Người dân vùng 'đất lửa' mong muốn xây dựng bia chứng tích

Khu vực hi sinh của 8 liệt sỹ là dân công hỏa tuyến làng Hà Nam xưa, cách 2 mố cầu Già cũ (vòng tròn đỏ) khoảng 100m

Dẫu tuổi đã cao nhưng ông Nguyễn Duy Hữu (SN 1936, trú TDP K130, thị trấn Nghèn) nguyên là Xã đội phó xã Tiến Lộc (nay là thị trấn Nghèn) vẫn chưa quên một chi tiết nào của trận "mưa bom" sáng ngày 30/9/1966.

Ông Nguyễn Duy Hữu - nguyên Xã đội phó xã Tiến Lộc cũ kể lại quá trình ném bom của giặc Mỹ.

"Thời điểm đó, cầu Già cũ (cạnh khu vực đồng lúa của TDP K130) bị địch ném bom gây hư hỏng nặng nên hàng chục dân công hỏa tuyến của làng Hà Nam, xã Tiến Lộc (nay là TDP K130 - thị trấn Nghèn, Can Lộc) phải mở đường dẫn xuống phà cho xe quân sự di chuyển.

Khi tôi đang cùng anh em dân công san lấp hố bom, mở đường thì thấy 2 máy bay ném bom của địch bay qua địa phận huyện Can Lộc. Dù chúng đã bay quá địa bàn và chúng tôi đã báo động sơ tán nhưng điều đau thương nhất vẫn đã xảy ra. Chỉ ít phút sau, 2 máy bay của Mỹ bất ngờ quay đầu trở lại và liên tục xả bom sát thương xuống khu vực xung quanh cầu Già. Loạt bom dày đặc khiến 8 dân công hỏa tuyến đã nằm lại mãi mãi tại khu vực cách mố cầu Già cũ khoảng 100m và 4 người bị thương nặng. Chúng tôi đã nén đau thương để khâm liệm và bàn giao thi thể các đồng chí cho gia đình", ông Hữu bồi hồi nhớ lại.

Khu vực cầu Già cũ bị bắn phá trước đây nay chỉ còn lại 2 mố cầu, cách cầu Già mới (phần gạch đỏ) khoảng 50m.

Đến năm 1992, 8 dân công hỏa tuyến hy sinh đã được Nhà nước trao bằng Tổ quốc ghi công. Đó là sự an ủi lớn đối với gia đình các liệt sỹ, đồng thời thêm một lần nhắc nhớ thế hệ cháu con về tinh thần quả cảm của thế hệ trước trong cuộc chiến tranh vệ quốc của dân tộc", ông Hữu chia sẻ thêm.

Ông Nguyễn Duy Hữu (người đeo kính) cùng người nhà liệt sĩ Ngô Thị Thiệp tại khu vực kho lương thực của HTX Tiến Lộc - điểm khâm liệm các liệt sỹ.

8 liệt sỹ đã hy sinh vào ngày 30/9/1966 đều là người dân làng Hà Nam, xã Tiến Lộc (nay là TDP K130, thị trấn Nghèn), do điều kiện thời chiến, thông tin về năm sinh các liệt sỹ không còn lưu lại nữa.

Danh sách 8 liệt sỹ:

1. Liệt sĩ Phạm Tiến Hải

2. Liệt sĩ Ngô Thị Thiệp

3. Liệt sĩ Phạm Thị Em

4. Liệt sĩ Phạm Thị Hợi

5. Liệt sĩ Phan Thị Lệ

6. Liệt sĩ Nguyễn Thị Nguyệt

7. Liệt sĩ Lê Thị Mậu

8. Liệt sĩ Trần Thị Hạnh

Đã gần 55 năm nhưng ký ức về trận bom cướp đi sinh mạng của 8 dân công hỏa tuyến làng Hà Nam vẫn khiến người ở lại day dứt khôn nguôi. Hằng năm, cứ vào dịp giỗ các liệt sỹ (15/8 âm lịch), không ai bảo ai, những người dân trong tổ dân phố K130 lại đến gia đình các thân nhân thắp hương tưởng nhớ 8 liệt sỹ. Những câu chuyện của quá khứ lại được thế hệ trước truyền cho thế hệ sau để khắc ghi công ơn và giáo dục con cháu nâng cao trách nhiệm trong học tập, lao động để xây dựng quê hương.

Câu chuyện về 8 liệt sĩ đã anh dũng hy sinh luôn in sâu trong sự biết ơn của người dân làng Hà Nam xưa.

Ông Phạm Tiến Hà – con trai liệt sĩ Phạm Tiến Hải chia sẻ: "Mong mỏi của gia đình là tại địa điểm cha tôi và các cô chú hy sinh sẽ được xây dựng bia tưởng niệm. Đây sẽ là chứng tích quan trọng để nhắc nhở, giáo dục thế hệ sau ghi nhớ công ơn của các liệt sỹ".

Ông Phạm Tiến Hà bên mộ phần của cha mình.

Câu chuyện hào hùng về các liệt sỹ tại làng Hà Nam xưa vẫn được những người cùng thế hệ kể lại nhưng nếu không có bia chứng tích, câu chuyện đó cũng sẽ dễ rơi vào quên lãng. Bởi vậy, không chỉ thân nhân các liệt sỹ mà chính những người dân trên vùng quê này cũng mong muốn xây dựng bia tại địa điểm 8 liệt sỹ hy sinh.

Em Phạm Văn Thiết - đoàn viên thanh niên TDP K130 chia sẻ: "Mỗi lần được nghe các cụ trong tổ dân phố kể lại, tôi luôn cảm thấy xúc động và tự hào. Tuy nhiên, không phải người trẻ nào trong TDP K130 cũng được nghe và nắm rõ thông tin câu chuyện lịch sử này. Bởi vậy, tôi mong rằng, tại địa điểm các liệt sỹ đã hy sinh sẽ sớm có bia chứng tích, tạo nên địa chỉ đỏ cho các thế hệ tiếp nối ghi nhớ, học tập".

Hoàng Nguyên