Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thanh Miền: Lặng lẽ đi tìm 'Mâm xôi vàng'

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thanh Miền. Ảnh: Ngọc Ánh

Nhà nhiếp ảnh của những thửa ruộng bậc thang

Được biết đến với nhiều ảnh đẹp về miền quê sơn cước, nhưng điều làm nên thương hiệu ảnh Thanh Miền lại là những bức ảnh chụp về ruộng bậc thang. Ông đã viết trong lời tựa cuốn sách ảnh của mình rằng: Miền sơn cước tươi đẹp nuôi dưỡng tâm hồn ông đã được chạy theo hình cong xoáy của những thửa ruộng bậc thang. Ở đó, có những con người cần cù, sáng tạo và lãng mạn, cấy cày xong là họ nhẩn nha ngắm kỳ quan quốc gia ruộng bậc thang tuyệt mỹ quê mình.

“Hồi đầu đi chụp ruộng bậc thang, ít người để ý lắm. Cũng chả có mấy du khách đến ngắm đâu. Các góc rừng có ruộng đẹp, đến người Yên Bái bấy giờ cũng không ai biết. Khi tôi mò mẫm tìm ra các tuyệt tác gọt đẽo núi thành ruộng bậc thang tròn tít, vằn vện, từng bậc, từng bậc cao dần lên tít trên trời, rồi tôi đặt tên là “Mâm xôi vàng”. Tôi chụp, ai cũng ngạc nhiên, tôi mới đưa vài nghệ sĩ đi lên chụp” - Nghệ sĩ Thanh Miền chia sẻ.

Thời gian đầu ông lên chụp ảnh, người Mông ở Mù Cang Chải ra xem rất đông, người ta thấy lạ lẫm với ông người Kinh đeo cái ống nhòm dài, cứ đi quanh khu ruộng nhà họ mà ngắm qua ống kính. Sau này, họ được xem ảnh của ông rồi thích thú. Ruộng bậc thang hồi đó đẹp và hoang sơ vô cùng, bà con đi ra ruộng nhiều như đi hội, họ rất hồn nhiên. Lúc này ông vẫn còn chụp máy phim, ông đi 2 ngày thứ 7 đến Chủ nhật mà đốt hết 15 cuốn phim. Đi từ Tú Lệ lên Mù Cang Chải, qua đèo Khau Phạ lại ngược đi xuống, các gương mặt hồn hậu và gợi cảm, các cô gái thơ ngây tắm suối ở mỏ nước kè đá cổ, mùa cấy, ruộng bậc thang nào cũng lênh láng nước. Mặt núi, mặt đất như được tráng gương lóng lánh...

Hỏi ông vì sao chụp ruộng bậc thang mãi mà không thấy chán, ông ngước lên lơ đãng như đang dồn hết tâm trí về những thửa ruộng bậc thang, mà mỗi lần ngắm lại mang một vẻ đẹp khác nhau: Hôm nay ánh nắng khác, ngày mai ánh nắng lại khác, có bao giờ giống nhau đâu. Rồi hôm nay mùa vàng (mùa lúa chín), ngày mai mùa nước đổ, ngày hôm nay có sương mờ, ngày mai có chim chóc, có người dân lao động miệt mài trên thửa ruộng… Ông chỉ tiếc nuối, nếu đánh rơi mất một khoảnh khắc nào đó mà chưa kịp “chộp” thì cả đời day dứt mãi không thôi.

Học chụp ảnh từ kinh nghiệm của chính mình

Nghệ sĩ Thanh Miền xuất thân là lính trận, sau đó kinh qua nhiều nghề nữa rồi về công tác tại Báo Yên Bái. Ban đầu ông là lái xe, năm 2008, ông chuyển sang làm cán bộ Phòng Hành chính. Tranh thủ thời gian rảnh cuối tuần, ông lại xếp ba lô lên xe rong ruổi đi tìm những khung hình đẹp.

Bức ảnh chụp “Mâm xôi vàng” ấn tượng. Ảnh: Nghệ sĩ Thanh Miền cung cấp

Chiếc xe máy Future khỏe khoắn thường chở cả chủ và 3 chiếc ba lô, 2 chiếc đựng đồ nghề máy ảnh, 1 chiếc đựng đồ nghề cá nhân, vun vút đổ đèo rồi lại leo đèo. Ông bảo, chụp ảnh là đam mê từ thời trẻ, rồi đi nhiều chụp nhiều thành quen. “Nhiếp ảnh thì vẫn phải là tự mình, khó học được từ ai. Hôm nay chụp chưa đẹp, ngày mai căn chỉnh lại máy móc, xem lại góc chụp, khoảnh khắc bấm máy, cứ kiên trì, học từ kinh nghiệm của chính mình mới được” - Nghệ sĩ Thanh Miền chia sẻ.

Ban đầu, ông chỉ có cái máy Xen-nít cũ của Liên Xô, chụp bằng phim khá tốn kém. Ban đầu tráng phim ra chẳng được mấy kiểu ưng ý, dù cảnh ở bên ngoài rất ưng. Sau dần chụp lên tay, có những bức ảnh, ông đoạt mấy giải thưởng liền. Ông còn được mệnh danh là tay máy chuyên “săn” giải thưởng. Ảnh của ông, cả đời dường như chỉ chụp về quê hương Yên Bái. Ông cũng gặt hái được rất nhiều giải thưởng, từ giải Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam, giải Báo chí quốc gia, giải “Khoảnh khắc vàng” của Thông tấn xã Việt Nam...

Tiền thưởng có được, ông đem đi khao bạn bè, còn lại tích góp đầu tư thêm đồ nghề để tiếp tục với đam mê không dứt của mình. Nhiều người mê ảnh của ông đặt mua về treo ở nhà, ở khách sạn, cơ quan… Ông phóng ảnh to gửi cho họ, vừa bán, vừa tặng để lấy tiền làm lộ phí, rồi lại tiếp tục lên đường.

Nghệ sĩ Thanh Miền bộc bạch: “Tôi thấy vẻ đẹp thiên nhiên và muốn truyền tải nó vào trong các bức ảnh của mình. Để có một bức ảnh đẹp, có các yếu tố mây trời, chim chóc hài hòa, phải dụng công “rình” và “chộp” được những khoảnh khắc quý giá ấy. Tôi nghĩ, sắp đặt quá thì không tốt. Cái gì cũng phải từ hiện thực, không nên gượng ép. Muốn thế, cần công phu để nắm bắt được các khoảnh khắc kỳ diệu của thiên nhiên vùng cao”.

Ngọc Ánh