghệ nhân Ak.

Anh Siu Lah (làng Chúet 2) cho biết: “Chúng tôi nhận thấy việc giữ gìn, phát huy giá trị của rối gỗ là trách nhiệm của thế hệ trẻ nên cố gắng nghe theo lời già Ak để học chế tác. Chúng tôi sẽ cùng chung sức bảo tồn rối gỗ”.

Nhìn thế hệ trẻ trong làng ngày càng trưởng thành và yêu văn hóa truyền thống, già Ak càng có động lực để tham gia truyền dạy với niềm tin và sự hy vọng về một thế hệ trẻ có ý thức và sẵn sàng hành động để nối tiếp truyền thống của người Jrai. “Tôi rất vui và tự hào khi các cháu thanh thiếu nhi múa xoang, đánh chiêng ngày càng hay và đẹp. Thanh niên trong làng biết bảo ban nhau học cách đan lát, biểu diễn nhạc cụ. Dù nay tuổi đã cao nhưng tôi vẫn sẽ tiếp tục bền bỉ đồng hành cùng lớp trẻ để giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc”-già Ak phấn khởi bày tỏ.