Nghệ thuật điêu khắc trên củ quả

Qua đôi bàn tay tài hoa của chàng trai Vương Hồng Nghĩa (27 tuổi, quê tỉnh Nghệ An, hiện nay sinh sống ở TP. Nha Trang), các loại củ quả rất đỗi bình thường lại trở thành những tác phẩm nghệ thuật sinh động, mãn nhãn.

Những tác phẩm đẹp

Trong một lần tham dự tiệc cưới của bạn thân, ánh mắt tôi như bị thôi miên bởi 2 con rồng uốn lượn được làm từ trái bí đỏ. Cạnh đó, những đóa hồng màu đỏ tươi đang khoe sắc được làm từ quả dưa hấu. Sự tò mò và ngưỡng mộ thôi thúc tôi tìm hiểu về người đã tạo ra những tác phẩm kỳ công này - đó chính là chàng trai Vương Hồng Nghĩa, thủ lĩnh của nhóm “Điêu khắc, tạo hình nghệ thuật từ củ quả” tại Nha Trang. Để mục sở thị công việc này, tôi có mặt tại "đại bản doanh" của nhóm là Shop hoa Bunny Flowers (đường Nguyễn Chích, Nha Trang). Khi tôi tới, Nghĩa đang tỉ mẩn cắt tỉa cặp long - phụng cho một đơn hàng trang trí tiệc cưới. Sản phẩm có chiều cao 1,5m, ngang gần 2m, được tạo điểm nhấn bằng những bông hoa cắt tỉa từ dưa hấu, cà rốt. Nhìn đôi bàn tay khéo léo của Nghĩa di chuyển con dao sắc nhọn để tạo từng đường nét trên quả bí đỏ khiến người xem không thể rời mắt.

Tác phẩm Song long thi đấu được cắt tỉa từ hàng chục quả bí đỏ.

Cách đây 8 năm, Nghĩa bén duyên với môn điêu khắc nghệ thuật củ quả từ công việc “anh nuôi” khi nhập ngũ. Vốn thích sự sáng tạo nên sau khi nấu xong món ăn, Nghĩa thường dùng quả ớt, dưa leo, đu đủ cắt tỉa thành những bông hoa nhỏ xinh trang trí, khiến mọi người thích thú. Hoàn thành nghĩa vụ quân sự, Nghĩa về Nha Trang làm tại một khách sạn và theo học chuyên ngành chế biến món ăn ở Trường Cao đẳng Du lịch Nha Trang. Với niềm đam mê, Nghĩa thường xin theo phụ việc cắt tỉa củ quả tại các sự kiện. “Thấy tôi cần cù, chịu khó và ham học hỏi nên các anh làm sự kiện rất nhiệt tình chỉ bảo” - Nghĩa nói. Kết thúc khóa học ở trường, Nghĩa tiếp tục khăn gói vào tỉnh Đồng Nai và TP. Hồ Chí Minh “tầm sư học đạo” về môn nghệ thuật điêu khắc củ quả, rồi quay về Nha Trang phát triển sự nghiệp.

Nghĩa hướng dẫn các thành viên trong nhóm thực hiện đơn hàng dưa hấu cho khách.

Nghĩa nhớ lại, sản phẩm đầu tay được đặt hàng là con chim công cắt tỉa từ quả bí đỏ với giá 1,2 triệu đồng. Vì là đơn hàng đầu tiên nên Nghĩa chăm chút từng đường dao, nét khắc và mất 2 ngày mới làm xong. Khi nhận sản phẩm, khách rất hài lòng, từ đó trở thành bạn hàng ruột của Nghĩa. “Tiếng lành đồn xa”, Nghĩa dần có nhiều mối khách đến từ các nhà hàng, khách sạn. Từ sản phẩm đơn giản như cắt tỉa những loại hoa để trang trí món ăn đến những loại phức tạp như: mô hình tiểu cảnh về núi, đền, chùa, linh vật…, Nghĩa đều đáp ứng. Tùy theo sự kiện mà Nghĩa chọn cách tạo hình và trang trí phù hợp. Trước khi cắt tỉa, Nghĩa thường dùng xốp dựng toàn cảnh mô hình, tiếp đến cẩn thận lựa chọn từng nguyên liệu củ quả phù hợp với yêu cầu về màu sắc và hình thức. Theo Nghĩa, nghệ thuật cắt tỉa củ quả đòi hỏi sự tỉ mỉ, thận trọng và tập trung cao. Vì chỉ cần lơ đễnh đẩy mạnh lưỡi dao sẽ làm đứt gãy sản phẩm, buộc phải làm lại. Do đó, càng gần khâu hoàn thành sản phẩm, mức độ tập trung càng phải cao hơn. Ngoài đôi bàn tay khéo léo, người tỉa củ quả phải có trí tưởng tượng phong phú để tạo ra những tác phẩm đẹp mắt, sinh động, có hồn.

Lan tỏa đam mê

Nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng, Nghĩa đã thành lập nhóm “Điêu khắc, tạo hình nghệ thuật từ củ quả” với 12 thành viên tham gia. Phần lớn, các bạn đều là học viên do Nghĩa đào tạo, người nhiều kinh nghiệm 4 năm, người ít vài tháng, có bạn là sinh viên đang học nghề đầu bếp, có bạn là đầu bếp tại khu resort… Đến nay, Nghĩa đã đào tạo được gần 50 học viên. Bạn Đặng Thành Trình (23 tuổi, thị trấn Vạn Giã, huyện Vạn Ninh), hiện nay là đầu bếp cho một resort nổi tiếng ở Nha Trang chia sẻ: “Tôi theo học anh Nghĩa từ cách đây 4 năm. Hiện giờ, sau khi nấu xong, tùy theo từng món, tôi sẽ cắt tỉa củ quả trang trí thêm cho sinh động. Với tôi, nấu món ăn ngon chưa đủ mà còn phải trình bày đẹp mắt và tinh tế để món ăn thêm hấp dẫn. Ngoài giờ làm, phần lớn thời gian tôi tiếp tục luyện tay nghề với củ quả. Được cắt tỉa củ quả để tạo ra sản phẩm nghệ thuật với tôi như món ăn tinh thần, càng làm càng nghiện”.

Bạn Đặng Thành Trình thực hành tỉa hoa trên dưa hấu.

Để thuận lợi cho khách, nhóm của Nghĩa đã xây dựng combo kết hợp điêu khắc củ quả với cắm hoa và tráp. Trong nhóm của Nghĩa, ngoài những người điêu khắc rau củ, có 2 bạn chuyên về cắm hoa nghệ thuật và tráp cưới. Khi có đơn hàng, các thành viên cùng nhau thực hiện. Nhờ sự kết hợp này, đơn hàng ngày một nhiều hơn, không chỉ trong tỉnh mà còn có các tỉnh lân cận như: Ninh Thuận, Phú Yên, Đắk Lắk…

Một học viên hoàn thành tác phẩm mô hình tiểu cảnh.

Nhiều người thích thú với mô hình trưng bày được cắt tỉa từ củ quả tại một tiệc cưới.

Nghĩa thực hiện phần thi và mang về huy chương bạc tại Cuộc thi đầu bếp tài năng Việt Nam năm 2022.

Một học viên khóa học nâng cao đang thực hành cắt tỉa củ quả nghệ thuật.

Mỗi tác phẩm nghệ thuật từ củ quả mà nhóm tạo ra đều đem đến sự mới lạ cho người chiêm ngưỡng. Có không ít khách hàng sẵn sàng chi từ 10 đến 12 triệu đồng để đặt tác phẩm nghệ thuật làm từ củ quả của nhóm để trưng bày. Tuy nhiên, điều làm Nghĩa vui hơn cả là thành lập được nhóm “Điêu khắc, tạo hình nghệ thuật từ củ quả” nhằm tạo sân chơi cho những người có cùng sở thích và lan tỏa nghệ thuật này.

Năm 2022, anh Vương Hồng Nghĩa đạt huy chương bạc tại Cuộc thi đầu bếp tài năng Việt Nam (TP. Hồ Chí Minh) với tác phẩm Sắc xuân (biểu diễn điêu khắc và trình bày tác phẩm nghệ thuật từ củ quả). Ngoài ra, Nghĩa tham gia trình diễn xác lập kỷ lục Việt Nam món ăn từ tôm hùm; trình diễn 101 món ăn chế biến từ cá ngừ đại dương tại Phú Yên; đoạt huy chương bạc Cuộc thi đầu bếp tài năng Hà Nội diễn ra cuối tháng 11-2023, do Food and Hotel Việt Nam tổ chức.

CẨM VÂN