Ngành Hải quan đồng hành cùng doanh nghiệp, nỗ lực, sáng tạo thu ngân sách

Kim ngạch tăng nhưng số thu vẫn giảm

Theo thống kê từ Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước 3 tháng đầu năm 2024 đạt 145,6 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ năm trước. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu có thuế của cả nước đạt 27,5 tỷ USD, tăng 15,4% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, kim ngạch nhập khẩu có thuế đạt 25,9 tỷ USD, tăng 15,1% và kim ngạch xuất khẩu có thuế đạt 1,6 tỷ USD, tăng 16,9%.

Dù hoạt động xuất nhập khẩu đã sôi động trở lại và kim ngạch những tháng đầu năm 2024 đã tăng mạnh nhưng số thu ngân sách nhà nước của ngành Hải quan chỉ đạt được trên 88,3 nghìn tỷ đồng; đạt 23,6% dự toán được giao, hụt 1,4% so với dự toán được giao, giảm 4,25% so với cùng kỳ năm trước.

Nguyên nhân chính của việc giảm thu là do kim ngạch một số nhóm mặt hàng nhập khẩu có trị giá lớn, thuế suất cao giảm.

Hải quan Quảng Ninh nắm bắt thông tin doanh nghiệp mới tham gia xuất nhập khẩu, các nhà đầu tư mới trên địa bàn để hướng dẫn, hỗ trợ kịp thời. Ảnh: Đỗ Quang.

10 cục hải quan chiếm số thu lớn giảm

Theo Tổng cục Hải quan, quý I/2024, số thu ngân sách của 10 cục hải quan tỉnh, thành phố chiếm số thu lớn của toàn ngành đạt 76.633 tỷ đồng, bằng 23,15% dự toán được giao, giảm 4,38% so với cùng kỳ năm 2023. Hầu hết các đơn vị chiếm số thu lớn có số thu tăng so với cùng kỳ năm 2023 như Hà Tĩnh tăng 27,84%; Bà Rịa - Vũng Tàu tăng 26,83%; Thanh Hóa tăng 22,51%. Một số đơn vị có số thu giảm so với cùng kỳ như: TP. Hồ Chí Minh giảm 15,70%; Hải Phòng giảm 10,94%.

Có thể kể đến như nhóm xăng dầu nhập khẩu đạt 2,01 triệu tấn, trị giá 1,6 tỷ USD, tăng 2,7% về lượng nhưng giảm 2,3% về trị giá, làm giảm thu khoảng 670 tỷ đồng, do tác động của ưu đãi về thuế suất thuế nhập khẩu xăng dầu từ thị trường ASEAN năm 2024 giảm về 0%. Nhóm ô tô nguyên chiếc nhập khẩu đạt hơn 32.000 chiếc, trị giá 673 triệu USD, giảm 18,8% về lượng và giảm 22,5% về trị giá, làm giảm thu khoảng 4.850 tỷ đồng.

Đồng thời, số thuế giá trị gia tăng được giảm khi thực hiện Nghị định số 94/2023/NĐ-CP ngày 28/12/2023 của Chính phủ trong 3 tháng đầu năm 2024 do ngành Hải quan thực hiện khoảng 4.000 tỷ đồng.

Theo ông Nông Phi Quảng - Phó Cục trưởng Cục Thuế xuất nhập khẩu, Tổng cục Hải quan thường xuyên phân tích sự biến động của tình hình kinh tế chính trị trong nước và trên thế giới, chủ động đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường chống thất thu. Cụ thể như đánh giá tình hình thu, tình hình nợ thuế trong toàn ngành, giao chỉ tiêu thu hồi và xử lý nợ thuế cho các đơn vị. Cùng với đó là hoàn thiện kế hoạch triển khai thực hiện đề án cải cách quản lý trị giá hải quan.

Chỉ đạo Cục Hải quan các tỉnh, thành phố thực hiện các chuyên đề tăng cường kiểm tra công tác giá đối với các mặt hàng trọng điểm. Đồng thời, kiểm tra, đánh giá tình hình thực hiện công tác giá tại các địa phương qua báo cáo và hệ thống cơ sở dữ liệu giá GTT02, chỉ đạo kịp thời nhằm phát hiện các trường hợp kê khai sai trị giá hải quan để ấn định, thu bổ sung đủ tiền thuế cho ngân sách nhà nước.

Linh hoạt, sáng tạo các giải pháp đồng hành

Để hoàn thành kế hoạch được giao, ngay từ đầu năm, nhiều biện pháp trọng tâm để đảm bảo kế hoạch thu ngân sách đã được các đơn vị rốt ráo thực hiện. Chỉ tiêu thu đã được cụ thể đề ra tới từng ngày từng tháng đến từng đơn vị từ cấp cục tới chi cục cho thấy sự nghiêm túc, quyết liệt của ngành Hải quan đối với công tác này.

Tại Cục Hải quan Bình Dương, hàng ngày, nếu thấy số thu không đạt, các chi cục sẽ kiểm tra lại tất cả các khâu để đánh giá số thu. Đồng thời, cũng sẽ đẩy nhanh các kế hoạch đã triển khai từ đầu năm, tăng cường các hoạt động thu hút doanh nghiệp về làm thủ tục, giải quyết vướng mắc kịp thời cho doanh nghiệp. Nhờ sự sát sao, quyết liệt mà số thu của Hải quan Bình Dương có nhích tăng hơn 1,55% so với cùng kỳ.

Dù vậy, để đạt được mục tiêu cả năm vẫn không hề dễ dàng. Theo ông Lê Văn Danh - Phó Cục trưởng Cục Hải quan Bình Dương, đơn vị đã quán triệt đến cán bộ chủ chốt và toàn thể công chức xác định nhiệm vụ trọng tâm là tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, nắm bắt và tháo gỡ kịp thời khó khăn vướng mắc, giảm chi phí làm thủ tục và chi phí thông quan. Đó là yếu tố “sống còn” để nuôi dưỡng nguồn thu.

Cũng ghi nhận sự tăng trưởng thu (khoảng 18,3% so với cùng kỳ năm 2023), Cục Hải quan Quảng Ninh tập trung bám sát diễn biến các ngành hàng đóng góp số thu chủ lực. Cùng với đó, các hoạt động đồng hành hỗ trợ doanh nghiệp đã được Cục Hải quan Quảng Ninh tổ chức với nhiều hình thức linh hoạt, sáng tạo từ cấp cục đến chi cục.

Đơn vị cũng duy trì hoạt động của các tổ hỗ trợ, cung cấp thông tin về cơ chế, chính sách, thủ tục hải quan cho doanh nghiệp ở 2 cấp (cấp cục, chi cục). Trong đó, ưu tiên quan tâm hỗ trợ doanh nghiệp mới tham gia xuất nhập khẩu, các nhà đầu tư mới trên địa bàn để thường xuyên nắm bắt, tiếp nhận và giải quyết dứt điểm các vướng mắc, khó khăn.

Để hoàn thành mục tiêu thu ngân sách cả năm, nhiều giải pháp vừa cấp bách cũng như lâu dài đã được Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị trong toàn ngành tăng cường và sát sao hơn.

Chia sẻ về các giải pháp này, ông Nông Phi Quảng cho hay, việc đầu tiên là nắm bắt, tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho doanh nghiệp, tạo thuận lợi tối đã cho hoạt động xuất nhập khẩu. Đồng thời, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tăng cường các biện pháp nghiệp vụ như công tác chống thất thu qua kiểm tra giám sát, công tác quản lý thuế, công tác thu hồi nợ thuế, công tác chống buôn lậu thương mại, công tác thanh tra kiểm tra.

Ngoài việc triển khai các nhiệm vụ chính, trọng tâm, Tổng cục Hải quan cũng yêu cầu các cục hải quan tỉnh, thành phố nghiên cứu, đề xuất và triển khai các giải pháp tăng thu, chống thất thu phù hợp với đặc điểm, đặc thù của từng địa phương, đơn vị.

4 giải pháp triển khai nhiệm vụ thu ngân sách từ xuất, nhập khẩu

Trước những khó khăn, thách thức của nền kinh tế thế giới và trong nước, Tổng cục Hải quan đã có các giải pháp để đảm bảo chống thất thu ngân sách nhà nước.

Thứ nhất, Cục Hải quan các tỉnh, thành phố tiếp tục cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan theo hướng hiện đại, công khai, minh bạch, giải quyết kịp thời vướng mắc phát sinh thuộc thẩm quyền liên quan đến thủ tục hải quan, chính sách thuế, công tác quản lý thuế, chế độ kế toán, chế độ hoàn thuế, miễn thuế, tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu.

Ngoài ra, tiếp tục đẩy mạnh hợp tác với ngân hàng để thực hiện nộp thuế điện tử 24/7, thí điểm nộp thuế qua tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, đảm bảo cho người nộp thuế có thể nộp tiền thuế vào mọi lúc, mọi nơi, mọi phương tiện.

Thứ hai, cục hải quan các tỉnh, thành phố và các đơn vị trực thuộc Tổng cục Hải quan tiếp tục triển khai các giải pháp tăng thu ngân sách nhà nước theo Chỉ thị số 371/CT-TCHQ ngày 24/1/2024 về việc thực hiện đồng bộ quyết liệt các giải pháp tạo thuận lợi thương mại, chống thất thu năm 2024.

Thứ ba, nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Tiếp tục áp dụng các chuẩn mực quốc tế, quy trình quản lý hải quan hiện đại nhằm tạo thuận lợi tối đa cho cộng đồng doanh nghiệp nhưng vẫn đảm bảo giám sát, quản lý chặt chẽ theo đúng quy định của pháp luật;

Thứ tư, tăng cường chống thất thu qua công tác kiểm tra, giám sát hải quan, quản lý thuế, kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, kiểm tra nội bộ. Cục Hải quan tỉnh, thành phố tập trung rà soát, nắm chắc tình hình nợ thuế; phân loại các nhóm nợ, tình trạng nợ thuế của doanh nghiệp, đưa ra biện pháp xử lý theo đúng quy định; quyết liệt xử lý, cưỡng chế, thu hồi nợ thuế theo quy định của pháp luật, giảm nợ đọng thuế, định kỳ công khai các doanh nghiệp nợ thuế; không để phát sinh nợ mới, không để nợ tại thời điểm 31/12/2024 cao hơn thời điểm 31/12/2023.

Hồng Vân